Raphael Warjri
Ka juk ba mynta ka lah, ka kloi bad ka mon ban puson ïa ka jinglong jong ka lyngwiar imlang sahlang Khasi kaba dang tyngkhuh bad ki bor ba na sha bar dang tang kumba arspah snem mynshwa. Ka juk ba mynta ka lah, ka kloi bad ka mon ban pdiang ïa ka jingshisha ba ka Hima Bilat baiar jong ka pyrthei ka la thombor sha kiwei kiwei ki bynta jong ka pyrthei da ki hajar snem mynshwa bad ka la wan iuhkjat ban thombor ha kine ki thaiñ dang kumba arspah snem. Ka juk ba mynta ka lah, ka kloi bad ka mon ban bishar ba ka pansara jong ka san ka mer ba neh bad ka jot ka pra ba la dep julor na ka daw ba iuhroit ka Hima Bilat ka long ka ba ym biang tara shuh namar la shah iuhroit ym tang ïa ka met ka doh bad ki rikynti, hynrei la pynshoh tyndep ruh ïa ka janor kaba ym tip shuh la ka tynrai bad khie wahleng ban thame ïa ka rongphong na shiliang duriaw. Lada lah, lada kloi bad lada mon ban pynshongnia ïa kita kiei kiei baroh kiba la jia ha Ri Khasi, khlem pep yn lap ïa u ksai u ban lam sha ka hok ka jingshisha ka ba dei hok ka nongkynti jong ki paidbynriew ban tei ïa ka lynwiar jong ka imlang sahlang ban poi sha ka thong ban ïaineh shiryta kum ka jaitbynriew. Ka ba donkam ym dei tang ban ïaineh, hynrei ban kiew irat, ban phuh ban phieng ha baroh ki liang jong ka jingim ha ka imlang sahlang. Kata ka lah ban urlong tang lada phai dien sha ka mynnor ban thwet ïa ki hara khlur jong ka jingstad jingshemphang ki longshwa manshwa naduh kulong kumah, ym dei ban beh rong ïa kaba tang da ki spah bad hajar snem.
Ha man la ki deiriti jong ki jaitbynriew kylleng ka pyrthei la leh bym suitñiew, la klet, la btep, bad la jah rngai syndon shibyllien ki jingtip, jingstad bad jingshemphang jong ki longshwa manshwa naduh mynnor, hynrei ki dang sah syllai katto katne kita ki khuiñ ban pynshlur, ban pyrsad mynsiem bad ban pyntreikam ha kane ka juk mynta na ka bynta ban san ban mer ka imlang sahlang ha ka juk mynta. Kiwei kiwei ki jaitbynriew ha kylleng ka pyrthei ki don ki dak thoh bad ki jingthoh ban pynneh pynsah ha ki kot ki sla jong ka juk mynta, nangta ha ki bor jong ka stadtip ba dang ïai rasong, hynrei ha ka lyngwiar imlang sahlang jong ki paidbynriew Khasi ym pat don dak thoh ne ki kot ki sla. Jar la katta ki jingtip, jingstad bad jingshemphang jong ka juk mynnor ki dang jreiñ bad sah khyrdong shikatdei ban lum thup ha ki thiar jingtip jong ka juk mynta. Ka ba phylla ka long ba kita ki phareng na shiliang du-riaw kiba la iuhroit bad ban beiñ ïa ki paidbynriew sha kylleng ki kyndong kynshrot jong ka pyrthei, kynthup hangne ha Ri Khasi, phewse ki pateng longdien ha ka juk mynta la shem ba na shiliang duriaw ki la wan wad, wan tih, wan thwet jingtip shaphang ki snap ka mynnor kiba dang shynna ha kita ki paidbynriew kiba la shah iuhroit bad shah banbeiñ.
Ka long kaei kaei ka ba jwat ban pyrkhat ba kumno ki shnong ki raij bad ki hima mynnor ki ïaleh markynti arliang mamla, teng teng wat haduh ba ïashun ïapen bad khie da ka thma ka ktien ruh, hynrei la kyndit bynriew pat ynda la wan iuhroit kiba kham donbor kum ki phareng ba sa sdang ban tehsong, wat lada ka kynad ka dang ïai neh ha ki katto katne ki bynta. La kumno kumno, ki paidbynriew Khasi ki la sdang ban tehsong shitylli naduh ba wan synshar ki phareng. Ka beiñ ka khoh ka kynshi kyneh ka dang ïai sah syllai haduh mynta mynne ha ba pyrshang ban nujor ha ka liang ka dong ka kyntoit shnong, lane ki thaiñ bapher bapher lada dei paramarjan lane kiba kham pajih ruh. Ka ba phylla ka long ba kum kata ka jinglong ka kynrei ha kita kiba la nang la stad bad kiba kam ba ki la kham shai ban ïa kito ki babieit bathem. Kaba kham shynna kum kane ka jinglong ka dei ïa kito kiba shong ba sah ha sor ba ki ibeiñ bad iuhroit ïa kiba na nongkyndong, khamtam lada dei kiba kham riewspah ban peitpoh ïa kiba duk. Hynrei ka erkylla ka la paswut tyngeh haduh ba kiei kiei ki la kylla khongpong ba kiba riewspah, kiba nang ba stad, ki ba tbit ba pnah ha la ki sap shimet ne ha ka stadtip jong ka juk mynta ki la nang jyllei na nongkyndong bad la nang hiar dor ki nongsor ha ki ba bun ki liang. Lada khmih ha kano kano ka liang jong ka kam ka jam ne ka pule dangle ne ka spah ka hajar, ki nongkyndong ki la nang kiew irat bad ki nongsor ki la sahjit shadien ha kiba bun ki liang. Kine kiei kiei baroh ki long kumta haba shim kyllum ha kiba bun ba lang, hynrei ym lah ban len ba ka jylli ka la nang jngut ban nujor ha ka liang ka spah ka phew, ne ka kam ka jam ne ka pule dangle lane ka nang ka tbit ha la ki kam bapher bapher.
Lehse marshiteng na ki paidbynriew ki dei kiba la kynjoh ia ka shai pyrthei ban kdup salonsar ïa ki paidbynriew lada dei tang ha la ki paradoh parasnam lane lada dei ha satlak pyrthei. Kumta marshiteng pat ki dang kyrsoi ka mynsiem ban nujor ha ka liang ka spah ka phew, ka jingnang jingstad, ka pule dangle ne ka jingnang jingtbit ha kino kino ki liang. Kane ka dei ka jinglong kaba salonsar ha kylleng ka pyrthei, hynrei ka dei ban don ka jingpyrshang ban kyntiew ïa kito kiba kynjoh sha ka shai pyrthei bad pynswai ïa kito kiba dukha mynsiem ban nujor ïa lade na kiwei da kaba ibeiñ ne iuhroit ne ñiewpoh ïa kiwei.
