I shyrkhei ka jingïakynad ha Manipur: Ym don jingmap ïano-ïano – Shaei ka lawei?

Ngi kyrmen ba kan ym long kumta namar wat lada ngi khlem pat mad, ngi la ïohi pat kaei kaba la jia ha ki para briew.

Ka jingïakynad ha Manipur kaba la sdang naduh u Jymmang 2023 ka la shim ïa ka jingim jong palat 200 ngut ki briew katba da ki hajar ngut kiwei pat ki la kylla phetwir. Ha kane ka jingïakynad jaitbynriew, ngi ïohi ba kan ym don jingkut. Na kawei ka sngi sha kawei pat, ki don beit ki jingjia. Ha ka miet Sngi Ba-Ar, kumba 200 ngut ki ‘riewkieng atiar kiba dei ki Meitei, ki la leit thombor ïa ka ïing sah jong uwei u heh pulit uba bat ïa ka kyrdan Additional Superintendent of Police. Ym tang katta. Ma u bad u nongbud jong u, ki la shah rahbor syndon tad haduh ba ki bor pahara ki la wan ban pyllait ïa ki. Lada kat ïa u heh pulit, ki ‘riewkieng atiar ki la ïohlad ban thombor, ka long kaba sngewshyrkhei ban pyrkhat sa ïa ki ‘riew paidbah lei ki bym don mano-mano ki ban ïada ïa ki la ki dei na kano-kano ka kynhun ne jaitbynriew.

Kaba pynkyndit ka long ba ha ka step Sngi Balang, ki pulit ‘Commando’ kiba don ha ki bynta bapher-bapher jong ka Manipur ki la ïeng laiñ ban pyndem noh ïa ki tiar siat kum ka dak jong ka jingpynrem ïa katei ka jingjia. Sa kawei pat ka daw kaba la mih ha ki lad pathai khubor ka long ba kitei ki pulit ki la sngewkhia ïa ka jingai jingïarap jong ki ‘riew paidbah ïa kitei ki ‘riewkieng atiar hynnin ka miet. Ym ju ïohsngew mynno-mynno ba ki pulit dalade kin pyndem hi ïa ki tiar siat hapdeng ka saw ka sian bad ka jingbym don ka jingshongsuk shongshngaiñ.

Shisien pyrkhat, ka long shisha ka bym sngewlah ban ngeit ba ki pulit kin pyndem noh ïa ki tiar siat. Tangba ha kane ka juk, ki don ki dur khih kiba long kum ki sakhi kiba baroh ki lah ban ïohi. Na kane ka jingpyndem tiar siat, ngi lah ban sngewthuh katno ka jingsynjor ka jinglong jingman ha Manipur ka long wat hadien 10 bnai jong ka jingïakynad. Ym I don jingkyrmen ba kane kan kut noh mar-mar. Ym I don jingkyrmen na ka bynta ka lawei. Ym I don jingkyrmen ïa ki khun ki kti bad ki samla samhoi. Tang ka jingdum suda kat shaba phai. Kiba mad ïa kane ka jingeh – naduh ka jingduh ïa ki bahaïing hasem, jinghap ban phet na ki shnong ki thaw, jingshah thang ki ïing ki sem – ki sngewthuh ba kam dei satia ka kam kai, hynrei ka dei ka apot kaba jynjar bad ba jwat. Ki la don ki jingpyrshang ban wanrah ïa ka jingïabeit, hynrei kita ki khlem pat seisoh haduh mynta. Ngim tip sa da ka lynti kaba kumno ka jingsuk kan wanphai ha Manipur.

Ka long ruh kaba lyngngoh ba haduh mynta, u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi, u khlem pat leit jngoh ïa ka Manipur bad ban ïakynduh ïa ki lanot. Ha u snem ba la lah, ka la shimpor ruh haduh ar bnai tam ïa u Myntri Rangbahduh ba un kren halor ka jingjia ha Manipur naduh ba sdang ka jingïakynad. Ngi kynmaw ba ka jingkren jong u halor ka Manipur ka long hadien ba kiba bun ki nongshong shnong ki la pynrem jur ïa ka jingshah pynïaid lyngkhuit jong kitei ki arngut ki kynthei. Lada dei ba kato ka ‘video’ ka khlem paw, u Myntri Rangbahduh, uba ju smat ban kren ban khana halor ki mat kiba bun, un ym pat ang ïa la ka shyntur. U dei u nongïalam jong ka Ri bad u don ka iktiar bad ka jingkitkhlieh ban peit ba ka shongsuk shongsaiñ bad ka hok kan synshar. U Myntri Rangbahduh u dei ban klet ïa kata ka jinglong dkhot jong ka seng bad ban kren ïa ki jingshisha kum u nongïalam uba don ïa ka iktiar bad ka jingkitkhlieh. Kum u nongïalam u la dei ban leit bad ban don bad ki lanot kiba la mad ïa shibun bah ki jingeh la ki dei na kano-kano ka jaitbynriew ruh.

Kum ki briew kiba sah shabar jong ka Manipur, ngim sngewdon kyntien shuh ban ong eiei. Ngim tip kaei ka ban jia ïa ngi lada kaba kum katei ka apot kan wan hap ha ngi. Ngi kyrmen ba kan ym long kumta namar wat lada ngi khlem pat mad, ngi la ïohi pat kaei kaba la jia ha ki para briew. Ngim dei ban ïa pan kwah ïa kaei-kaei ka basniew ïoh ngi ngat ha ka jingjah kwah bad jingbabe kylla. Kum ki nongshong shnong, ngi dei ban ïa kiar katba lah na ka jingïakynad kaba long ha kano-kano ka dur namar kam ju wanrah jingbha. Tang na ki dur khih bad ki dur kiba saphriang na Manipur, ngi la sngewpar ñiang khriat lypa. Namarkata, ngi hap ban shu ïasnohkti lang bad kito ki kynhun/briew kiba kwah jingsuk ban kyrmen na ka bynta ka jingbha ha Manipur.