Ka thma hapdeng ka Israel bad ka Hamas ha Gaza ka la kot sha ka 100 sngi ha ka Sngi U Blei bad na ka liang ka Israel ka la pynbna ba kane ka thma kan bteng tad haduh ban da ïoh ïa ka jingjop. Lah ban pynkynmaw ba ka thma ka la sdang ha ka 7 tarik Risaw, 2023 hadien ba ki lehnoh Hamas ki la leit ban thombor ha ki bynta ba shathie jong ka Israel. Naduh kato ka sngi bad haduh mynta, 1,139 ngut ki nong Israel ki la ïap katba 240 ngut ki la shah rahbor. Ha Gaza, kumba 23,968 ngut, kiba bun ki dei ki kynthei bad khynnah, ki la ïap haduh mynta. Haba ngi peit na ki dur ki dar, ngi ïohi tang ïa ka jingkordit kat shaba phai. Ka jingduh jong ki mynsiem briew, jingshah thombor ki ïing ki sem, jingshah rahbor ki nongshong shnong, jinghap ban phet shnong, jingkyrduh bam – ym ïohi jingkyrmen ba kin kut noh mardor.
Na ka liang u Myntri Rangbahduh ka Israel, u Benjamin Netanyahu u la kular ban “bteng ïa ka thma haduh ban da jop”, haba kren sha ki nongshong shnong jong ka Ri ha ka miet jong ka Sngi Saitjaiñ. Ki bor ka sorkar Israel ki la buh ïa ka thong ban pynduh pyndam ïa ka kynhun Hamas bad ïa ka bor ban synshar ïa ka Gaza, bad ban ïoh biang ïa baroh ki briew kiba la shah rahbor ha kaba la ngeit ba ki don sa kumba 136 ngut ha Gaza. Kiba bun ki la kynthoh ba kane ka thma kaba dang bteng ka dei kaba la shyrkhei tam hapdeng ka Israel bad ki nong Palestine. Ki la don ki Ri ki bym shah liang kiba la pynpaw ïa ka jingdonkam ban pynkut noh shwa ïa kane ka thma, hynrei ym don ba sngap. Ha ka taïew banyngkong jong u Kyllalyngkot, ka tnat ba dei peit ïa ki kam pathai khubor ha Gaza ka la pynbna ba ka Israel ka la dep ban kawang palat 65,000 ton u bom ha Gaza. Haba la peit na ki jingtip ba la lum lyngba ki ‘Satellite’, la shem ba 33 na ki 100 ki ïing ki sem ha Gaza ki la shah pynjulor.
Na ka liang ka United Nations ka la antad ba 1.9 million ngut ki briew ki la hap ban phet noh na la ki jong ki ïing ki sem kiba don ha Gaza katba palat 90 na ka 100 ki don hapdeng ka jingma jong ka jingkyrduh bam. Na ka liang ka tnat bar ri jong ka Palestine ka long ba ha ki 100 sngi, “ka Israel ka la pynkylla ïa ka Gaza kum ka jaka ka bym long shuh ban shong ban sah bad ka la leh ïa ki kam bymman ki bashyrkhei.” Hynrei ha kane ka thma, ym tang ki lehnoh ne ki ‘riew sniew kiba la shah pynïap, hynrei kiba bun ki briew kiba lui-lui khamtam ki khyllung khynnah bad ki kynthei la ki dei na Gaza ne Israel ki la hap ban duh noh ïa la ka jingim bakordor.
Ki nongshong shnong ba lui-lui kim ju kwah satia ban don kano-kano ka thma ne jingïakynad bad kano-kano ka Ri namar ki sngewthuh ïa ki jingkordit kiba la ap lypa. Ngi la ïohi ïa ki jingïakhun, jingïakynad bad jingïaumsnam ha Afghanistan, Iraq, Russia-Ukraine bad mynta ka Israel-Hamas. Mano ban kwah ïa kiba kum kine ki jingïaumsnam kiba ktah salonsar? Kam don jingshngaiñ wat haba shong ha ïing lajong. Ki briew ki la hap ban shu phet ruma kat shaba ki poi. Tang ha ka shisien ther bom, baroh kawei ka longïing longsem ka duh bad ka dam syndon na kane ka sla pyrthei. Sa tang ki jingduh bad jingkyrduh kat shaba phai.
Ngi hap shu kyrmen ba nangne shakhmat, kan don noh ka lynti ban wanrah ïa ki mamla kiba ïakhun thma sha ka jingsuk bad jingïasngewthuh jingmut. Ka pyrthei kam lah ban shu im sah hapdeng ka jingïaumsnam kaba bteng na kawei ka aïom sha kawei pat. Ngi donkam palat ïa ka jingsuk. Ngi dei ban sngewthuh ruh ba wat haba ka thma ka don sha kiwei pat ki bynta jong ka pyrthei, hynrei ka jingktah ka long salonsar ha ki bynta bapher-bapher.
