Lehse, kiba bun napdeng ki 22 lak tam ki nongthep ‘vote’ ha Meghalaya, ki ban ïashim bynta ha ka ilekshon MP sha Lok Sabha, ki la dep ban rai ïano kin kyrshan da ka jingkyrmen ba kita kiba ki kyrshan kin long ki MP ha ka Dorbar Bah jong ka Ri India. Ha ka 19 tarik Ïaïong, ngi kyrmen ba kiba bun na kine ki 22 lak tam, kin ïa mih paidbah ban pyndep ïa la ka hok bad ka kamram kaba wan tang shisien ha ka san snem. Ka rukom pynïaid ha Ri India ka dei ba ka jingsynshar paidbah ka paw tyngkreiñ tang ha ka shisien ha ka san snem, bad namarkata, ka sngewlong lehnohei lada ngi pynlehnohei ïa kane ka kabu kaba kordor. Tangba ngin hap ban ap haduh ka 4 tarik Jylliew ban tip la kita kiba ngi kyrshan ki jop ne ki shah jop, la kin long ki MP ne kin hap ban pyrshang biang sa shisien ha u snem 2029.
Kum ban pynkynmaw, na Shillong Lok Sabha konstitwensi, ki don hynriew ngut ki kyrtong kiba la thep kyrteng kiba kynthup ai u MP bad mynta uba dei u kyrtong ka Indian National Congress (INC), u Bah Vincent H Pala, u Bah Robertjune Kharjahrin uba dei u kyrtong ka United Democratic Party (UDP) bad Hill State People’s Democratic Party (HSPDP), ka Kong Ampareen Lyngdoh kaba dei ka kyrtong ka National People’s Party (NPP), u Dr Ricky AJ Syngkon u kyrtong ka Voice of the People Party (VPP), nalor ki kyrtong shimet kiba kynthup ïa u Prof Lakhon Kma bad u Bah Peter Shallam. Na Tura Lok Sabha konstitwensi, ki saw ngut ki kyrtong ki kynthup ïa ka MP ba mynta ka Agatha K Sangma kaba dei ka kyrtong National People’s Party (NPP), u Saleng A Sangma, u kyrtong ka Indian National Congress (INC), u Zenith Sangma u kyrtong ka Trinamool Congress (TMC) nalor u Labenn Ch Marak kum u kyrtong shimet.
Na kine ki 10 ngut, tang arngut kiba lah ban poi shong ha Lok Sabha. Ngim tip mano kita kin dei. Tangba mynta, kiba bun napdeng kitei ki 10 ngut ki bunkam ban leit sharum shaneng ban ïakynduh ïa ki nongthep ‘vote’ bad ban pan jingkyrshan na ki. Ki don ki jingïalang kiba ngi ïohi ba ki paidbah ki ïa mih ryntih ban sngap ïa ki kyrtong bad ki nongïalap ilekshon. Ki don pat ki jingïalang kiba kham bun da ki shuki ban ïa ki paidbah. Lehse tang nangne ngi la sngewthuh ba ym baroh kiba sngewtynnad ban leit sngap ïa ka jingïalap ilekshon ban jied MP haba ïanujor bad ka ilekshon MLA ne MDC. Tangba lada ngim ïashim bynta da ka jingshitrhem bad jingryntih ha ka sngi thep ‘vote’, ngin sa shu kut tang ha ka jingthnum ïa uto ne kato ka MP ba la shah jied. Balei ngin pynlehnohei ïa ka por ha ka jingkhñium haba ngi ïoh ïa ka lad ban jied laitluid khlem jingshah teh shah khum (sa tang lada ngi ailad hi ban shah thied da ka pisa)? Kata ruh ka shong ha ngi: ngi kwah ban die duh ïa ka jinglaitluid ne ki kwah ban long kiba laitluid ha ka jingmut jingpyrkhat hashwa ka 19 tarik Ïaïong? Ka jubab lehse kan pher na uwei sha uwei pat u nongthep ‘vote’.
Na ka bynta kito ki bym pat rai shano kin kyrshan, ka por ka dang biang ban puson bha ïoh poi pynban sha ka jingbabe. Kaei kaba ngi kwah ban ïohi ka long ka jingshitrhem bad jingryntih ha ka sngi thep ‘vote’ kumba long ha ka ilekshon MLA ha u snem ba la lah. Sha nongkyndong, lehse, ka jingmih ki nongthep ‘vote’ kan kham heh. Hynrei kaba ngi I khuslai ka long ha ki jaka sor namar ngi ïohi ba ki nongshong shnong ha sor kim sngewdonkam shuh ban pyndep ïa la ka hok bad ka kamram ban jied ïa la ki nongthaw aiñ. Kane ka long kaba ma shikatdei khamtam lada ngi kwah ba kata ka jingsynshar paidbah, watla ka paw tyngkreiñ tang shisien ha ka shi snem, kan ïai im bad kyrsoi ha kane ka Ri baïar. Lada kiba bun ki pyni ba kim kwah ban thep ‘vote’ shuh, lehse kan sa poi ka aïom ba ka ilekshon ruh kan ym don shuh. Myntoi aïu ban ïa pynlut por, bor bad pisa haba kiba bun kim kwah ban jied ïa kita ki nongthaw aiñ? La bha ban shu ïa ailad beit ïa ka jingpynkylla ïa ka Riti Synshar haba yn khang noh ïa ka jingpynlong ilekshon! Hynrei ngim dei ban ailad ïa kaba kum kata namar kan sa ktah kylla ïa ngi hadien habud, bad ngin sa shu kut tang ha ka jingbabe bad ngin sa shah tim ha ki longdien mandien ki jong ngi.
Wat ym ong ba kata ka shi ‘vote’ kan leh aïu ne kan wanrah aïu? Ha ka rukom jied MP/MLA/MDC, wat tang shi ‘vote’ ruh ka lah ban wanrah jingkylla hapdeng u nongjop bad u nongshah jop. Lada u ne ka kyrtong ba phi kyrshan ki rem da shi ‘vote’, ha kata ka por phin sa babe kylla namar phi khlem smat ban leit ïeng laiñ ha jaka thep ‘vote’. Ha kajuh ka por, ngi dei ban kiar na ka pyrkhat shimet kaba la long shaba palat. “Ngan ïoh aïu lada kyrshan ïa kita?” Kane ka ju long ka jingkylli kaba mih ha ka por ilekshon. Lada baroh ngi ïa pyrkhat kumne, shaei ngin poi? Bun ki bym ïoh eiei, don kiba ïoh eiei, hynrei kaei ka bakongsan ka long ban pyrkhat na ka bynta kaba bha tam. Sa shisien, ngi kyntu ïa baroh ba kin ïa mih paidbah ha ka 19 tarik Ïaïong bad ba kin pyndep ïa la ka hok bad ka kamram kum ki nongshong shnong katba ki dang ïoh ïa ka lad.
