Ïa ka jop ka rem la ju rai da ki paidbah ba jar-jar

Ha Meghalaya, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 55,971 ngut ha ka shi snem, kata, hapdeng u snem 2023 bad u snem 2024.

Ka ilekshon MP Lok Sabha khamtam ha Shillong Parliamentary Constituency ka la sdang ban thnem khamtam hadien ba kito kiba thmu ban ïakhun ki la leit ban thep kyrteng. Ngi lah ban ong ba kane ka ilekshon MP ha kane ka kynti ka dei kawei na kiba shongshit tam na baroh ki ilekshon MP kiba la dep. Ngi ïohi bad ïohsngew ïa ka jingïapyni nia jong ki kyrtong, nongïalap ilekshon bad nongïalam jong ki seng saiñpyrthei. Ngi ïohi ruh ba ki paidbah ki ïashim bynta lang lyngba ki jingkynthoh kiba ki ai ha ki rynsan ‘Social Media’. Ki don bun ruh kiba leit sngap ïa ki jingïalap ilekshon. Hynrei kiba kham bun ki dei kiba shu sngap jar-jar bad kiba yn shu ai jubab beit ha ka 19 tarik Ïaïong kaba dei ka sngi thep ‘vote’.

Ha Meghalaya, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 55,971 ngut ha ka shi snem, kata, hapdeng u snem 2023 bad u snem 2024. Ka jingdon ki nongthep ‘vote’ baroh, kata, shynrang, kynthei bad ki ‘Third Gender’ ka long 22,17,100 ngut. Na kine, 10,94,947 ngut ki dei ki shynrang, 11,22,150 ngut ki dei ki kynthei bad lai ngut ki dei ki ‘Third Gender’. Namarkata, ka jingdon ki kynthei kum ki nongthep ‘vote’ ka tam da 27,203 ïa ki shynrang. Na kitei ki 22,17,100 ngut, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote, katba ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867.

Kum ban shu kyrtiang dien, ha ka ilekshon ha u snem 2019, na ka Shillong Parliamentary Constituency, u Bah Vincent H Pala na ka Congress, u la long u lahduh ha kaba u la tam da haduh 1,52,443 ‘vote’ ïa u kyrtong uba wan ba ar na ka seng United Democratic Party (UDP), u Bah Jemino Mawthoh, katba na Tura, ka Agatha K Sangma na ka NPP ka la jop bad ka la tam da 64,030 ‘vote’ ïa u kyrtong ka seng Congress uba la wan ba ar, u Dr Mukul M Sangma. Ha kato ka ilekshon, u kyrtong ka BJP na Shillong, u Bah Sanbor Shullai, u la ïoh kumba 75,790 ‘vote’ katba u Rikman G Momin na Tura, u la ïoh tang 31,384 ‘vote’. Kane ka pyni ba ka BJP kam pat lah ban ïoh jingshaniah na ki paidbah ha kane ka jylla watla ka la jop kput ha ka ilekshon MP ha u snem 2014 bad 2019 ha kiwei pat ki bynta jong ka Ri.

Bunsien, ha ka ilekshon MP, ki paidbah, khamtam kiba hap ha Shillong Parliamentary Constituency, ki leh sting da kaba kyntait ban wan thep ‘vote’. Kane ka ju jia man la ka san snem. Ki kham sngewtynnad tang ban leit thep ‘vote’ ha ka ilekshon MLA. Hynrei kum ki nongshong shnong ba don jingkitkhlieh ki dei ban mih man la ka ilekshon ban pyndep ïa la ka kamram. Ngi kyrmen ba ha kane ka sien ba mynta, kata, ha ka 19 tarik Ïaïong, kaba dei ka sngi ban jied ïa ki MP na Meghalaya, kan don ka jingkylla ha ka jinglong jong ki paidbah nongthep ‘vote’. Kim dei ban leh jaituh jaipdeh ïoh babe kylla hadien habud. Ngi dei ruh ban kynmaw ba ym baroh kiba wan thep ‘vote’ ki dei ki paidbah kiba leit shong ban sngap ïa ki jingïalang. Kiba shong bad sngap ki don tang khyndiat tangba kiba bun ki shong ha la ïing, bad ki mih tang ha ka sngi ban thep ‘vote’. Hynrei dei kine pat ki bym ju leit sngap jingïalang kiba rai mano ban jop, bad mano ban rem.

Wat hapdeng ka jingshongshit bad jingsngewtynnad ban kynthoh, kynthah, kawang ktien, kawang ktieh, hynrei ngim dei ban klet pat ba kane baroh ka dei tang na ka bynta shipor. Kam don jingmut ban ïashun iwei ïa iwei pat tang namar ba ïapher ka seng ba ngi kyrshan. Ha ka por ilekshon bad ynda la kut ruh, baroh ngin hap ban ïa bylla kumjuh. Hooid, ngi kmen lada ki kyrtong ba ngi kyrshan ki jop tangba kata kam mut pat ba ngi dei ban ïa kylla nongshun para ma ngi. Shaei hi ngin ïa leit, ngin ïa phet? Ngin hap ban don lang, shong lang, sah lang, im lang. Ngi dei ban ïa kyntu lang ïa ki bahaïing hasem bad ki paralok ba kim dei ban ïaleh shongshit khlem nongrim namar kan ym poi shano-shano. Da leh ïa kano-kano ka kam, da pynshong nongrim bha ïa kiei-kiei bad da bishar sha kadiang bad sha kamon khnang ban lait na ka jingbabe.