Ka jingsuk namar bym don jingïakynad ne ka jingsuk namar ba ïeng rasong ka hok?

Ka jingsuk namar ka jingbym don ka jingïakynad kam don dor lada saphriang ka jingbym don shuh ka hok.

Kata ka jingsuk? Ka jingsuk ka don la kumno kumno ar bynta. Kawei kaba ki khot kata ka ‘Negative Peace’ lane ka jingbym don kino kino ki jingïakynad ne jingïakhih (Absence of Tension). Bad kawei pat ka dei kata ka ‘Positive Peace’ lane ka jingdon ka hok ne ka jingbym shah liang (Presence of Justice). Na kine ki artylli, ka jingsuk kaba kumno ngi ïohi ha ki ïing ki sem, ki shnong ki thaw, jylla, Ri bad ka pyrthei baroh kawei? Lada ngi peit sha kadiang sha kamon bad pynshong nongrim ïa kiba bun kiei-kiei, ngin sa sngewthuh ka jingsuk kaba kumno ngi don bad ngi angnud. Haba kren shaphang ka jingsuk, kiba bun ki sngew ba ka long kaba donkam ban ym ïakynad, ïashrut, ïaumsnam bad kumta ter-ter. Hooid, kane ka long kaba donkam lym kumta ngin sa im hapdeng ka jingïaumsnam. Hynrei kaba kham donkam ka long ka jingsuk kaba ka hok ka ïeng rasong bad ka jingbym don ka jingshah liang.

Katba nang ïaid ki sngi ki snem, ngi ïohi ba kata ka hok ka sdang ban jah – naduh na ïing na sem, shnong ki thaw, jaitbynriew, jylla, Ri bad ka pyrthei salonsar. Lada leh hok bad kren hok, shah kynthoh ha kiba bun rukom. Imat kiba bun kim sngewtynnad shuh ïa ka hok, ka shi kyntien, bad ki kham lah ïa ki kam bamsap bamngem, jingïakynad, jingïaumsnam, jingshah leh shiliang khmat, jingshah ïalam bakla, jingïarhah bor, bad kumta ter-ter. Lada ka long ha kane ka dur, kumno ngin khmih lynti ïa ki simpah ki simsong ba kin mih shakhmat ban ïakren ïa ka hok, jingbym shah liang, jingpyrshah bamsap bamngem? Hooid, baroh kim ïa biang lut. Tangba lada ngi pynleit jingmut tang ha kita ki jingbym biang ne jingduna haei shuh ngin don por ban peit pat ïa ki jingbha?

Ngi dei ban sngewthuh ba ka hok ka jah noh lada ngim ïoh ïa ka kam ka jam tang namar ngim ithuh ïa ki briew kiba don ha ka bor. Ka hok ka jah lada u bariewspah u la nang kiew katba u baduk u nang hiar. Ka hok ka jah lada ki don kiba thied khyndew da ki hajar Acre katba kiba bun kim don jaka ban thaw wat tang shi nongrim ïing ruh. Ka hok ka jah lada ngi sngap jar ïa ki kam bamsap bamngem bad ki jingleh bym hok. Ka hok ka jah lada ngi ailad ïa ki jingsniew ba kin phrang bad ngi shu long tang kum ki nongpeitkai. Ka hok ka jah lada ngi ïohi hynrei ngim leh eiei ban ïarap ïa kiba shah ban beiñ ha ki liang bapher-bapher. Ka hok ka jah lada ka jingkamai bymman ka pynjot ïa ka jingim jong kiwei khamtam kiba lui-lui. Haei kata ka jingsuk kan don, watla khlem mih ki jingïakynad ne jingïaumsnam, lada kine ki hok ki jah noh? Ngi hap ban ïa puson bad pynshong nongrim hadien ba la bishar sha kadiang sha kamon.

Ka jingsuk namar ka jingbym don ka jingïakynad kam don dor lada saphriang ka jingbym don shuh ka hok. Ki jingïakynad kin ym mih lada ïeng rasong ka hok. Khlem ka hok, ki nongshong shnong kin dukha mynsiem bad kin shah pynbor ban leh ïa ki kam kiba lah ban wanrah ïa ka jingïaumsnam, jingïakynad, jingïap briew bad kumta ter-ter. Hynrei lada ngi baroh lang ngi ïa ïoh ïa ka hok kumba ngi dei ban ïoh, yn ym don satia ki ban ïa mih ban ïakynad ne ïaumsnam. Baroh kin im hapdeng ka jingsuk ka ban neh shi junom, bad yn ym don kiba lah ban shim kabu ban pynkhih pyrthei wat lada ki leh sa kumno-kumno ruh. Hynrei ka jingbym don jong ka hok ban synshar ka plie lad ïa ki nongshim kabu ban pynshit, kynshoit bad ai ding ban leh ïa ki kam ki ban pynjot ïa kiba bun ba lang.

Ka khubor sha kiba pyrta na ka bynta ka jingsuk ka long ban ïa peit ïa woh kaei kaba don bad kaei kaba jah. Lada ka jingïakynad kam don, kam mut ba ka jingsuk ka don namar ba ka hok dang jah. Namarkata, ka kamram khamtam jong kito kiba bat ïa u lakam jong ka jingsynshar bad kiba la smai ban leh hok bad trei hok, ka long ban pynthikna ba kata ka hok ka synshar shisha khlem da shah liang ïano-ïano. Kam myntoi ban ïa pyrta jingsuk khlem da lah shwa ban pynthikna ba ka hok ka ïeng rasong. Shisien ba ïeng ka hok, ngin ym don jingsheptieng namar yn ym mih ki jingïakynad ki ban ktah ïa ka jingsuk jingshngaiñ.