New Delhi, Rymphang:
Ka sorkar India ka la tyrwa ban ai jingmyntoi bad jingkyrshan sha ki nongrep halor ka dor jong ki mar rep kiba kynthup ïa ki shyieng ne symbai, ki riewhadem bad ki kynphad kum shi bynta ban phah pynkut noh ïa ka jingïakhih jong ki nongrep ne ka jingbym ïahap jingmut ha ka por ba la don ka jingïakren, la ong u Myntri uba dei khmih halor kane ka tnat u Piyush Goyal hadien shi taïew ba la jia ka jingïakynad hapdeng ki shipai pahara bad ki nongïakhih.
Kane ka jingkren ha ka sngi U Blei ka la long ha ka por ba la don ka jingïakren hapdeng ki heh sorkar bad ki nongrep kiba la dawa ba la dei ban pynkiew ïa ka dor jong ka jingthied ïa ki mar rep katkum ka jingkyrshan ki aiñ na ka bynta 24 ne tam jait ki mar rep ha kaba ki nongrep ki la shah khang lynti noh ha ka jaka kaba jngai kumba 200km na New Delhi.
Ki nongrep hapoh ka kynhun Samyukta Kisan Morcha (SKM), kiba la khot pynlong ïa ka jingïakhih ha baroh kawei ka ri ïa kaba la tip kum ka ‘Grameen Bandh’ ha ka sngi Thohdieng, ki la ong ba kin sa ïai bteng ïa ki jingïakhih jong ki lada jia ba ym lah ban pynurlong ïa ki jingdawa ba ki la buh kynthup ha kaba ïadei bad ka jingpyntreikam ïa ka MS Swaminathan Commission Formula, ka jingïasoi kaba long katkum ka aiñ na ka bynta ka Minimum Support Price (MSP), ha kaba ïadei bad ka jingmap ïa ka ram nalor kiwei pat. Ïa kane ka jingïakhih la ai jingkyrshan da ki Central Trade Unions.
Ka jingïakren bad ka jingïaphylliew jingmut halor kine ki mat ba la buh, kumba la thmu la rai ban pynlong biang mynta ka sngi U Blei ha kaba ki nongrep ki la dep ban buh ka jingmaham ba nangne kan sa ïai bteng ka jingïakhih lada ym urjong ki jingdawa ba la buh hakhmat ka sorkar.
Kumba la sakhi, la ong ba kiba bun na ki seng jong ki nongrep, kynthup ïa ka seng Samyukta Kisan Morcha (SKM), ki la khot pynlong da ka Gramin Bharat Bandh, kaba long ka jingïakhih jong ki nongrep ha baroh kawei ka ri, kum shi bynta ban nang pynjur shuh shuh ïa ki jingdawa hakhmat ka sorkar kmie.
Ka seng SKM ka la kyntu ïa baroh ki seng jong ki nongrep ba kin ïasnohktilang bad ban long shi bynta jong ka Bharat Bandh, ïa kaba la khot pynlong da Central Trade Unions. Ka jingkhot pynlong ïa ka Bharat Bandh ka la long ha ka por ba dang don ka jingïakhih ‘Delhi Chalo’ da ki spah ngut ki nongrep, kiba la ïaid kjat na Haryana, Punjab bad ki la shah pynsangeh noh ha ki khappud Haryana hajan Ambala, kaba jngai da kumba 200 kilometres na Delhi.
Ki shipai pahara jong ka Haryana ki la pyndonkam da ki tyndong lyer pynsat khmat pyrshah ïa ki nongrep ha kaba ki la pyrshang ban pynsapra ïa ki. Ka seng SKM (ka bym dei ka seng saiñ pyrthei) ka la bthah ïa baroh ki kynhun seng jong ki nongrep ba kin leit ban ïasnohktilang ha ka Bharat bandh, kaba dei ka sngi ban pynlong ïa ka jingïakhih kaba la sdang naduh ka 6 baje mynstep haduh ka por 4 baje janmiet.
Ki nongrep ki la rai ban ïashim bynta ha ka Chakka Jam ha ki bynta jong ki surok bah ha kylleng ka ri India naduh ka por 12 baje nohphai sngi haduh ka por 4 baje janmiet. Ha Punjab, ka bynta kaba bun jong ka jylla bad ki surok bah ki la khang da kumba saw kynta.
Ka seng SKM, kaba la ai jingkyrshan halor ki jingdawa jong ki nongrep ka Punjab ba la lamkhmat da ka SKM-NP bad Kisan Mazdoor Morcha, ki la ïasnohktilang na ka bynta ban pynlong ïa ka jingïakhih jong ki nongrep ha kaba ka la pynbor ïa ka sorkar ba kan pyndam noh ïa ka jingpyntreikam ïa ki lai tylli ki aiñ kiba long pyrshah ïa ki nongrep.
