
Shillong, K’Lyngkot 22
Ka Kong Angela Rangad, kaba ïalam ïa ka seng TUR bad KAM, ha ka Lah Sngi U Blei ka la kyntu ïa ki paidbah ba kim dei ban shah ïalam bakla ha ki nongïakhih kiba dawa na ka sorkar jylla ban pyndam ïa kawei ka kam be-aiñ bad pyntreikam bujli da kawei pat ka jingleh be-aiñ ha kaba ïadei bad ka Meghalaya Lokayukta lane ka shnat kaba dei ban tohkit halor ki kam bamsap bamngem.
Ha u kyrwoh khubor, ka Kong Angela ka la ong ba ka jingthung ïa ki nongtrei sorkar kiba la shongthait ha ki tnat tohkit (Directorate of Investigation) bad tnat ban pynshitom (Directorate of Prosecution) hapoh ka shlem jong ka Lokayukta kam shym la long katkum ki kyndon jong ka Lokayukta Act, 2014.
Ka la kdew ba ka kyndon 10 (2) jong ka Lokayukta Act 2014 ka kren shai ba ka Directorate of Investigation bad Directorate of Prosecution ki dei ki ar tylli ki tnat treikam kiba don la ka jong ka bor ka iktiar bad ki long kiba donkam ban thaw hapoh ka shlem jong ka Lokayukta.
Ka Kong Angela ka la ong ruh ba ka Lokayukta ka dei ban thung ïa ki Director jong kitei ki tnat napdeng ki kyrteng bad ki nongtrei sorkar kiba la phah bad mynjur da ka sorkar jylla. Ka aiñ ka ong ruh kumne ba tad haduh kata ka por ba la lah ban thaw ïa kine ki artylli ki tnat ne Directorate bad thung ïa ki Director bad nongtrei bapura, lah ban nang pynbiang ne thung shi por ïa ki Director ne nongtrei.
“Hynrei kaba phylla ka long ha kano ka dur bad ha kano ka nongrim ba la thung ïa kine ki Director ba shi por? Kumno la thung ïa iwei na ka bynta lai snem, katba ïa kiwei pat san snem haba ym shym don kano-kano jingkdew ha ki rule? Sa kawei ka jingkylli-Kumno ka Lokayukta ka thung ïa kine ki ophisar? Hato ka dei ka jingleh ‘politic’? Hato kine ki ophisar ki dei ki ‘political appointee’?,” la kynthoh ka Kong Angela.
Ka jingkhlaiñ bad jinglaitluid jong ka Lokayukta ka shong eh ha ka jingtreikam kaba khuid bad ba shlur jong u ne ka Lokayukta kiba pyndep hok ïa la ki kamram katkum ba la pruid dak ha ki kyndon jong ka aiñ, ka la bynrap.
Kane ka aiñ Lokayukta, ka la ong ba ka la mih pyrthei bad la thaw ïa ka hadien ka jingïakhun kaba jwat bad jlan jong ki nongshong shnong ka jylla. Hynrei ka pyndiaw bad pynbitar ha kajuh ka por namar mynta la pyntlot bor bad la lob ïa ki bniat jong kane aiñ. Kane ka aiñ Lokayukta mynta ka shah ban thung tang uwei ne kawei ka Lokayukta bad nalor kata la thung beit tang da ki babu sorkar ne ki IAS ophisar kiba la shongthait.
Ka jingthung tang uwei ne kawei ka Lokayukta ka long kaba mynsaw namar ka plie lad ruh ïa ka jingleh mon bad jingleh donbor tang uwei ne kawei ka briew shimet. Kane kajuh ka jingpyntlot bor la leh ruh ïa ka Aiñ RTI.
Ka long kaba shai kdar ba ka jingthung ïa ki ophisar ha ki tnat Directorate of Investigation bad Directorate of Prosecution hapoh ka Lokayukta ka long be-aiñ. Shuh shuh uwei u briew, kumba la thung ïa u Bah J. Rymmai, um lah ban bat ar tylli ki kam, kata, kum u Director of Investigation bad Director of Prosecution.
Kane ka jingthung be-aiñ kan ktah ïa ki jingtohkit halor ki kam bamsap kiba u Lokayukta u la mudui hakhmat ki ïingbishar, la ong ka Kong Angela da kaba bynrap ba ka sorkar kam kheiñ snep ei ei bad ka ïai pynkheiñ ïa ka aiñ bad thung tang uwei u briew kum u Director of Investigation bad Director of Prosecution kumjuh.
“Ngi dei ban pynrem jur ïa ka jingleh be-aiñ jong ka sorkar bad ngi dei ban ïakhun tyngeh na ka bynta ban pynneh bad ïada ïa ka jinglaitluid jong ka Lokayukta. Hynrei ngin ym lah ban ïakhun lada ngi ïai pule bakla bad batai bakla ïa ka aiñ. Ngi dei ban pule sani ïa ka aiñ bad ki kyntien kiba don ha ka aiñ bad sei madan ïa ki jingtip bad jingshemphang kiba shisha hakhmat u paidbah,” ka la kam.
Wat la ka khlem shim kyrteng, ka Kong Angela ka la ong ba ki paidbah kim dei ruh ban shah ïalam bakla ha ki nongïakhih kiba dawa na ka sorkar ban pyndam ïa kawei ka kam be-aiñ bad pyntreikam bujli da kawei pat ka jingleh be-aiñ.
“Ngi dawa ba ka Lokayukta ka dei ban don bun ngut ki dkhot ki ban mihkhmat na ki phang bapher kum ki ‘riew tip aiñ, ki dkhot jong ka imlang sahlang bad kiwei. Ha kajuh ka por ban thaw bad thung ïa ki Director of Investigation bad Director of Prosecution katkum ki kyndon jong ka aiñ. Dei ban pyndam noh ïa baroh ki jingthung kam be-aiñ ha Lokayukta,” ka la ong.