Ka ECI kan hap pynthikna ba ka jingthep ‘vote’ kan ym dei namar ka jingbyrngem, jingthong pisa, jingpynbor

Kan ym don jingmyntoi lada ngi kam ba ngi don ha ka synshar paidbah lada kan ym don pat ka jingïoh thep 'vote' da ka lynti kaba beit bad kaba lait na ki jingsniew.

Ka Election Commission of India (ECI) lyngba u Chief Electoral Officer (CEO) ka jylla kan hap ban shimkhia bha ïa ka ilekshon MP Lok Sabha ka ban long ha ka 19 tarik Ïaïong ha Meghalaya hadien ba la ïohi ba ha kane ka sien, ka jingïalap ilekshon ka kham khluit khamtam hapdeng ki katto katne ki seng saiñpyrthei. Nalorkata, dei ruh ban khmih bniah ïa ka jingkyntu ka Voice of the People Party (VPP) ïa u CEO ban pyntikna ba kan ym don kano-kano ka jingpynthut haba ïadei bad ka jingïaid beit jingïaid ryntih jong ka ilekshon khamtam ba kane ka seng ka la pynpaw ba katkum ki jingtip ba la ïoh lum da ki nongtrei jong ka seng, ki lah ban don ki jingpyrshang ban tuklar ha kaba ïadei bad ka jingïaid beit jingïaid ryntih jong ka ilekshon hapoh ka jylla khamtam ha ki distrik jong ka Ri-lum Jaiñtia da ki runar kiba thmu myntoi shimet. Ha kajuh ka por, ka VPP ka la pynpaw ba ka lah ruh ban don ka jingthep ‘vote’ tuh (Proxy) lada ki nongpynïaid ïa ka jingthep ‘vote’ kim long kiba peitngor bad minot ïa ka kam ba la bynshet ha ki na bynta ka jingpyntikna ïa ka ilekshon kaba ïaid beit ïaid ryntih.

Kum ban shu pynpaw biang hangne, ym pat ju ïohi ïa ka ilekshon MP kaba shongshit bad khluit kumba ngi ïohi mynta. Ka jingshongshit ka khlem don ha u snem 2019 lane 2014 lane 2009. Baroh kito ki ilekshon kiba la dep, ki long kiba jai-jai. Hynrei ha kane ka sien ba mynta, ka kham pher. La I kumba ka long kum ka ilekshon jied MLA sha Assembly. Na Shillong Lok Sabha konstitwensi, ki don hynriew ngut ki kyrtong kiba la thep kyrteng kiba kynthup ai u MP bad mynta uba dei u kyrtong ka Indian National Congress (INC), u Bah Vincent H Pala, u Bah Robertjune Kharjahrin uba dei u kyrtong ka United Democratic Party (UDP) bad Hill State People’s Democratic Party (HSPDP), ka Kong Ampareen Lyngdoh kaba dei ka kyrtong ka National People’s Party (NPP), u Dr Ricky AJ Syngkon u kyrtong ka VPP, nalor ki kyrtong shimet kiba kynthup ïa u Prof Lakhon Kma bad u Bah Peter Shallam.

Na Tura Lok Sabha konstitwensi, ki saw ngut ki kyrtong ki kynthup ïa ka MP ba mynta ka Agatha K Sangma kaba dei ka kyrtong National People’s Party (NPP), u Saleng A Sangma, u kyrtong ka Indian National Congress (INC), u Zenith Sangma u kyrtong ka Trinamool Congress (TMC) nalor u Labenn Ch Marak kum u kyrtong shimet. Ngi ïohi ba ha Rilum Garo, ka jingïalap ilekshon kam da I shongshit kumba long ha Ri Khasi Jaiñtia watla sah sa tang phra sngi ba ki paidbah kin leit thep ‘vote’. Lehse shathie kim da don than ki mat ki jura ban ïakren ha ki rynsan ïalap ilekshon bad ka jingjar-jar ka kham kynrei ha kane ka sien haba ïanujor bad ka jinglong jingman sha Ri Khasi Jaiñtia.

Ha Meghalaya, ka jingdon jong baroh ki nongthep ‘vote’ ka long 22,17,100 ngut, bad na kine, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote, katba ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867.

Long katba long, jia katba jia, ka dei ka kamram bad jingkitkhlieh jong ka ECI bad ka shlem treikam jong u CEO ka jylla ban pynthikna ba ka ilekshon kan long kaba ïaid beit ha kaba ki paidbah kin ïoh shisha ïa ka kabu ban jied ïa la ki jong ki MP sha Lok Sabha khlem ka jingshah pynbor, jingshah byrngem, jingshah thong pisa, bad kiwei-kiwei ki jingsniew. Ngi kyrmen ruh ba kiba kham bun napdeng ki paidbah kin ym ailad ïa kine ki kam be-aiñ ba kin treikam ha kane ka ilekshon. Baroh kin hap long kiba husiar khamtam ha ki ar-lai sngi shwa ban poi ka jingthep ‘vote’. Kan ym don jingmyntoi lada ngi kam ba ngi don ha ka synshar paidbah lada kan ym don pat ka jingïoh thep ‘vote’ da ka lynti kaba beit bad kaba lait na ki jingsniew.