Yn ïoh shong shuki mano, dang shah kynjat mano: Long jai-jai, paidbah

Katne ngi la ïaid na kawei ka ilekshon sha kawei pat, hynrei ngim pat ïohi ne ïohsngew ba kan mih ka jingïakynad.

Ka jingjia ha Umsning, Ri-Bhoi distrik ha ka 8 tarik Ïaïong, ha kaba ka la mih ka jingkulmar katba ka seng National People’s Party (NPP) ha ka jingdonlang ka kyrtong, ka Kong M Ampareen Lyngdoh, ka dang pynlong ïa ka jingïalap ilekshon, ka pyni ba kane ka ilekshon MP Lok Sabha ba mynta, ka long shisha kaba kham khluit. La ong ba ka jinghuri hura, ba kynthup ïa ka jingrah kti hapdeng ki paidbah, ka la mih hadien ba la don ki nongpyrta ‘Ha U Prah’ katba ka jingïalang jong ka NPP ka dang ïaid. Ha kane ka sngi ha Umsning, ki la don haduh lai tylli ki jingïalang na ki lai tylli ki kynhun ba kynthup ïa ka Regional Democratic Alliance (RDA), Voice of the People Party (VPP) bad kaba khatduh, ka NPP.

Kiba kum kine ki jingjia kim ju kham lait ha ka por ilekshon khamtam ynda la jan ka sngi thep ‘vote’ namar ki nongkyrshan ki sngewshongshit. Tangba kam bha pat ban ïa poi haduh u pud ban ïa rah kti ne ban ïashoh ïadat. Shu donbok ba khlem mih kano-kano ka jingïakynad kaba jur ha Umsning lym kumta ngim tip shuh kaei ka ban jia. Kaei kaba ngi don ban kyntu ïa ki paidbah ka long ba kin adkar ïalade bad ban pynjai-jai. Kam bha ban pynmih ïa ki jingïakynad tang namar ka ilekshon. Ngi lah ban ïa pyni ïa ki nia ki nongrim, ki mat ki jura, ha ki rynsan ba la pynbeit. Hynrei ki dei ban kut tang hangta bad ym ban pynwan sha ka jingïakynad. Kam long kaba sngewtynnad ban ïohi ïa kiba kum kito ki jingjia. Lehse kaba kum katei ka jingjia ha Umsning ka dei ka sien banyngkong eh ha ka ilekshon MP ha kane ka jylla ha kine ki khyndiat snem ba la lah. Katne ngi la ïaid na kawei ka ilekshon sha kawei pat, hynrei ngim pat ïohi ne ïohsngew ba kan mih ka jingïakynad.

Ki paidbah ki dei ban sngewthuh ruh ba napdeng ki 10 ngut ki kyrtong ha kane ka ilekshon, yn jop tang uwei/kawei. Kam myntoi ban ïa shah kynjat tang namar jongno-jongno ki ban sa ïoh shong shuki naduh ka 4 tarik Jylliew. Ynda la dep, ngim tharai shuh ba u/ka nongjop kin wan biang sha kato ka jaka ban syrpud syrpai ïa ki jingmong ha ka met bad mynsiem. Kito kiba shong ba sah ha kato ka jaka, kin hap ban ïa im lang kumba ju long baroh shirta bad namarkata, kam dei ban mih ka jingïasniew hapdeng ki para nongshong shnong. Ngi sngewthuh ba ka saiñpyrthei ka lah ban pynpait pynpra wat ïa u khiew ja ha ïing ha sem, hynrei ngim dei ban ailad ïa kaba kum kata ba kan suh thied namar kan ym wanrah ïa kano-kano ka jingbha. Namarkata, kam donkam ban leh shongshit shaba palat ïoh hap ban mad ïa ka jingbabe hadien habud. Ailad ïa ki kyrtong bad ki nongïalap ilekshon ba kin pyni ïa la ki jong ki nia bad ma ngi kum ki nongthep ‘vote’ ngin pynshong nongrim ïa kita hashwa ba ngin rai.

Na ka liang ki kyrtong bad ki nongïalap ilekshon ki dei ruh ban pynjai-jai ïa ki paidbah bad ym ban theh umphniang ha ka ding. Teng-teng ha ka jingkren shongshit, kin don napdeng ki ‘riew paidbah ki ban shim da kumwei namar ka jingsngewthuh bakla kaba lah ban ïalam pynban sha ka jingsniew. Ka long kaba suk ban ai ding, hynrei kan shim por da ki kynta bad ki sngi ban tem ïa kato ka ding. Haba kren, hap nang ban pyndonkam ïa ki kyntien ki ban pyllait na kino-kino ki jingjia ki bym sngewtynnad. Ngi dei ban kynmaw ba ha ka jingïakhun hapdeng ki hati, kiba ïap ei dei ki phlang ha madan. Ma ngi ki paidbah ngi long tang kum ki phlang hakhmat ki kynrem ki lyndan bad kita ki nongïalam, bad ngim da don dor than haduh katta-katta haduh ba ngin da hap ban buh ïalade ha ka jingma tang na ka bynta jong ki. Ki donkam ïa ngi tang shisien ha ka san snem. Balei ngin shu pynjah burom kai ïalade da kaba leh ïa ki kam kynsha tang namar ba ngi shongshit ïa kata ka ilekshon? Ngim khmih lynti eiei ba ngin ïoh jingmyntoi shimet ha ka por ne hadien jong ka ilekshon. Ngim dei hi ruh ban don kum ïa kata ka jingmut namar kan nang pynjakhlia ïa ka saiñpyrthei kaba la dap lypa da ki jakhlia kiba bun jait.

Kaei ka bakongsan na ka bynta ki paidbah ka long ba ha ka 19 tarik Ïaïong kin leit ïeng laiñ hakhmat ki jaka thep ‘vote’ jong ki ha ki shnong bad ki dong ha kylleng ka jylla bad ba kin pyndep ïa la ka hok bad ka kamram ban jied ïano ki sngewmon ban long kum kita ki MP na Meghalaya ha Lok Sabha. Lah ban kdew ba ha Meghalaya, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 55,971 ngut ha ka shi snem, kata, hapdeng u snem 2023 bad u snem 2024. Ka jingdon ki nongthep ‘vote’ baroh, kata, shynrang, kynthei bad ki ‘Third Gender’ ka long 22,17,100 ngut. Na kine, 10,94,947 ngut ki dei ki shynrang, 11,22,150 ngut ki dei ki kynthei bad lai ngut ki dei ki ‘Third Gender’. Lade dei shisha ki nongshong shnong kiba don ïa ka jingkitkhlieh, to ïa mih paidbah ha katei ka sngi thep ‘vote’ bad wat pynlehnohei ïa ka sngi ka ïa da kaba leit khwai ne leit bam khawai. Pyni ba phi don ïa ka bor kum ki paidbah namar ngi ïohlad tang ha ka shisien san snem ban jied. Hooid, ngi don ha kata ka Ri synshar paidbah tangba dei tang kane ka lynti ba ngi lah ban pynpaw shisha ba ngi don ka sur kaba jam. Ynnai ïa kawang ktieh, kawang ktien ne ktah kti ïano-ïano namar kam wanrah jingmyntoi. Shu leit beit sha ka jaka thep ‘vote’ ban pyndep ïa la ka jong ka kam.