D. H. Kharkongor
Ngam pat ju mad, ha ka jingim ka jong nga bad hangne ha Sor Shillong, ïa kaba kum kane ka tlang. Ka tlang kaba da syaid shisha, la mynsngi mynshai ne mynmied mynïong.ñiuma lah ban sngewthuh ïa ka jingkhriat, mynba dang step ir, shen shen ynda haba ka sngi ka la sep bad ynda haba ka sngi ka kham tlot bor, tangba ym kum kato ka jingkhriat kaba mynnor mynba nga dang khynnah. Ka tlang mynnor kaba jur naduh ka jinghap jong ka umjer mynmied mynïong tad haduh ka jingrben ka jong u thah, uba um tad ynda ka sngi ka la khlaiñ bor. Ka tlang kaba wat haba ngi dang khluid ka snam, kum ba ong ki tymmen ki kro, pynban ngim lah khlem da ïa wad kyrpang ïa ka jingsyaid jong ka sngi bad ynda haba ka sngi ka la sep noh ngi ïa wad kyrpang sa ïa ka jingsyaid jong ka ding.Tangba yn dang phylla lei wei ba ka Sor ka la nang khapngiah, ka la nang roi naduh u khun bynriew tad haduh ki kali, katba la nang duna pat de ki dieng ki siej.
Ka tlang kaba ngi da ïa klum shisha kum u ñianglong, kata, naduh na ka shynrong khlieh tad haduh ha ki sla kjat. Ki khynnah shynrang bad la ka tupia shrieh kaba da pynsyaid tad haduh ïa ki shkor bad ïa u ryndang. Kiwei pat ki klum pynsyaid ïa la u ryngdang da ki ‘sweater high neck’ bad wat da u ‘muffler’ hi ruh. Ki khynnah kynthei pat de ki klum pynsyaid ïalade da ki tapmoh, kiba ki da klum bha khnang ba kan tap ïa ka khlieh, ki da pynneh ruh ïa ka kumta da kaba ki synrdoh pat ïa ka ha u ryndang. La jan baroh baroh, kata, bad khynnah kynthei bad khynnah shynrang, ngi ïa pynsyaid kyrpang ïa la ki jong ki kti ki jong ngi da ki ‘woolen gloves’, ïa kiba ngi ju ong ruh ki muja kti. ïa la ki kjat pat de ngi sop pynsyaid da ki muja rben lem bad ki juti.Te wei ba la nohphai ka sngi ba ka shawla ne ka ‘chula’ kaba rhem kam duh ha man la ka ïing.
Ngi la jam mynta sha ka taiew kaba ar ka jong u Kyllalyngkot pynban ka tlang kam imat kumba kan kham khriat, kumba la nang khmih lynti. Lada kan dang ïai neh hi kumne bad kut noh ruh shen shen ba lehse kane kan dei ka tlang kaba lyng-kot tam na kat ki tlang kiba nga la mad. Ngim dei ban sngewphylla lada kan long shisha kumta wei ba ki dak ki shin jong ka jingkylla ha ka suiñ bneng ka la nang paw shynna, kat nang mih ki snem bad kat sha ba ngi phai ka khmat. Kane kein kata ka ‘Global Climatic Change’ ne ka jingkylla jong ka jinglong jong ka suinbneng, kaba ha baroh kawei ka pyrthei. Ngin ia khmih lynti namar kata sa ïa ka jinglong kaba khyllah ka jong kiwei kiwei de ki aiom. Ki hi kin sa nang batai ïa la ka jong ka jinglong khyllah ka jong ki. Ngin sa nang mad bad ngin sa nang sngewthuh ruh de haduh katno ka jinglong khyllah ka jong ki ka ktah jur ïa ngi, u khun bynriew.
