
U Nongsaiñ Hima, 1969
Lehse kan long kaei kaei kaba sngewtynnad bad kaba myntoi shibun ban tip shuh shuh shaphang ki Mawbynna – Mawkynthei kiba don ha kane ka Ri Khasi jong ngi khamtam kum ki Khynnah shong-skul bad ki Samla shongskul. Ki long ki Maw kiba la thung – nam thung – kyrteng da ki Longshuwa – Manshuwa naduh ki por hyndai – hynthai.
Nga ai hangne khyndiat ki jingïathuhkhana kaba dei shaphang kine ki Mawbynna – Mawkynthei bad kiwei katkum ba nga la sot na ki kot ki sla kiba la rim katba nga lah ban ioh, ka long kumne harum :-
1.Ba ki Mawbynna bad ki Mawkynthei kiba don hapoh ka Hima Mylliem la ithuh ïa ki da ka Sorkar Bahadur naduh ka snem 1921 bad la report ruh sha ka Sorkar ba ïa kine ki MAW dei ban burom ban pynneh pynsah ym dei ban pynduh pyndam ïa ki.
2.Ki jingdon jong kine ki ‘MAW’ ha ki katto katne ki kyntoit ne shnong :-
(a)Ha Iewrynghep bad Nongkseh
ïa ki Mawbynna – Mawkynthei la thung nam ha ka por ba pynlong bad lehniam lehrukom ïa u Ksan Shillong, Syiem Shillong da ki Bakhraw U Syiem Shillong hi. Mynta ïa kine ki Maw la kam trai da U Syiem Mylliem bad ki Bakhraw Mylliem.
(b)Ha Iewduh – Shillong
La thung nam ha ka por U Kyrshap, Syiem Shillong bad ka Miet Syiem Shillong na ka bynta ba la wanrah ïa ka Knia ka Khriam na Nongkseh ha Iewduh, bad ïa kitei ki Maw la kam trai hi da U Syiem Mylliem bad ki Bakhraw jong u haduh mynta.
(c)Ha Laitkor
La thung nam na ka bynta U Lar Kongor uba dei na ka Jaid Kharkongor, uba long Kongor ha ki Syiem Shillong. ïa kine ki MAW la kam trai da ki Jaid Kharkongor. ïa ki Mawbynna kiba la kyllon noh ha kato ka por la shu iehnoh kumto khlem da pynïeng ne maramot kiba dei ban peit ne sumar ruh kim phikir satia ha kaba pynbha ïa ki. Hadien ynda la wan long Deputy Commissioner u P. R. Gordon hangne ha ri Khasi – Jaiñtia Hills u la ai hukum ïa ki shnong Laitkor ban ïa pynïeng pat, kumta U Ronsingh, Syiem Mylliem ruh u la ai Hukum ïa ki shnong Laitkor ban pynïeng pat bad kumta ki la ïa pynïeng ïa kine ki Maw bad ki dang neh dang sah haduh mynta. Kine ki Mawbynna – Mawkynthei la ong ki dei ki jong U Said Kharkongor ne Nongthymmai.
(d)Ha Iew – Mylliem –
La thung nam da ki Sankur – Khadwei Kur Mylliem naduh ka por U Lhir Sohtun bad leh burom ha ka por ba jop thma hyndai bad ki Lympat – khlieh ïa ki briew kiba wan jop thma. Kumta la kam trai hi ïa kine ki M aw da ki Sankur – Khadwei Kur Mylliem.
Ha ki jingpeit bad bishar bniah bha la shem ba ki Maw kiba don ha Iewrynghap – Nongkseh ki don Khyndai jaka kynthup lang ki Mawbylla bad Mawkynthei.
Ha Iewduh ki don Khad – lai jaka kynthup lang ki Mawbynna – Mawkynthei.
Ha Laitkor ki don Ar jaka kynthup lang ki Mawbynna bad Mawkynthei.
Ha Iew – Mylliem Lympat – khlieh ki don Ar jaka kynthup lang ki Mawbynna – Mawkynthei.,
U G. E. Soames, Deputy Commissioner, United Khasi & Jaintia Hills, u la pyntip ïa kiba long trai ïa kine ki Maw ba ki dei ban peit bad phikir ban ym duh namar ba la nam la kyrteng da U Longshuwa – Manshuwa. Kumta ngi iohi ba ki Maw kiba don ha ki katto katne ki jaka hangne ha Sor jongngi ym shym don mano mano ban pynsniew ne pynjulor ïa ki hynrei ki sah hi kumba ki long bad ruh ban long ka dak ka jingburom jongngi ïa ki Longshuwa – Manshuwa.
Kumba la ïathuh haneng, ki Mawbynna, ki Mawkynthei bad ki Iew – puja ki long ba la thung nam ha ka Por U Ksan Shillong bad U Bor Manik Syiem Shillong mynba ki Ar – Hima, ka Hima Mylliem bad Khyrim ki dang long kawei ka Hima. Kane ka long kum ka jingpyntip ba kito kiba long trai kin nang ban sumar bad phikir la ki jinglong trai. Ki dang don ki jingïathuhkhana kiba ïadei bad kine ki ‘MAW’ ïa kiba yn ïai bteng pat.