Sdang u Purno, ïa bud lang baroh ha ka jingsei ïa ki ‘riew saiñpyrthei na kajuh ka ïing

Ha ka por ilekshon MLA, kito kiba kham tur hakhmat ki i thap long kum ki kyrtong na ka bynta ka ilekshon MDC.

Kawei na ki matti jong u nongïalam ka seng National People’s Party (NPP), u Purno Agitok Sangma, uba la khlad noh ha u snem 2016, ka dei ban sei ïa ki ‘riew saiñpyrthei na kajuh ka ïing ka sem. Ha ka ilekshon MLA ha u snem 2008, u Purno u la ïakhun hi dalade na ka seng Nationalist Congress Party (NCP) na Tura bad u la pynïakhun ruh ïa ki arngut ki khun shynrang jong u, u James PK Sangma bad u Conrad K Sangma. Kine ki lai ngut ki la thaw histori ha kaba ki la jop lang bad ym tang katta, ha u juh u snem, u Purno u la sei sa ïa ka khun khatduh jong u, ka Agatha K Sangma, ha ka ilekshon MP shiteng samoi, bad ma ka ruh ka la jop. Saw ngut ki la ïa long ki nongthawaiñ ha kajuh ka por! Bad da kane ka jingjop, kiwei ruh ki ‘riew saiñpyrthei ki la nang ïa sei ïa ki kurim, khun, hynmen, para bad ïakhun ilekshon – don kiba ïa jop, bad don kiba rem. Ha ki snem ba mynshwa, ki la don tang katto-katne kiba la nud ban sei ïa ki kurim, khun, hynmen lane para ban ïakhun ilekshon lang. Mynta pat, ka la jan long salonsar.

Naduh u snem 2013 ter-ter ngi la ïohi shynna ïa kane ka jingpynïakhun ilekshon na kajuh ka ïing ka sem. Ka aiñ kam khang ban leh kumta tangba ka shu i saitmet noh la kum kiba ym don kam don jam shuh da kiwei pat ban ïa trei ha kane ka pyrthei baïar. Ngi kynmaw ba ka seng BJP haduh mynta mynne ka smat ban kawang ktieh ïa u nongïalam ka seng Congress, u Rahul Gandhi, ba u long kum u Syiem uba la shu shimti ïa ka khet naduh u Jawaharlal Nehru, Indira Gandhi bad Rajiv Gandhi bad um da donkam ban trei shitom kum kiwei ki ‘riew saiñpyrthei ban poi sha ka thong jong ka jinglong heh long haiñ. Tangba phewse, ka BJP ruh ka ju pynïakhun ilekshon ïa ki kurim lane khun lane bahaïing hasem jong ki nongïalam jong ka la ka dei ha ki jylla lane ha ka Dorbar Parliament. Kam don jingïapher shuh ha kino-kino ki seng la ki dei ki seng heh lane ki seng kiba don tang ha ki jylla – baroh ki ïa kwah ïa ki bahaïing hasem lajong ban shong shuki na ki daw bapher-bapher.

Isynei pat ïa kito ki nongleit ïalap ilekshon na ka bynta ki kyrtong. Ha ka por ilekshon MLA, kito kiba kham tur hakhmat ki i thap long kum ki kyrtong na ka bynta ka ilekshon MDC. Phewse ynda la dep ka jingthep ‘vote’, ym don ba da kynmaw than shuh ïa ki namar kito kiba jop ki thaw lad kumno ban pynïakhun da ki bahaïing hasem lajong da kaba klet noh ïa kito kiba la trei shitom. Ka jingshah shet kylla ka long ka bym kai shuh. Balei tharai ki kwah beit da ki bahaïing lajong bad ym da kiwei? Kawei na ki jinglap bad jingshisha ka long ba lada jop MLA u kurim bad pynïakhun MDC da ka kurim, bad lada ka jop, kan ym nud ban ïaleh pyrshah ha ka ilekshon MLA ka ban wan. Hynrei lada ailad da kiwei pat ban ïakhun ïa ka MDC, ha ka ilekshon MLA ka ban wan, ki lah ban long ki nongïaleh pyrshah bad ki lah ban mad ïa ka jingrem. Mano hi ban shu kwah duh bor haba la trei shitom khnang ban ïoh shong ha ka shuki? Mano hi bym tieng ïa ka jingshah rem? Mano hi ba kwah ban shu ai da kaba suk ïa ka shuki kaba la ïoh da ka jingtrei minot ka bym kai shuh? Mano hi bym kwah long MLA da ki 10 ne 20 sien? Kine baroh ki dei ki jinglong briew.

Wat lada ka aiñ kam khang, hynrei ka shong pat ha ki paidbah baïar ban rai la kin pynjop ne pynliem ïa kito kiba wan na kajuh ka longïing longsem ban ïaleh ilekshon. Ki la don bun ki khep ba ki kurim ne ki khun ne kiwei pat ki bahaïing hasem jong u ne ka MLA kiba la hap ban mad ïa ka jingshah rem namar ki paidbah kim kwah ba ïa ka kam synshar khadar kan leit tang sha kawei ka ïing lane tang sha ki shi kurim ne shi khun shi kti. Dei ban ïasam lang khnang ba kan kham don jingkhuid bad jingshai ha ka synshar ka khadar. Hynrei lada ki paidbah ki kwah beit ba tang na kawei ka longïing longsem ki dei ban synshar ïa ka konstitwensi, kata ruh kam pher. Ha ka ilekshon, uba/kaba ïoh bun ‘vote’ tam ki dei ki nongjop, bad uba/kaba wan ba ar kam don dor eiei, bad hap ban ap sa san snem ban ïoh ïakhun biang.

Baroh ka shong ha ka jingstad ne jingshemphang ne jingbym shemphang ki nongthep ‘vote’ ha ka synshar paidbah. Baroh ngi don tang shi ‘vote’ ban ai bad ym palat ïa kata lait noh ha ki por barim ba uwei u briew u lah ban thep da ki phew sien ha ka kyrteng jong kiwei kiba kham suki ban poi sha ki jaka thep ‘vote’. Mynta kam long shuh kumta namar ka jingpyrkhing ha ka rukom thep ‘vote’. Ka ilekshon MDC ka la jan, lada ka sorkar kan ym pynjlan ïa ka samoi treikam jong ki District Council, bad ngin sa ïohi ïa kiba bun bah ki bahaïing hasem jong ki MLA ba mynta ki ban sa ïa aireng. Ngin sa ïa peit ïa kaei kaba mih na ka ilekshon lane ka ha ka sngi ba ñiew ïa ki ‘vote’ la ki paidbah ki ailad ne ki khanglad ïa ki bahaïing hasem jong ki MLA ban long kita ki nongthawaiñ ha ki District Council.