“Jied ïa nga, ngan leh kumta…” – “Em, jied ïa nga, ngan leh kumta…”

Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad...

 “Jied ïa nga, ngan leh kumta…” – “Em, jied ïa nga, ngan leh kumta…” Kine ki dei ki rukom ïalap ilekshon naduh mynshwa haduh mynta. Ki jingkular halor ki jingkular. Kawei halor kawei. Ynda la bun ki kyrtong, ki paidbah ruh ki thap klet mano ba kular kumno. Hynrei, ki paidbah bapli namar ki sngewtynnad ban ïashim bynta ha ki kam saiñpyrthei kaba wan tang shisien ha ka san snem, ki leit thep ‘vote’ beit. Don ruh ki bym ju leit bad ki pyndonkam ïa ka sngi thep ‘vote’ kum ka sngi shongkai, sngi leit khwai, sngi leit peit bahaïing bahasem bad kumta ter-ter. Kim sngewdon shuh kata ka jingsngewtynnad ban thep ‘vote’ lehse namar ki la sngewthait ba la bun tang ki ‘Bah bad ki Kong Kular’ lane ba kim I don jingmyntoi na ka daw ba ki jingkylla kim ju wan lane ba ki la shu shaniah tang ha kiwei ba kin pynbunkam ban jied ïa kita ki nongthaw aiñ.

Ki kyrtong bad nongïalap ilekshon ruh kim don lynti da kumwei, hynrei ban long kita ki ‘Bah bad ki Kong Kular’. Lada kim kular ruh ym long, lada kular rum ym long. Shong ruh jhieh, ïeng ruh takhuh. Ki paidbah kin pynshong nongrim kumno lada kim tip kaei ba ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei ki kular ban leh ynda ki la poi sha ka thong. Don napdeng ki paidbah kiba shimkhia ïa ki jingkular, bad don ruh kiba kdew ba ki dei tang ki kamkai suda kiba shu pynthame. Kine kiei-kiei  baroh ki long shi bynta na kata kaba ki ong ka jingsynshar paidbah kaba ma ngi ki thap ki dap ngi donbor tang shi khyllipmat ha man ka san snem. Ynda la mih na ka jaka thep ‘vote’, yn ym don shuh ki ban kynmaw ïa ngi. Kiba sah ha ka jingkynmaw jong ki nongjop kin dei tang kito kiba don ha syndah jong ki. Kiwei-kiwei kim don dor eiei shuh namar ba la kut ka tamasa. Namarkata, ban shu ïaleh shongshit than kam don jingmut na ka daw ba ngin sa kylla dukha mynsiem ynda ki kyrtong ki ban jop kin leh kumba kim ithuh shuh ynda la dep ka ilekshon.

Watla katta ruh, ngi don ka hok bad ka kamram ban jied ïano ban phah sha Dorbar Parliament ne Assembly ne District Council. Na ka bynta ka ilekshon MP Lok Sabha 2024 kaba ka jingthep ‘vote’ banyngkong kan long ha ka 19 tarik Ïaïong, ka Election Commission jong ka Ri India (ECI) ka la pynbna ba ki nongthep ‘vote’ ha ki 543 tylli ki konstitwensi ki don haduh 96.8 klur katba ha u snem 2019 ki la don 89.6 klur. Kane ka pyni ba hapoh san snem, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 7.28 klur. Ki don haduh 1.84 klur ngut ki nongthep ‘vote’ ha ka rta ba hapdeng 18-19 snem katba ki ‘Third Gender’ ki don 48,044 ngut. Hadien ba ka Parliament ka la pynkylla ïa ka Representation of the People Act, 1950, ban ailad ïa ki nong India kiba shong sa sah shabar ri ba kin thep ‘vote’, kiba la pynrung kyrteng ki don 1,18,439 ngut. Nalorkata, ki don 88,35,449 ngut ki nongthep ‘vote’ kiba don jingduna ha ki dkhot met bad haduh ka 10 tarik Lber, 2024, ki don 81,87,999 ngut ki nongthep ‘vote’ kiba la palat 85 snem ka rta bad 2,18,442 ngut kiba la palat 100 snem ha ka rta.

Ha Meghalaya, ka jingdon jong baroh ki nongthep ‘vote’ ka long 22,17,100 ngut, bad na kine, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote, katba ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867.

Ngim tip katno ngut ki ban wan thep ‘vote’ napdeng kitei ki 22 lak tam kiba la don ïa ka hok. Lada wan tang 90 na ka 100 ruh la ïa bun. Hynrei bunsien ha ka ilekshon MP, khamtam ha Ri Khasi Jaiñtia, ka jingwan ki nongthep ‘vote’ ka duna haba ïanujor bad ka ilekshon MLA ne MDC. Lada ki paidbah kim kheiñ snep ïa la ka jong ka kamram bad ka hok, ki ban sa shah jied ruh kin leh kumta, kin ym kheiñ snep ïa ki paidbah la ki dei kiba kyrshan ne kiba khlem kyrshan. Namarkata, ka shong ha ngi iwei pa iwei ban puson kaei ka bynta jong ngi ha kane ka lympung baïar kaba ki khot ka synshar paidbah. Lada ngi lah ban pynshong nongrim bha, ngin sa lah ban shim ïa ka rai kaba bha tam. Ngim dei ban duh jingkyrmen than watla ka dei tang shisien ha ka san snem. Ngi lah ban kem bad risa san snem hadien namarba ngi khlem pynlehnohei ïa ka kabu kaba mynta lane ngi lah ban tim ban tla ïalade namar ngi la kyntait haba ka kabu ka la don hakhmat jong ngi. Rai bha aïu kaba phi dei ban leh ha ka 19 tarik Ïaïong. Shong ïing, leit khwai ne leit thep