Hapdeng ka jingpynkhreh na ka bynta ka ilekshon Lok Sabha 2024, u nongïalam ka seng Janata Dal – United na Bihar, u Nitish Kumar, u la iehnoh ïa ki seng kiba don ha ka liang pyrshah bad u la leit ban ïatreilang biang bad ka BJP. Ka dei ka sien ba khyndai ba u la bam smai kum u Myntri Rangbah bad ka sien kaba san ba u la kylla rong bad bujli ïa ki seng saiñpyrthei kiba ïatreilang ha ka sorkar jong u. Kane ka jingmih noh jong u Kumar kan pyntlot ïa ka kynhun liang pyrshah ïa kaba la tip kum ka I.N.D.I.A lane “Indian National Developmental Inclusive Alliance” kaba don kumba 26 tylli ki seng hapoh jong ka. Da ka jingleit ïatreilang biang bad ka BJP, u Kumar u la nang kham pynsuk ïa ka lynti jong ka jingwanphai biang ka sorkar National Democratic Alliance (N.D.A) ba la ïalam da ka BJP.
U Kumar u la long Myntri Rangbah ha ka sien banyngkong ha u snem 2000. Ha kato ka por, u la ïakhun pyrshah ïa ka RJD bad ïa u Lalu Yadav uba dei u nongïalam kane ka seng. U la wan phai biang kum u Myntri Rangbah ha u snem 2005, bad baroh shi katto, u la ïatreilang bad ka BJP. Hynrei ha u snem 2013, u la ïa khlad lok noh bad ka BJP bad ha ka ilekshon ha u snem 2015, u la ïatreilang bad ka seng RJD, Congress bad kiwei.
Ha u snem 2017, u la ïa khlad lok noh sa bad ka RJD bad u la wanphai sha ka NDA kaba dei ka kynhun synrop jong ki seng saiñpyrthei ba la ïalam da ka BJP. Tangba kam pat kut hangta. Ha u snem 2022, u la ïa khlad lok biang bad ka NDA bad u la shim biang sa ïa ka RJD ban ïatrei ha ka sorkar. Mynta ka sngi pat, u la pyllait biang noh ïa ka RJD bad ïatreilang biang bad ka BJP/NDA.
Ka jingiehnoh jong u Kumar ïa ka RJD ka la sdang ban paw naduh ki khyndiat sngi ba la lah. Hynrei dei tad haduh ka step Sngi U Blei ba ka la paw shai ba un ïatreilang biang bad ka BJP hadien ka jingleit ïakynduh ïa u Lat ka jylla Bihar.
Ka N.D.A ka la synshar naduh u snem 2014 watla ka BJP ka la rah ïa u nam tam da kaba ïoh bun ngut ki MP na kylleng ka Ri. Ka I.N.D.I.A ka thmu ban wan sha ka bor da kaba pynliem ïa kane ka kynhun ba ïalam da u Myntri Rangbahduh ka Ri, u Narendra Modi. Lehse ka ilekshon ka ban wan kan kham itynnad ban ïa kaei kaba la jia ha kine kiwei pat ki snem ha kaba ka BJP ka la shu sar naphang kat shaba don lait noh sha ki bynta ba shathie bad ka thaiñ Shatei Lam Mihngi. Ka jingsynshar jong ka BJP hapoh ka jingïalam jong u Modi ka la jan kot sha ka 10 snem. Ha u snem 2014 bad 2019, ka BJP ka la jop kput bad kam shym la donkam than ïa ka jingïarap ne jingkyrshan ki seng kiba don ha ka sem jong ka N.D.A. Ngi la ïohi ruh ba baroh shi katta, ka BJP kam da kheiñ snep than ïa ki seng kiba don ha kane ka sem namar kam donkam eiei na ki. Ngi kynmaw ba ha ka ilekshon MLA ha Meghalaya, u Modi bad kiwei pat ki nongïalam ka BJP ki la wan ban takraiñ ïa ka sorkar ba la ïalam da u Conrad K Sangma watla ka seng National People’s Party (NPP) ba la khlieh da u Conrad ka don hapoh ka N.D.A.
Hynrei mynta ba la jan ka ilekshon bad khamtam ba ki seng kiba don ha ka liang pyrshah ki la ïatylli, imat ka BJP kam sngewdon lad shuh da kumwei hynrei ban pynïatylli ïa ki seng kiba ju don lang bad ka baroh shi katta. Ha ka jingïalang hynnin ka sngi, u Modi u la ong ba ka jingïoh ‘vote’ jong ka N.D.A ka long 38% ha u snem 2014 bad kane ka la kiew sha ka 45% ha u snem 2019. Ha ka ilekshon Lok Sabha ha u snem 2024, ka jingïoh ‘vote’ jong ka N.D.A kan tam ïa ka 50% namar ki seng kiba don ha ka kynhun synrop ki trei shitom, u la bynrap. Kane ka pyni ba u Modi u la sngewskhem haduh katta-katta ba ka BJP bad ka N.D.A kin wanphai biang sha ka bor ha u snem ban wan.
Ka jingjop ne jingrem ha ka ilekshon MP Lok Sabha kan shong ha ka rukom buh ïa ki kyrtong. Kin don ki jaka ba baroh ki seng ha ka liang pyrshah kin hap ban sei kyrtong khnang ba ka ‘vote’ kan pait kan pra bad kan ym buh jingsuk ïa ka BJP ba kan jop. Hynrei kin don ruh ki jaka ba kan pynsuk ïa ka BJP lada la don bun palat ki kyrtong na ki seng kiba shong ha ka liang pyrshah. Ki jingïapynbeit na ka liang ka I.N.D.I.A kin san nang kham shai ha kine ki sngi ki ban wan. Tangba ki dei ban pynkynmaw ïalade ba katba ki nang ïa pait, katta kan nang suk ïa ka BJP bad ïa ka N.D.A ban jop da kaba suk bad ban wanphai sha ka bor synshar. Mynta ka shong sa ha kine ki 26 tylli ki seng kaei kaba kin leh khnang ba kan ym don ka jingpharia ïa ka ‘vote’ ka bym mon ïa ka BJP.
Nangne shakhmat ka jingïakhun hapdeng ka I.N.D.I.A bad ka N.D.A kan long kaba itynnad. Haduh katno ki seng kiba don ha kine ki kynhun kin long kiba ïaineh? Hato kin don ki ban mih noh tang hadien katto katne por na ka I.N.D.I.A bad na ka N.D.A ban ïa ryngkang nawei shawei pat lane ba kin ïakhun la ka jong? Ka por kan sa batai ïa kine kiei-kiei.
