Hap peitngor ki pulit ïoh mih ka jingïakynad

Na kine ki jingïakynad, la mih ki jingïap briew, jingmynsaw, korphiw, bad kiwei pat ki jingjynjar bad jingshem lanot.

Ha kine ki sngi, ki la mih ki jingthoh ba la maham ha kylleng ka thaiñ jong ka Sohra ïa kino kino ki briew ba kim dei ban buh nongtrei da ki bar jylla hapoh kitei artylli ki thaiñ. Kum katei kajuh ka jingthoh la tah sa hapoh Ichamati bad thaiñ Shella kata ha Saikarab bad ha Jatap bad kumjuh ha kiwei kiwei ki shnong. La ïohi ba ha katei ka jingthoh la byrngem shai ba kino kino ki trai shnong jong ka thaiñ Sohra bad Shella kiba buh nongbylla lane nongtrei da ki bar jylla hapoh kine ki thaiñ baroh kawei ki dei ban pynmih noh ïa ki kloi lym kumta lada kim pynmih bad jia eiei ïa ki, kitei ki trai kin hap ban shim ïa ka jingkitkhlieh bad ha katei ka jingmaham la thoh ruh ba katei kam dei tang ka jingthoh.

Hynrei ha kine ki jingthoh ym shym la don mano-mano kiba soi kyrteng bad ym shym don ba tip satia mano ba la wan ban tah ïa kitei ki jingthoh ha ki dukan. Lah ban sngewthuh ba ki briew kiba la wan tah ïa kitei jingthoh ki la wan ha ka por bym don briew ne ha ka por ba ym don ba ïohi ïa ki. Na ka liang ki pulit haba ïohi ïa kine ki jingmaham kiba la tah ha ki kynroh bad hakhmat ki dukan ha Sohra, ki la leit ban tar noh ha ka 5 tarik Kyllalyngkot. Na ka liang ki nongshong dukan kiba don hapoh kitei ki thaiñ ki la ïathuh ba kim tip satia mano ba la wan ban tah ïa kine ki jingthoh hynrei na ka liang ki pulit ki la wan ban tar noh ïa ki na kitei ki jaka.

Hato kine ki jingthoh ki shu mih khlem daw? Hato ka don ka jingpyrshang ban wanrah ïa ka jingïakynad ha kitei ki thaiñ? Hato ki dei tang ki jingpyntieng koh tympan bad jingpyrshang jong ki katto katne ban pynsyier kai ïa ki briew? Kine ki dei ki jingkylli kiba ïa ki jubab yn sa ïoh tang lada ki pulit ki pynlong ïa ka jingtohkit. Lehse ki lah ban ym lap mar-mar ïa kita ki nongmaham, hynrei shisien ka sngi kin sa ïoh bat ïa kita kiba la bun bah ka por ban thoh bad ban leit ha kynroh ïa kitei ki jingkynthoh ba byrngem. Kane ka jylla kam dei shuh ka bym pat ju ïoh mad ïa ki jingïakynad jaitbynriew. Ngi la ïohi ïa kiba kum kita ki jingïakynad kiba shyrkhei ha u snem 1979, 1987, bad 1992. Kham hadien, ki la don ki jingïakynad, hynrei kim shym la long satia kiba jur haduh katta-katta. Na kine ki jingïakynad, la mih ki jingïap briew, jingmynsaw, korphiw, bad kiwei pat ki jingjynjar bad jingshem lanot. Tang kiba la mad ïa kito ki sngi kiba kthang kin sngewthuh kham bha.

Ngi sngewthuh ruh ba ha ka thaiñ Shella don ruh ïa kiwei ki jaitbynriew ki bym dei ki Khasi. Ha u snem 2020, ka la mih ka jingïakynad kaba shyrkhei bha ha Ichamati ha kaba uwei u dkhot ka seng Khasi Students’ Union (KSU) na Sohra, u Bah Lurshai Hynñiewta u la khlad na ka jingshah thombor ha ki bym dei ki trai muluk. Ki dur khih na kato ka jingjia ki pyni ïa ka jingrah tiar pynmynsaw jong ki bym dei ki trai muluk bad ka long kaba I syier haduh katta-katta. Ngim kwah shuh ba ngin nang duh ïa ki mynsiem bakordor jong ki samla samhoi ki jong ngi namar ki kam ïakynad. Ngi kyrmen ba ka sorkar kan leh ïa kaba donkam hashwa ban mih biang ki jingïakynad kiba lah ban kylla sha ki kam ïaumsnam ha kane ka jylla.

Ïa mynta, ki pulit ka East Khasi Hills ki dei ban leh ïa kaba donkam ban thwet ïa kito kiba donkti ban wah ïa kitei ki jingmaham namar kiba kum kitei ki jingleh ki lah ban pynmih ïa ki kam ïakynad watla ki lah ban long tang kiba malu-mala hynrei kiba lah pat ban pur bad klang lada bakla. Ki paidbah ruh ki dei ban long kiba husiar bad ban kiar na ki kam jingïakynad namar barabor hi, ka jingïaumsnam kam ju wanrah ïa ka jingbha bad ïa kane, ngi la dep ban ïohi naduh ki phew snem kiba leit noh.