Kaei tharai ka daw tynrai

Kane ka jingleh ka jingkam ka jong kane ka Sorkar MDA -II kan pynsan pynban ïa ka jingong 'ka kam bam hati kit kulai'.

D. H. Kharkongor

To ngin ïa puson shwa halor jong kane ka ‘political appointment’ ne ka jingthungkam thungjam kaba kyrpang, da kane ka Sorkar Jylla, ka MDA-II, ba la lamkhmat da ka NPP, ïa kine ki ‘dohtait wait’. Ki ‘dohtait-wait’ kiba ka imlang sahlang kam shym la ibit ïa ki, myn ha une u 2023, ba kin ioh bsuhkhlieh sha kat ka ïing Dorbar Thaw Aiñ jong ka jylla. Nud ban ong ba kiba bun napdeng jong kine ki ‘dohtait wait’ ki dei ki ‘businessmen’, kiba thmu ban shim pynban ïa kat ka jinglong nongmihkhmat, sha kat ka ïing Dorbar Thaw-aiñ jong ka Jylla, tang kum ka lad ka lynti ba kin kamai kajuh. Ki ‘dohtiat-wait’ kiba la duh lehnohei ban kot sha kata ka thong kaba ki da thrang hir hir. Ki ‘dohtait-wait’ kiba ka imlang sahlang kam shym la ibit ban ñiew ïa ki kum ki ‘Statesmen’ ne ki ‘Nongsain hima-sima’. Ki ‘dohtait wait’ kiba ynda kumne mynta kim lehrain ban kbum bad kjup byrngia la ïa kano kano ruh ka shyiengdoh kaba kane ka Sorkar ka pashat isynei sha ki. Ki don napdeng jong ki, kiba ynda mynta kim banse bad kimlehrain wat ban phai khmat noh pat de sa sha ka ïing Dorbar Thaw- Aiñ jong ki Autonomous District Council. Ki ‘dohtait-wan’ kiba sashisien kin sa wan sha phi u paid uba shida ban padiah da ki jingpynksan jubor ki jong ki ïa ki Autonomous District Council.

Ka dei ka jingshisha ba kane ka jingthungkam thungjam kaba kypang, ïa kine ki ‘dohtait-wait’, kata, kum ki ‘Advisers’, ki ‘Chairman, ki Co-Chairman’ bad kumta ter ter, ka ktah bad kan ïai ktah jur bha ïa ka pla tyngka jong ka jylla ka jong ngi. Kaba katno tam wei ba ngi dang dei ka jylla kaba duk kaba kyrduh, kaba haduh mynta mynne ka dang ‘buiñ’ na ka Sorkar Kmie. Ka ban hap ruh ban siew pynkhuid ïa shibun ki ram kiba ka shlan ban shim shongshit na ki nongairam aishah. Kaei kaba kane ka Sorkar kan ïai pynlut pynsep na ka bynta kine ki ‘dohtait-wait’kan nym ïa hap ei ei ruh em bad kaei kaba ki, kum ki ‘dohtait – wait’, kin lah ban nohsynniang ïa ka jylla ka jong ngi hi baroh kawei. Kane ka jingleh ka jingkam ka jong kane ka Sorkar MDA -II kan pynsan pynban ïa ka jingong ‘ka kam bam hati kit kulai’. Ka jingleh jong kane ka Sorkar MDA -II kaba imat tang kum ka jingplie lad plie lynti kaba kyrpang ïa kine ki ‘dohtait-wiat’ ba kin iohlad bad ba kin lah pat ruh ban khyllie biang ïa kat kaba ki la pynlut pynsep lehnohei myn ha kane ka ‘MLA election -2023’ kaba dang shu dep. Kum ka jaitbynriew ba ngi dei ban ïa kynmaw dnong ban ïa kyntait biang war ïa kine ki ‘dohtait – wiat’, kata, ynda haba kin wan ban khroh ban kjor ïa ngi sa ha ka ‘MLA election – 2028’. Ngin da ïa kyndiat syndon hi ruh ïa ki war naduh kane ka ‘MDC election’ ka bansa long shen. 

