Shi snem ka MDA 2.0, 6 snem ka MDA: Ka jylla ka la kham biang ne em?

Ki paidbah kin tip kham bha ïa ka jop ka rem jong kane ka sorkar u Conrad ha kine ki hynriew snem. Ki la ïohi lut, ïohsngew lut, tip lut.

Shi snem mynshwa, bad hynriew snem mynshwa, u Conrad Kongkal Sangma, u la bam smai kum u Myntri Rangbah ka jylla Meghalaya ryngkat bad ki para Myntri na ki seng saiñpyrthei bapher-bapher. Kiba la wan sakhi ïa kine ki artylli ki jingbam smai jong ka sorkar Meghalaya Democratic Alliance (MDA) ki kynthup ki kynrem ki lyndan na New Delhi kum u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi, u Myntri Korbar Ri, u Amit Shah, u Myntri Ïada Ri, u Rajnath Singh bad kiwei. Ha ka por ba u Conrad u la bam smai nyngkong ha u snem 2018, kiba bun ba lang ki la pdiang sngewbha khamtam ba ki la ngiah hi shoiñ ïa ka jingsynshar ka sorkar u Dr Mukul Sangma. Kiba bun ki la kwah ban ïohi ïa ki jingkylla. Da shisha, kata ka jingkylla ka la wan kumba ki la angnud.

Ki paidbah kin tip kham bha ïa ka jop ka rem jong kane ka sorkar u Conrad ha kine ki hynriew snem. Ki la ïohi lut, ïohsngew lut, tip lut. Ngi kynmaw ba tang katto katne bnai hadien ba u la bam smai, ka sorkar u Conrad ka la mad jingeh hadien ba mih ka jinghuri hura ha Them Ïew Mawlong. Naduh kato ka por ha u snem 2018, ka sorkar ka la ïakren ban pynkynriah ïa kiba shong ba sah ha kato ka jaka sha ka jaka sorkar kaba mut tang ïa kiba trei ha ki shlem sorkar bad ym kiwei pat kiba la shu wan buhai shnong be-aiñ. Kato ka huri hura ka la jan dap hynriew snem. Hynrei haduh mynta, ngim pat ïohi ba kin khih ki ksar ban mih noh na kato ka jaka. Lehse kan dang kham shimpor tangba imat ka rai ka la long kaba khatduh ban pynkynriah beit ïa kito ki briew na Them Ïew Mawlong sha ka shlem treikam barim jong ka Shillong Municipal Board.

Sa kawei pat ka kam radbah kaba ka sorkar u Conrad ka la leh, watla ki don bun ki bym hun, ka long ka jingpynbeit ïa u pud u sam ha ki hynriew na ki 12 tylli ki jaka ba don ka jingïakajia bad ka Assam. Mynta ka dang ïaid ka jingïakren ban pynbeit sa ha ki hynriew tylli kiwei pat ki jaka. Wat hapdeng ka jingdon kiba khñium, hynrei ka sorkar ka khlem phai dien na ka soskular ba la ïasoi bad ka sorkar Assam ban pynbeit ïa u pud u sam ha ki hynriew tylli ki jaka. Ha ka jingïapynbeit jaka, yn ym lah ban ïoh lut kat kaba angnud, hynrei ym dei ruh ban duh shaba palat. Dei ban da pynshong nongrim bha, ban sngap ïa ki sur bapher-bapher khamtam ki trai shnong, hashwa ban shim ne ai ïa ki jaka. Ngim tip kaei ka ban jia ynda la ïapynbeit sa ha ki hynriew tylli ki jaka kiba dang sah namar ki kham heh bad kham jwat tangba ngi kyrmen ïa kaba bha tam.

Ka sorkar u Conrad ka dang donkam ban buddien ruh ban pynurlong ïa ka jingdawa ban ai jingithuh ïa ka ktien Khasi bad Garo, bad ka jingpyntreikam ïa ka Inner-Line Permit (ILP). Kine ki dei kiba kham jwat namar donkam ban ïathir na ka por sha ka por bad ka Sorkar Pdeng bad ka sorkar hangthie ha New Delhi kan ym sngap than ne ai lut kat kaba ka jylla ka kwah. Ngi kynmaw ruh ba ka sorkar MDA ka khlem da leh sniew than ha ka jingïakhun pyrshah ïa ka khlam COVID-19 ha ki ar snem bad ka la ïaleh shitom ban pyllait ïa ki nongshong shnong na ki jingeh. Ngi kynmaw ba kito ki ar snem, 2020 bad 2021, ki dei kiba jwat tam bad kiba la pynsohsat ïa ka jingim jong ngi baroh. Ngi la duh ruh ïa la ki jong ki baieid bathoiñ namar kato ka jingpang. Hynrei kiba bun ba lang ki la mad ïa ka jingduk jingkyrduh bad haduh mynta, ki dang shem jingeh ban khie khlieh biang. Nalorkata, ngi ïohi ba ka sorkar ka la lah ban pynkiew ïa ka jingpynlut ha ki kam pynroi watla ha kajuh ka por, ka ram ka shah ruh ka la kiew.

Ha kajuh ka por, ngi shem ba ka jylla ka la mad ïa ka jinghiar ha ka pule ka puthi, jingwan ha ka kyrdan kaba lai ha ka jingduk napdeng ki jylla baroh ha ka Ri, jingkharoi kita ki ‘High-Level’, jingbteng ki kam tih bad khaïi dewïong be-aiñ, jingjur ka jingshalan tuh ïa ki mar ki mata sha Bangladesh bad kumta ter-ter. Kane ka sorkar ka shem jingeh bha ban pyllait ïalade na ka jingshah kynnoh ba ka dei ka sorkar jong kita ki ‘High-Level’. Ka la ïaleh ban pynshai, hynrei kiba bun kim pdiang bad ki ngeit beit ba kita ki ‘High-Level’ ki ïadonkti ban leh shibun ki kam be-aiñ da ka jingkyrshan jong kito kiba don ha ka bor synshar. Ngi kynmaw ruh ba kane ka sorkar ka la shah takraiñ ha ban da biang ha ka Meghalaya High Court halor ki kam kiba ïadei bad u dewïong. Na ka por sha ka por, ka la shah kynthah. Kine kiei-kiei ki la pynduna ïa ka jingdon jingshaniah jong kiba bun ba lang ha kane ka sorkar.

Kane ka sorkar ka don bor sa saw snem ban synshar hashwa ban wan ka ilekshon bathymmai. Saw snem ka long kaba jrong bha ha ka saiñpyrthei. Ki don kiba la sngewhun shaba palat ïa ka jingtreikam kane ka sorkar. Ki don ki bym hun. Ki don kiba dang ap lano ka sorkar kan pynurlong ïa ki jingkular ilekshon. Ki don kiba la duh jingkyrmen bad kim ap shuh ïa ka jingurlong jong ki jingkular. Hynrei ngi kyntu ïa kane ka sorkar ba dei ban synshar hok na ka bynta ka jingbit jingbiang jong baroh. Ka kamram jong ka sorkar ka dei ban synshar da kaba khuid, ba hok, bad ba beit. Kam dei ka kamram jong ka sorkar ban synshar da ka lynti jong ka jingdum, jingbamsap bamngem, jingleh shiliang khmat. Dei ban ai ïa ka jingshakri kaba bha tam sha ki nongshong shnong bad ban weng ïa ki bor jong ka jingdum.