Tokyo, Kyllalyngkot:
Katkum ki khubor la ong ba ki tnat iarap jong ka Japan, haduh ka Sngi Nyngkong ki dang iakhun shitom ban leit khyllie bad kyndang ia ki kynrum-kynram kiba la julor bad tap ia ki tiar ki tar bad ia ki briew kiba don hapoh ki iing ki sem ha ka por ba khynñiuh ki jumai ha Japan. Ha kane ka jingjia kumba 48 ngut ki la khlad na utei jumai uba la khie haduh bun kylla tang hapoh ka shi sngi jong katei ka sngi ba nyngkong jong une u snem 2024 .
La ong ba u jumai uba kham khlaiñ tam ba ka Japan ka la ioh mad ha katei ka sngi u dei uba la kot ia ka jingkhlaiñ kumba 7.5 Magnitude bad uba la kham ktah jur ia ki bynta jong ka dew lynnong Honshu, kaba la wanrah ruh ia ki jing-at phyllung jong ka duriaw kaba lah ban tap ia ka rynieng jong ki ïingmala kiba don ha katei ka jaka.
Ha katei ka sngi, la ong ba bun tylli ki ïingmala ba sah briew ki la julor bad um ha utei u jumai uba khlaiñ bor bad wat ki lieng kiba don ha katei ka thaiñ ruh ki la kylla khongpong bad ngam lut, lane don pat kiba la shah rah shaduh sha jngai bah ha katei ka jing-khie ki jing-at phyllung ha ka duriaw jong katei ka dew lynnong.
Uwei na ki tymmen kiba shong ha ka shnong Shika ba la shah tap um, u Tsugumasa Mihara, 73 snem ka rta, ha katei ka sngi u hap ban ïeng laiñ bad ki spah ngut kiwei pat ki paidbah nongshong shnong jong katei ka shnong ban ioh leit bad kynriah noh sha ki thaiñ kiba kham shngaiñ. U Mihara u la ong ba kane ka long ka sien ba nyngkong ia ki paidbah ka ri Japan ba kin ioh mad ia kum katei ka jingjia khamtam ha ka sngi kaba nyngkong eh jong u snem ba thymmai bad ka long ruh kaba sngew sniewbok haduh katta.
Ki bor pyniaid ka Japan ki la pyntip ba ki don tang kumba 30 ngut kiba ngat bad khlad ha kitei ki jingjia bad mar shiteng na kitei kiba khlad ki dei kiba na Wajima, hynrei la ong ba ka jingdon kiba khlad kan dang kiew shuh shuh katba ki kynhun iarap ki dang ialeh ban leit wad bad khyllie ia ki kynrum- kynram kiba la tap ia kitei ki nongshong shnong ha ka por ba utei u jumai bah u wan lynshop.
Ha katei ka sngi, la ong ba bun bah ki ïingmala ki la khyllem bad ngam lut, bad don pat kiba la shu lut ha ka jingkem ding.
Kumta, la ong ba ki bor pyniaid ki la bthah ia ki briew ka kynhun iarap ban pynkloi ia ka jingleit wad bad ban ioh pyllait im noh lada don kiba dang sahkut bad kiba dang im bad kiba la ngat bad mynsaw ha utei u jumai.
Katkum ki video ba la ioh ring na ki camera ba la pyndait ha bun tylli ki jaka, la iohi ia ka ding kaba khlaiñ kaba la klang ha Wajima ha ka por ba khynñiuh utei u jumai bah, katba la iohi pat ia kawei ka ïingmala kaba 7 mala kaba la shu ngam bad khyllem hi sha madan namar ka jingjur jong ka jing khynñiuh ha katei ka sngi.
Kumta, la ong ba palat 33,000 tylli ki longiing ha katei ka thaiñ, ki la hap ban shong khlem bor ding ilektrik, watla katei ka thaiñ ka long kaba jur bha ka jingkhriat. Nalor kitei, bun tylli ruh ki nongbah kiba la hap ban shong khlem um bam – um dih namar ka jingthud jong jaka treikam bad ki pump um na kitei ki jingwan lynshop jong ki bor ka mariang.
Ka tnat US Geological Survey (USGS) ka la pyntip ba utei u jumai uba la pyn khynñiuh ia ka Japan ha katei ka sngi u dei uba la kot haduh kumba 7.5 Magnitude ka jingkhlaiñ bad ka tnat Japan Meteorological Agency pat ka la buh jingkheiñ ia ka jingkhlaiñ jong utei u jumai kumba 7.6 Magnitude bad u long ruh uba kham khlaiñ tam napdeng ki 150 tam ki jumai ba la khynñiuh ha katei ka thaiñ tang ha katei ka shi sngi.
Ym tang katta, hynrei wat haduh ka step Sngi Ba-ar ruh katei ka thaiñ ka dang ioh sngew hi ia ka jing khynñiuh kaba jur, kynthup ia u jumai ba la ïohsngew khatduh uba la kot ia ka jingkhlaiñ kumba 5.6 Magnitude.
Kumta, ki bor pyniaid ki la pynkynriah noh ia kumba 62,000 tam ki paidbah nongshong shnong na kitei ki thaiñ ba shah ktah jur ha utei u jumai bad ha kitei ki jing-at phyllung ka duriaw khnang ba kin ioh ban shong pat sha kiwei ki jaka kiba kham shngaiñ katba ka jinglong- jingman ha kitei ki jaka kam pat biang.
Kumba 1,000 tam pat la pynsah noh shipor ha ki jaka shipai.
