
Panbor B. Lyngdoh
Ula thaw shwa ïa u briew, ha ka dur jong U hi, (ym dei ïa ka briew lymne ïa ka ktien). Namarkata, ngi dei ban sumar bha kumno ban im slem shait – khlaiñ shwa ka Jaidbynriew Khynriam – Pnar – Bhoi – War bad Lyngngam ba na ki pure – Kpa bad Paieid Khasei – Khasoi, kumta ka ktien ruh kan im shait – khlain ryng-kat ryngkat bad ska Jaidbynriew. Namar lada ym don ka Jaidbynriew, ka ktien ruh kam don ka Niam ruh kumjuh. Ngi kyang shla ba ngi kwah ban pynrung ïa ka ktien Khasi hapoh ka 8th Schedule, niuma, ka bha shibun eh lada lah ban pynrung, ngam don ei – ei kaba ïa pyrshah, namar nga ieid burom ñiewkor ïa la ka ktien, haduh mynta kaba shu khlaiñ tang ban shu kyrbeh. Ha ki kam, ym pat ler phi haduh mynta. Baroh ngi iohi ïa kane khamtam eh ha kaba ïa dei bad ka Border issue – Umrangshu, Haflong, Jatinga, Bloc – I & II, Langpih, Khanduli, Byrnihat, Jorabad, Khanapara bad etc. la shu shah klun ei ha ki bar jylla Assamese, Karbi, Bangladeshi bad Nepali. Ka jingshah siat lap ki briew jong ngi kum ki Mrad ha Langpih, Mukroh bad sha kyndong – kynshrut bym tip. Ym shym la lah ban lehei. Namar ka kam ka kren khamjam ban ïa ka ktien (action speak lauder than word).
Kane kajuh ka la pynjynjar -sohsat ïa ki Khasi – Pnar, Khasi – Khynriam West ba shah ñionbeiñ shah thombor beiñ ha ki bar jylla Nepali, Bangladeshi, Assamese bad Karbi ? Haba ngi shah thombeiñ kumne ngi sngew kumno mo ? Na ka bynta jong ngi kiba shongsah hapoh Sor Shillong jaboh – jabain ngim don jingsngew shuh phi, namar ïalade ngi la biang. Nalor kata shu don bhok ba ki bar jylla, China bad African kim ju pyndik, te, haba kumne ka Jaidbynriew ba kyrpang – lyngkrang bad ba synshar ka Kynthei (a unique State rule bym extra ordinary super power) ka leh aiu hapoh kine ki 50 snem ba la leit noh ? Ka kynjat pynban ïa uba napoh ïing shabar bad ka tam shapoh ïing ïa uba nabar.
Ha ka jingshisha kaba kongsan eh ka dei ba ngin kyang shla sha ka Sorkar kyllut, Bam lut phut, ïaid baheh lut phut, pynlut pisa lutphut sha bym donkam, ngi kiba duk nang syrtok, ba ka dei shi syndon ban pynduh jait noh ïa kito ki briew kiba ju mlien ban ñionbeiñ thombor beiñ ia ki Khasi – Pnar, Khasi – Khynriam West baim sha ki thaiñ Border, namar naduh ki snem ba ioh ïa ka State ki kijuh ki shait ju mlien bad mlien ban leh ïa ki kam thombor halor ki briew jong ngi.
Lada ym lah ban pynduh – pyndam ïa kine ki kam bymman, dakait sniew, kaba mut ha kawei ka sngi ka Jaidbynriew kan ïap kumjuh ruh ka ktien bad ka jingpynrung ïa ka hapoh ka 8th Schedule kam don jingmut. Namarkata ngin nym lah satia ban ia nujor bad u bar jylla Arunchal, Mizoram bad Nagaland, kiba khlaiñ bha ha ki kam, ym tang ha ka ktien. (In action very very strong besides words).
Te, tip lano mo ngin kyndit bynriew noh shaphang kine ki jingeh ?