Lip rong ki mat ki jura na ka jingsyrtap ki jingkynnoh bad jingkynthoh

Bishar bha khnang ban lait na ka jingbabe hapdeng u snem 2024 bad 2029.

Kane ka ilekshon MP Lok Sabha kaba mynta ha ka Shillong Parliamentary Constituency ka long shisha kaba shongshit bad ym pat ju don kaba kum kane ka ilekshon MP katba ngi lah ban kynmaw ei. Bunsien, ka jingïalap ilekshon MP ha Meghalaya, ka long kaba blem-blem, kynjah bad dait thah. Ki nongshong shnong ki ïaleh ban ym leit ban sngap ïa ki jingïalap jong ki kyrtong. Ka jingmih ki nongthep ‘vote’ ka long kaba duna. Hynrei ha kane ka kynti, baroh ka la kylla khongpong lut namar ka shongshit bha ka jingïalap ilekshon da ka jingdon ki jingkynnoh, jingkynthoh bad jingpynshai. Hynrei ba la syrtap palat ki jingkynnoh bad jingkynthoh, ki mat ki jura ba dei ban ïakren ki kynjah noh bad ki wan shadien.

Haduh mynta, dei tang ka Congress, Voice of the People Party (VPP) bad ka kynhun synrop Regional Democratic Alliance (RDA) kiba la pynmih ïa ki Mang Treikam lane ki ‘Manifesto’ ki jong ki. Dei halor ki mat ki jura ba la kdew ha ki Mang Treikam ba ka jingïakren ka dei ban long. Ngin ïakren ïa kaei pat lada ngim ïakren ïa ki Mang Treikam? Kumno ngin pynshong nongrim ïa ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei lada ngim pule ïa ki Mang Treikam? Kumno ngin jied da ka jingtip bad ka jingshai haba ngim ktah ïa ki Mang Treikam? Halor kaei ka nongrim ngin pynshong ïa ka jingjied ne jingkyntait ka jong ngi ïa ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei haba ngim ïakren bha halor ki Mang Treikam? Kumno yn shu ïa jied da ka jingshongshit bad ka jingbym tip? Kumno yn shu jied MP kumba jied MLA ne MDC?

Ki kyrtong kiba la tyrwa ïalade ban long ki MP Lok Sabha na Shillong Parliamentary Constituency ki kynthup ïa u MP ba mynta, u Bah Vincent H Pala na ka seng Congress, ka Kong M Ampareen Lyngdoh na ka National People’s Party (NPP), u Dr Ricky Andrew J Syngkon na ka Voice of the People Party (VPP), u Bah Robertjune Kharjahrin na ka United Democratic Party (UDP) da ka jingkyrshan lang ka Hill State People’s Democratic Party (HSPDP), bad ki arngut ki kyrtong khlem seng lane ‘Independent’, u Dr Lakhon Kma bad u Bah Peter Shallam. Na Tura Parliamentary Constituency, ki nongïakhun ki kynthup ïa ka MP ba mynta, ka Agatha Kongkal Sangma na ka NPP, u Saleng A Sangma na ka Congress, u Zenith M Sangma na ka All India Trinamool Congress (AITC), bad u Labenn Ch. Marak kum u kyrtong khlem seng (Independent).

Lah ban kdew ba ha Meghalaya, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 55,971 ngut ha ka shi snem, kata, hapdeng u snem 2023 bad u snem 2024. Ka jingdon ki nongthep ‘vote’ baroh, kata, shynrang, kynthei bad ki ‘Third Gender’ ka long 22,17,100 ngut. Na kine, 10,94,947 ngut ki dei ki shynrang, 11,22,150 ngut ki dei ki kynthei bad lai ngut ki dei ki ‘Third Gender’. Namarkata, ka jingdon ki kynthei kum ki nongthep ‘vote’ ka tam da 27,203 ïa ki shynrang. Na kitei ki 22,17,100 ngut, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote. Ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867.

Ban long ki nongjied kiba janai, donkam ban sngewthuh ruh ïa ki mat ki jura bad ki Mang Treikam. Ym dei ban shu jied tang na ki ‘jingsngew’ bad ki ‘jingpynsngew’. Ym dei ban jied tang namar ba la shah thied ei ka ‘vote’. Dei ban bishar nadong shadong, sha kadiang, sha kamon, shakhmat, shadien, kaei kaba la dep jia, kaba dang jia bad ka ban sa jia bad kumta ter-ter. Ym dei ban shu leit thep ‘vote’ tang ban tynneng ïa ki para marjan ne ki paralok ne ki bahaïing bahasem. Hap ban don ka jingsngewthuh kaba khlaiñ nalade. Ha kane ka juk stad, ngi lah ban shemphang halor ki mat ki jura na kiba bun ki tyllong khubor kiba ngi sngewdei ban shaniah. Ka dang don ka por ban ïa pyrkhat sani na ka bynta ka 19 tarik Ïaïong hashwa ba ngin rai khatduh. Bishar bha khnang ban lait na ka jingbabe hapdeng u snem 2024 bad 2029. Wat liat ha ki jingpynshoi. Kiar na ka jingshim pisa. Ïeng skhem ha la ka jong ka nongrim. Long ki nongthep ‘vote’ kiba shai ha ka jingmut jingpyrkhat. Lada ma ngi ki nongthep ‘vote’ ngim shai, kumno ngin khmih lynti ba ngin ïoh da ki MP kiba la shai? Shai shwa nalade khnang ba ym tang mynta, hynrei pateng la pateng kin pyrto ïa phi.