U Nongsaiñ Hima, 1979
Ngi la jied ïa la ki nongmihkhmat bad na kino ki nongmihkhmat la pynlong ïa ka sorkar ka ban pynïaid bad peit ïa ka duh ka dang, ka ioh ka kot, ka jingbha, jingroi bad jingsan ka jaidbynriew. Kane ka long ka jingthmu kaba kongsan eh ha ka synshar paidbah namar dei kita kiba ngi la jied ki long kiba bat ïa ka bor synshar.
Kam mut na ka liang jong ngi u paidbah ba wei ba ngi la jied ïa la ki nongmihkhmat ka kam jong ngi ka la dep haduh ban da kut ka san snem. Kam long kumta, hynrei kane ka long tang ka jingsdang jong ka jingphikir. Ynda haba ki la treikam hangta ka long kaba donkam eh ba u paidbah un tip, un sngewthuh ïa kaei kaba ki leh ïa kaei kaba ki kam bad ia kaei kaba ki thmu ne pynkhreh ban leh.
Hangne shong ka jinglaitim jong ka Synshar Paidbah. Ngim dei ka blang ka masi namarkata ka long kaba dei eh ba u paidbah un peit un phikir ba aiu kita kiba ngi la jied ki leh bad ki treikam.
Lada ka jaidbynriew ka dei ban im bad ïaid shaphrang donkam eh ba ka dei ban long kaba sngewthuh bad pyndonkam ïa la ki khmat bad ka jabieng ban rai bad mut dur. U briew um ïapher na ki mrad namar u long hi u jynthaw kum u briew hynrei ka jingïapher ka long ba u mrad ki kim don ka jingstad (rathonality) hynrei u briew u don. Hangne shong ka jingïapher kaba khraw tam hapdeng u briew bad u mrad. Kumta ka long kaba shongñia bad kaba dei eh ba u briew u dei ban pyndonkam ïa la ki khmat ban peit jngai bad ban pyndonkam bha ïa kata ka jingstad kaba la bsiap ha u briew da U Blei.
Lada ngim leh kumta ngi ibeiñ ïa ka jingsbun bad jing-leit jong U blei uba la ai ïa ngi ngi ka jingstad kaba palat liam bad kaba pynpher bak – ly – bak ïa u briew na u mrad. Wat la u mrad um don ka jingstad hynrei u don ka jingsngewthuh (instinct) bad u tip uno u kynbat uba bit ban bam bad ïa uno pat ba un iehnoh.
Ha ïing ha sem wat haba ngi bam ja, ngi da peit ngi da jied bha shwa ban tian ha ka shyntur ioh ba don u shyiap ne u shiah, ba ioh u sahkut ha u pdot. Katno tam ha ka kam ïap kam im ka ri, ha ka kamai kajih bad ha ka khaïi ka pateng, ngi dei ban long kiba phikir bad ki bym shu noh, pyrthuh ne bud ïa kiwei khlem da sngewthuh ïa ka dang ka duh. Lada ngi leh kumne khlem pep ka jingduh nong ka long kaba khraw ïa ngi bad kumjuh ruh ha ka kam ïap kam im ka ri kan pynmih ïa ka jingtain bad jingran dien jong ka Jaidbynriew.
Namarkata to ngin ïa kynmaw dngong ba na ka bynta ka jingbha shimet bad na ka bynta ïa jingïaid shaphrang jong ka jaidbynriew donkam ba ngin long kiba sngewthuh bad phikir bad da thew da khan shwa ba ngin leh ne rai ïa kano kano ka kam. Dei da kaba ngi leh kumne ngin lah ban leh ïa la ka kamram ha la ka ïing ka sem bad ban kyntiew ïa ka jaidbynriew.