Te kaba kumno pat de kata ka jingkylla kaba ngin ïa khmih kynti na u khun bynriew, wei ba ngi dang shu dep ban ïa rung kumne sha u snem uba thymmai. U briew u dei bad un ïai dei hi tang u briew, uba tlot bad uba tang pher wiak u lah kyllon noh jram.Un dang ïai mad ïa ki juh ki jingtynjuh lem bad ïa ki juh ki jingpynshoi kiba u ju mad tad haduh shwa ban kut noh u 2023. Ki lah ban nang kham khraw pynban. Te wei ba u dang dei hi tang u briew ba ngan nym sngewphylla lada dang kumne mynta shen ruh u lah da kylla dien biang wak sha ka saiñpyrkhat bad sha ka jinglong kaba kumba u ju long, kaba u dang shu dep ban buh rieh shipor ha ka ‘dur bula’.Ka ‘dur bula’ jong ka taiew Christmas. Ka ‘dur bula’ ba tang shipor. Ka ‘dur bula’ jong ka jinglong ba bha. Uba namar kata u lah da klet noh ba ka jingim ka jong u hangne ha sla pyrthei ka ïasyriem ïa ka um jer ha u phlang. Uba lehse une mynta un dei u snem uba khatduh ïa u hangne ha sla pyrthei. Ka jingsngewthuh kaba u dei ban don ha shwa ba un ïai bteng ban dang ïaibishni, ïai pihuin bad ïai atnud la ïano ïano ruh ne ba un dang ïai rhah bad ïai khwan khlem akor, la ïa kaei kaei ruh.
To ngin nai kloi lan ban loit noh ïa la ka ‘dur bula’, hynrei ban ïai bteng ïa une u snem thymmai lem bad ka saiñpyrkhat kaba thymmai. To ngin ïai sngewrit, ïai leh rit, iai angnud, ïai thmu bad ïai pyrshang tang ïa kaba bha la ha kaba rieh ne kaba paw. To ngin nym thut ne sngewsih hynrei ngin ïai sngewnguh pynban la ïano ïano ruh kiba pynmong bad pynsngewsih ïa ngi, da ki ktien ne da ki kam, khnang ba ngin sngewthuh ba ngim dei bad kam bha ïa ngi ba ngin pynmong ne pynsngewsih la ïano ïano ruh. To ngin pyrto ïa baroh kiba ieit sngur ïa ngi, bansngewthuh ruh de ïa ka dor jong ka jingieit kaba sngur da kaba ngin ieit lem ïa kiwei. To ngin sngewnguh ïa baroh kiba ju ñiewkor ia ngi, khnang ba ngin sngewthuh ym tang ïa ka dor jong ka jingshah ñiew kor hynrei ba ngin nym peit poh la ïano ïano ruh. To ngin pyrto ïa baroh kiba ïaishah bad ngi, kiba ïaineh bad ngi, wat hapdeng ki jingduna ki jong ngi, kiba long namar kata ka nuksa jong ka jingïalong paralok kaba shisha. To ngin ïai pynneh pynsah ïa ka shong suk shong saiñ bad ïa ka jinglong kaba itynnad jong ka taiew Christmas.
Kumta kam dei shuh hi ruh ïa ngi ba ngin dang ïai pangnud la ïa kaei kaei ruh. Kam don jingmut ban dang ïai buh nud la ïano ïano ruh. Kam don jingmut ban bishni, ban pihuin ne wat ban atnud la ïano ïano ruh. La badno badno ruh, kam don jingmut ban ïa tyrneng ne ban ïa pyrshang, la ha kano kano ruh ka rukom. Ka jingim ka jong ngi, hangne ha sla pyrthei, ka da lyngkot than eh, kaba tang kum ka umjer ha u phlang ba kumta kam don jingmut ban dang ïai khwan ne ïai rhah ne ïai pyrshang ban klop, la ïa kaei kaei ruh.ñiuma lada ym lah shuh ban ïa ieit ïa thoiñ kumba naduh mynnyngkong ka sngi hynrei ynnai ïa kum kitei ki jinglong, kat ban ïa shun iwei ïa iwei. Kaba katno tam kat ban ïa kiew ïing lieh ïing saw, shi ïing shi sem, tang na ka bynta I shi nongrim ïing ne tang na ka bynta kawei ka bri ne tang na ka bynta kawei ka pynthor, naba ha kaba kut kumba phi wan thylli sha kane ka pyrthei phin leit phai ruh thylli. Ynnai rhah ïa kaei kaei ruh kaba wat ka pyrthei ruh ka tip shai ba ym shym la pynkhamti ha phi.
