Raphael Warjri
Ka pateng ba mynta ha ba shim kyllum kim da salia than ïa kata ka tynrai longbynriew manbynriew lajong, khamtam haba ka spah pyrthei ka tyllep ha ki longïing longsem bad ha ka imlang sahlang. Ka juk mynta ka don hapdeng ka lat-lat ka ba lynsher naduh tbian haduh kliar, na shatei haduh shathie, na mihngi sha sepngi, khlem lait shuh ki thliew ki syar ba la synjor naduh ka longïing longsem, ka imlang sahlang bad ka longbynriew manbynriew. Ki paidriewngeit Khristan Khasi ki la shu thame ha la ka ïalap niam kaba la par kylleng pyrthei khlem tip thikna shuh la ka tynrai. Ki paidriewngeit niam Khasi tynrai ha ka tnum jong ka Seng Khasi ki la shoh tyndep ha ki seng niam Hindu kiba wan khroh wan kjor kum ba leh ki riewngeit shitrhem Khristan mynnor kumba arspah snem mynshwa. Ki riewngeit Khasi Hindu ki dang kynjai ha la rympei, hynrei ki riewngeit Khasi Muslim ki la ngat ha shangkhawiah ba ym lah shuh ban law sohkyrdot, lymda peitmat noh kloi lan. Kum ka jaitbynriew la dei ban tehsong shitylli bad ban kyndiah noh na kaba pynksan ha la ka niam hynrei ban pynrasong ïa la ka tynrai bynriew kum ki Khasi paka. Nalor kata don sa kawei pat ka daw ba la nang pharia shuh shuh ia ka jaitbynriew bad kata ka dei ka ba tynneng ban aijait noh sha u Kpa lane sha u shynrang.
Na kata ka daw, kaba dei ban pyrshang mynta ka kynti ka long ba ki paidriewngeit Khristan ki ba bun paid tam eh ki dei ban ri kyndong la ka jingngeit tang ha la rympei, khlem da pynksan shabar ha ka imlang sahlang ban lait na ka kynad, ka pynksan bad ka ba pha-ria ïa la ka imlang sahlang. Kumjuh ruh ki paidriewngeit niam Khasi tynrai ba kin ri kyndong la ka jingngeit tynrai bad ban ïaishah ïa la ki paradoh parasnam kiba la sakma ha ka buaid niam. Ki paidriewngeit Hindu bad Muslim ha ka imlang sahlang Khasi ki la sdang rasong suki suki bad lah ban wan ka jingma ban pharia ïa ka jaitbynriew lada ym phikir ïa ki jingpynbieit kum ka spah pyrthei bad kiwei kiwei ki rukom khroh rukom kjor kiba lah ban pynthame ïa ki paidbah. Kumjuh ruh ka er kylla ban shim jait noh na u kpa ne na ki shynrang kan khynra ïa ka thymmei longbriew manbriew ha ki dustur ba la buhti ki longshwa manshwa.Ka riti kheiñkur kheiñkha kan sa jyndam noh, ka riti hiar pateng ka nongtymmen nongkhynraw kan kulmar naduh ka rikynti, ka spah ka phew, ka dustur bat khyndew bad kiei kiei baroh kin sa kylla ki mar ki mata khlem ñiewkor shuh ia ka saiñpyrkhat ki longshwa manshwa kaba la suhthied da ki phewhajar snem bad ka ba la ïaineh ban pynim ïa ka jaitbynriew haduh mynta mynne.
Kumta ka dawbah ba kongsan mynta ka kynti ka long ban tehsong ïa ki paidbynriew salonsar da ka lynti kaba palei bad ïaishah markylliang naduh dohnud, ym da kaba shu pnah thylliej. Long katba long ruh ka riti kheiñkur kheiñkha ka la tehsong ïa ka jaitbynriew shitylli wat hapdeng ba la ïa shah tyllep ha ki borbah ba wan lynsher na shabar, lada dei ka niam, ne ka dustur khyllah ne ka spah ne ka rongphong pyrthei. Kaba seng jylli bakhim la ha ka niam ne ha ka dustur nongwei ne ha ka roispah ne ha ka rongphong pyrthei kan sa pharia ïa ka jaitbynriew ha ban da lko hi pom. Ka jylli bakhim kum ki paidriewngeit Khristan ka lam sha u pud ba ha kata ka jylli lah ban kdup da kiwei pat ki jaitbynriew ba ngeit ha ka niam Khristan bad ban kyntait ïa la ki paradoh parasnam kiba ym dei ki Khristan, bad kata ka dei ka jingshisha kaba jia bad iai jia na ka por sha ka por. Ka jylli bakhim kum ha ka roispah ka lam sha u pud ban rasong tang para ba riewspah da kaba kdup ruh ïa ki nongwei bad iuhroit ïa ki paradoh parasnam kiba duk ba raitoi.
Ka jylli ba khim kum ha ka dustur nongwei ka kloi ban shah tyllep ban kdup ïa ki paidbynriew salonsar bad ban kyntait ïa la ki paradoh parasnam. Ka jylli baïar jong ka rongphong pat ka pynshong per ïa ka long-rynñieng manrynñieng jong ka jaitbynriew hakhmat ka pyrthei.
Ka tynneng ïa kata ka shai pyrthei juk mynta kam dei ban shong per ha kiei kiei kiba sting thew, hynrei ka shaipyrthei ba shisha ka long ban ngam jylliew ha ki jingtip ka juk mynta da kaba pynshong nongrim ha ki snap ka mynnor kiba khia thew. Lada ki paidriewngeit Khristan ki ngeit ba u Noah u shna ka lieng jhad baradbah ban lait na ka shlei um ba shyrkhei ha pyrthei bad ban kdup tang ïa ki shijur ki jynthaw ban kharoi biang ka pyrthei sa shisien, ka biang ban tip la ka tynrai Khasi ruh ba hadien ba khyllem u Diengiei la lynsher u lapbah lapsan bad la shlei ka wah haduh ba u Khasi bad u dkhar ki la jngi lyngba haduh ba u Khasi u la kum nguid noh ïa ka ktien na U Blei, katba u dkhar u teh ha ñiuhtrong ban sah ki dak ki shin ha ki dakthoh.Lada ki paid riewngeit Khristan ki ngeit ba u Moses u phiah ïa ka duriaw da u diengduh ban laitim ki paid Israel, ka biang ruh ban tip la ka tynrai Khasi ba ka diengshat ka lah ban kdew ïa ki dak ki shin ha ka pylleng, u khaw bad ka khyndew na ka bynta ka kupar jong ki bynriew. Lada ki paidriewngeit Khristan ki ngeit ba ka tnga u Lot ka kylla maw mluh ha ba ka phaidien sha ka shnong Sodom bad Gomorrah, ka biang ruh ban tip la ka tynrai Khasi ba ki briew ki lah ban kylla mawpyllon lada saitlah ïa ka hukum ki longshwa manshwa, tat haduh ban da pynjaw da ka umksiar umrupa lade da ka snam ba sa lah ban kylla briew biang.
