Ym i don shuh kita ki kynrem kum u Prof. Swell & Purno ban ïoh burom kum ki MP

Kumba ka paw haduh mynta, ka jingïakhun ïa ka ilekshon MP 2024 kan long hapdeng saw liang.

Ka jingdon ki nongïakhun ïa ka ilekshon MP Lok Sabha ka la nang paw. Na ka liang ka seng kaba ïalam ïa ka jingsynshar ha ka jylla, kata, ka National People’s Party (NPP), ka la pynbna ba kan pynïakhun da ka Myntri sorkar, ka Kong M Ampareen Lyngdoh. Ka seng Voice of the People Party (VPP), kaba don saw ngut ki MLA ha ka liang pyrshah, bad kaba dang shu mih pyrthei ha u snem 2021, ka la pynbna ba u General Secretary ka seng, u Dr Ricky AJ Syngkon, un long u kyrtong. Ka United Democratic Party (UDP) bad ka Hill State People’s Democratic Party (HSPDP) ki la rai ban ïatreilang na ka bynta ka ilekshon MDC bad MP, bad kumba ka paw, u dkhot bathymmai ka UDP, u Bah Robertjune Kharjahrin, u wan hakhmat duh ban ïoh ïa ka jingmynjur ban long u kyrtong monlang jong kine ki artylli ki seng riewlum. Watla ka Congress, kaba don ha ka liang pyrshah, kam pat pynbna eiei, hynrei u MP ba mynta, u Bah Vincent H Pala, u lah ban ïakhun biang. Ka BJP, kaba don tang arngut ki MLA, ka thmu ban pynïeng kyrtong biang ha kane ka kynti. Kumba ka paw haduh mynta, ka jingïakhun ïa ka ilekshon MP 2024 kan long hapdeng saw liang.

Kito kiba la mih kyrteng kum ki kyrtong ki la sdang ban ïaid shakhmat da kaba leit sha ki shnong ki thaw bapher-bapher. Ka por kam ap ïano-ïano, kumba ong ka ktien, bad namarkata, kim banse ban leit hiar noh sha madan. Haba phai dien khyndiat, ka jingjop jong ka BJP ha ki lai tylli ki jylla ki ba heh – Madhya Pradesh, Rajasthan bad Chhattisgarh – ha ka ilekshon sha ka ïingdorbar Thawaiñ dang shen, ka la pynlong ïa kiba bun ba lang ban pyrkhat ba yn ym pat lah ban pynkhih ïa u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi, bad ïa ka seng BJP ba kan wanphai biang sha ka bor synshar ha u snem ban wan. Hooid, ka Congress ka la jop ha Telangana dang shen bad katto-katne bnai mynshwa ha Karnataka, hynrei ka jingshah rem ha kitei lai tylli ki jylla baheh ka la pynblad noh ïa kine ki jingjop.

Ka seng Congress bad kumba 30 tylli kiwei pat ki seng ki la ïawan lang ban thaw ïa ka kynhun ‘INDIA’ kum shi bynta ban ïakhun pyrshah ïa ka BJP bad ka National Democratic Alliance (NDA). Ha kaba sdang ïa kane ka kynhun ‘INDIA’, la i kumba kan don jingkyrmen ban lah ban ïakhun ïa ka jingkhlaiñ bor jong ka BJP. Tangba ka jingjop jong ka BJP ha ki lai tylli ki jylla baheh ka la pynartatien noh ïa ka jinglah jong ka ‘INDIA’. Kam dei kaba suk ban pynkhyllem ïa ka seng kaba la synshar lajan 10 snem bad kata ruh, da kaba jop palat 272 ngut ki MP tang marwei. Ha kine ki 10 snem duna, kata ka sorkar NDA ka la shu long tang ka nam namar baroh ki kam ki jam la pynïaid lut da ka BJP marwei. Ki tnat ki baheh la bat tang da ki nongïalam BJP suda, bad kiwei pat ki Myntri na kiwei ki seng ka NDA, ki shu long tang ha ka dur bad ka kyrteng. Watla katta ruh, ka shong ha ka jingstad jong ka kynhun ‘INDIA’ bad khamtam eh ha ki paidbah ïano kin jied bad ïano kin kyntait ha ka ilekshon MP ka ban long ha u ïaïong-Jymmang 2024.

Lada ngi peit na kawei ka snem sha kawei pat haba don ka ilekshon MP, ngi sngewsynei ïa ki MP Lok Sabha na ka jylla namar ki don tang arngut bad ym don satia kiba kheiñ snep than ïa ki khamtam ha ka por thaw sorkar. Sa kawei ruh ka daw ka long ba ngim don shuh ïa kita ki Rangbah bad ki kynrem kum u Prof. George Gilbert Swell bad Purno Agitok Sangma kiba ki MP na ki bynta bapher-bapher jong ka Ri ki ithuh bad burom. Sngewsih ba ngim don shuh ïa kiba kum kine ki Rangbah kiba lah ban ïoh ïa ka burom hakhmat kiwei pat ki para MP ha Parliament. Lada ym dei ba ki ïoh burom, u Prof. Swell um rat da ïoh long kum u Symbud Lamphang ka Lok Sabha lane u Purno un ym shah jied khlem da donkam ban ïakhun pyrshah ïano-ïano na ka bynta ka shuki Lamphang Lok Sabha. Kine ki arngut kin ym ïoh satia ban long kita ki kyrtong ha ka ilekshon President jong ka Ri India lada kiwei pat ki MP bad ki seng heh kim ithuh bad burom ïa ki. Kum ka jylla, ngi sngewsarong ba ngi la lah ban pynmih ïa kiba kum kine ki nongïalam kiba la lah ban ïoh jingithuh. Haba kren kine ki arngut ha Parliament, kiwei ki para MP ruh ki da sngap bha namar ki dei kiba la biang nadong shadong ban khot ïa ki kum ki Nongthawaiñ.

Ngim dei pat ban duh jingkyrmen namar kan sa poi ka por ba kin sa mih kiba kum kitei ki kynrem ki ban trei hok shisha ïa ka kamram kum ki MP. Ym tang katta, kin sa ïoh ruh ïa ka jingithuh bad ka burom na kiwei pat ki seng bad ki MP ha Lok Sabha bad Rajya Sabha. Ka dei ruh ka kamram jong ki paidbah nongthep ‘vote’ ba kin da jied sani bha ïa la ki MP, MLA, bad MDC khnang ba kan ym long ka jinglehraiñ ïa ka jylla hadien habud.