Ngin ïa poi noh mynta sa sha mat jong ka Lokayukta, kata, sha ka jingweng kam ïa kita ki ‘officers’ ki jong ka, da kane ka Sorkar MDA-II, ba la lamkhmat da ka NPP. Ka jingkylli kaba mih ka long balei ba la weng kam noh hak-dak ïa ki ? Ka jingkylli kaba bud ka long ïa ei ba kita ki ‘officers’, kiba la wengkam noh wut wut, ki hap ban tohkit bniah bad ruh kaei eh mo kaba kita ki ‘officers’ ki lap ki shem, ha kata ka jingtohkit bniah ka jong ki ? Hato kata ka jinglap ka jingshem ka jong kita ki ‘officers’ jong ka Lokayukta ka dei ne em ki kam bamsap bampong ne ki ‘scam’, kaba lada kin ïai bteng ïa ka kam kaba la bynshet ha ki, kaba lada kin shim ruh ïa ka rai, kaba kat kum ba la pynkupbor ha ki, kan sa ktah jur bha pynban plak ïa kane hi ka Sorkar MDA-II, ba la lamkhmat da kane hi ka NPP? Lada kan long shisha kumta ba ïano tharai na kine ki radbah jong ka NPP ba kan ktah jur eh?

Ka jingkylli namar kata ka mih, kiei kita ki artylli ki ‘scam’ kiba ïadei bad ka Garo Hills Autonomous District Council (GHADC), kiba kitei ki ‘officers’ jong ka Lokayukta ki lap ki shem bad mano shisha uta u Sanjay A Sangma bad ruh mano shisha kata ka Twinkle Newar Sangma. Ki arngut kiba kita ki ‘officers’ jong ka Lokayukta ki la lap ksai ba ki don kti ha kita ki ‘scam’? Te hato u Sanjay A Sangma um dei u MLA jong ka NPP, uba la ioh lad ban mihkhmat kumne mynta ïa ka Mahendraganj Assembly Constituency ? Te hato um dei ruh u kynum trai jong u Conrad K Sangma, uba dei u Myntri Rangbahduh ka jylla ka jong ngi? Kaei pat de ruh kata ka Twinkle Newar Sangma? Ka pat ka don jingïadei aïu bad kane ka seng saiñ pyrthei NPP ne bad kine ki heh khlieh jong kane ka seng saiñ pyrthei NPP? Ki jingkylli kiba ki jubab ki lah ban dei ka daw tynrai ba kane ka Sorkar MDA-II, ba la lamkhmat da ka NPP, ka hap ban weng kam noh wut wut ïa kitei ki ‘officer’ jong ka Lokayukta bad ym eh kat kum kane ka daw ka dong ba kane ka Sorkar ka pynksan ïa kane ka jingweng noh kam ïa ki.

Nga artatien shi katdei eh ba kane kajuh ka Sorkar MDA-II, ba la lamkhmat da ka NPP bad ba la pynskhem ruh triang da ka UDP, kan weng kam noh shisyndon ïa kitei hi ki juh ki ‘officer’ jong ka Lokayukta bad weng ruh ïa ki halor kita ki juh hi ki nongrim jin lada kitei ki juh hi ki ‘officer’ jong ka Lokayukta kin lap kin shem pynban ïa ki MLA ne ki nongkyrshan ba radbah jong kane ka liangpyrshah ba ki don-kti ha kum kitei ki juh ki ‘scams’. Te phi tharai kane ka sorkar MDA-II kanweng kam shisyndon ïa kitei ki ‘officer’ jong ka Lokayukta bad ba kan weng ruh halor kine ki juh hi ki daw ki dong, lada kiba donkti ha kitei ki juh ki ‘scam’ kin dei pynban kiba na ka seng saiñ pyrthei INC lane na ka seng saiñ pyrthei AITMC ?

Nga khmih lynti ïa ka INC bad ïa ka AITMC ba kin kynshan, halor kane ka kam, ïa ka VPP. Nga khmih lynti ruh de ïa baroh kiba pynksan ïa ka jingweng noh kam ïa kitei ki ‘officers’ jong ka Lokayukta ba kin dawa ruh de ban weng noh kam shisyndon ïa baroh ki ‘political appointees’, kata, ïa ki Advisers, ki Chairman, ki Co-Chairman bad kumta ter ter, ba kan weng noh ruh ïa ki halor ka juh hi ka nongrim, kata, ba ki dei ki ‘dohtait – wait’.