Aizawl, Nohprah 04 (UNI)
Hadien 39 snem jong ka jingdon bynta ha ka saiñpyrthei, u Lalduhoma, 74 snem ka rta, un sa shimti shen kum u Myntri Rangbah bathymmai ka Mizoram hadien ba ka seng Zoram People’s Movement (ZPM) ka la jop 27 na ki 40 tylli ki konstitwensi ha ka ilekshon sha ka Ïingdorbar Thawaiñ.
Ka jingñiew ‘vote’ ha Mizoram ka la long ha ka Lah Sngi U Blei bad ka ZPM ka la lah ban weng ïa ka Mizo National Front (MNF) na ka bor synshar hadien 10 snem. Wat u Myntri Rangbah, u Zoramthanga, u la shah rem ha kane ka kynti.
U Lalduhoma u la rung sha ka saiñpyrthei hadien ba u la iehnoh ïa ka kam pulit ha u snem 1984. U la long u heh IPS jong u snem 1977, bad katkum ka jingthoh lane ‘affidavit’ ba u la ai sha ka Election Commission of India (ECI), la pyni ba u la pyndep ïa ka kyrdan pule BA (Bachelor of Arts) na ka skulbah North Eastern Hill University (NEHU) ha u snem 1976. Ha ka por ba u dang don ha ka kam pulit, ha u snem 1982 u la shah thung ban peit ïa ki lad jingïada na ka bynta ka Myntri Rangbahduh ka Ri ha kato ka por, ka Indira Gandhi.
Hadien ba u la iehnoh ïa ka kam pulit ha u snem 1984 ban rung sha ka saiñpyrthei, ka sorkar jong ka Indira Gandhi ka la aiti ha u Lalduhoma ban pynlong ïa ka jingïakren bad u Laldenga, uba dei u heh ka Mizo National Front (MNF), kaba ha kito ki snem ka dang dei ka seng lehnoh ha Mizoram.
U Lalduhoma u la don bynta ban pynsngewthuh ïa u Laldenga ban wanphai noh sha India uba ha kato ka por u la shong u sah ha London. Ha ka jingshisha, u Laldenga bad ka Indira Gandhi ki la dei ban ïakynduh ha ka por mynsngi jong ka 31 tarik Risaw, 1984, hynrei ha ka por mynstep jong kane ka sngi, ka la shah siat ïap noh ha la ki jong ki nongbud pahara.
Ha u bnai Jymmang 1984, u Lalduhoma u la shah jied ban long kum u President ka seng Congress ha Mizoram, bad ha ka ilekshon Lok Sabha kaba la long ha u Nohprah 1984, u la shah jied khlem da donkam ban ïakhun pyrshah ïano-ïano. Hynrei namar ka kynrum-kynram hapoh ka seng Congress, u Lalduhoma u la iehnoh ïa kane ka seng ha u snem 1986. Tangba u la shah mait kyrteng kum u MP ha u snem 1988 bad u la long u MP u banyngkong ban shah mait kyrteng katkum ki kyndon jong ka Tenth Schedule.
Hadien ba u la mih noh na ka seng Congress, u la thaw noh da ka seng saiñpyrthei bathymmai ba la ai kyrteng Mizo National Union. Hynrei u la ïasnoh kti lang noh bad ka seng People’s Conference ba la ïalam da u Brig. T Sailo bad ki la thaw da ka seng bathymmai ba la tip kum ka Democratic Party (DP). Na ka daw ba ka DP ka khlem jop ha ki ilekshon, ha ki snem 1990 eiei, u Lalduhoma u la pynïasoh noh sha ka MNF, kaba ha kato ka por ka la kylla long ka seng saiñpyrthei.
Kane ka seng MNF ha kato ka por ka la donkam ïa u nongïalam bathymmai hadien ka jingkhlad noh jong u nongseng jong ka, u Laldenga, ha u snem 1990. U Lalduhoma u la long uba pawkhmat bha ha kane ka seng bad u la long ruh kum u kyrtong ban ïakhun na ka bynta ka shuki President. Hynrei um shym la ïoh satia ïa ka shuki President namar ka jingjied ki nongkyrshan u Laldenga ïa u Zoramthanga.
U Lalduhoma u la iehnoh ïa ka MNF bad u la thaw da ka seng MNF (Nationalist) ha u snem 1997 bad la pynkylla kyrteng hadien sha ka Zoram Nationalist Party. Ha u snem 2017, ka ZNP ka la ïatreilang noh bad ki seng kiba kham rit bad ki la thaw da ka Zoram People’s Movement.
U Lalduhoma u la shah jied nyngkong eh kum u MLA ha u snem 2003 na ka Ratu konstitwensi kum u kyrtong ka seng ZNP. Nalor jong u, la don sa uwei pat u MLA uba jop na ka ZNP ïa uba la tip kyrteng kum u Andrew Lalherliana.
Ha u snem 2008, ka ZNP ka la jop biang arngut ki MLA ha kaba u Lalduhoma u la shah jied na Aizawl West-I bad u K Liantlinga na Aizawl South-1. Ha ka ilekshon ha u snem 2018, ka ZPM ka la jop 8 ngut ki MLA. Hynrei ha kane ka kynti, ka ZPM ka la lah ban jop syndon haduh 27 tylli ki konstitwensi bad u Lalduhoma kum u nongïalam u la khreh ban shimti kum u Myntri Rangbah bathymmai ka Mizoram.
