Ka BJP ka pyndep ïa kiba bun ki jingkular: Yn wanrah sa ïa ka UCC lada synshar biang

Ha Meghalaya, ka jingdon jong baroh ki nongthep 'vote' ka long 22,17,100 ngut, bad na kine, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA

Ka Bharatiya Janata Party (BJP) ha ka Sngi U Blei ka la wanrah ïa ka Mang Treikam lane ka ‘Manifesto’ ka jong ka na ka bynta ka ilekshon sha ka Dorbar Lok Sabha kaba ka jingthep ‘vote’ banyngkong kan long ha ka 19 tarik Ïaïong. Ha kane ka Mang Treikam, ka BJP, khlem jingriej ne jingartatien, ka la kren shai ba lada ka ïoh biang ban synshar ïa ka Ri, kan wanrah bad pyntreikam ïa ka Uniform Civil Code (UCC) ha India baroh kawei. Ngim dei ban kheiñ jem ïa ki jingkular jong kane ka seng namar ngi la ïohi ba ka leh beit ïa kaei kaba ka kular. Ki nuksa ki dei ka jingweng noh ïa ka Article 370 na Jammu & Kashmir, bad ka jingshna ïa ka Ram Temple ha Ayodhya. Da ki phew snem ka BJP ka la kular ban pyndep ïa kine ki kam bah ki kam san. Ngim dei ruh ban klet ïa ka jingpynurlong ïa ka jingpynkylla ïa ka Citizenship Act bad ka jingwanrah ïa ka Citizenship Amendment Act, bad hashwa ban pynbna ïa ka ilekshon MP ha u bnai ba la lah, ka sorkar BJP ka la wanrah syndon ïa ki ‘Rule’ lane kyndon ban pyntreikam ïa kane ka aiñ. Namarkata, ngim dei ban sngewphylla lada ka pyntreikam pura ïa ka UCC lada ka jop biang ha kane ka kynti kaba mynta.

Ka UCC ka dei ka aiñ salonsar na ka bynta baroh ki nongshong shnong jong ka Ri bad ka dei ka aiñ ka bym shim na kano-kano ka niam ne jingngeit. Hapoh ka UCC, yn pynbeit ïa ki aiñ kiba ïadei bad ka shongkha shongman, jingpyllait san shyieng, jingïoh pateng, jingting khun bad kiwei. Ngim dei ruh ban klet ba ka UCC ka la don lypa hapoh ka Riti Synshar ha ka lynnong kaba ïadei bad ki ‘Directive Principles of State Policy’. Haduh mynta mynne, ïa ka kam shongkha shongman, jingpyllait san shyieng ne jingïoh pateng, la pynïaid katkum ki aiñ ki kanun kiba ïahap bad ki jaitbynriew ne jingngeit bapher-bapher kiba shong ha ka Ri India. Ka rukom shongkha shongman ne pyllait san shyieng ne jingïoh pateng ka pher na kawei ka jaitbynriew ne jingngeit. Kam long kumjuh. Kaei ka thong jong ka UCC ka long ban pynduh noh ïa kine baroh ki jingpynïaid ha ki rukom bapher-bapher bad ban don beit tang kawei ka aiñ. Ha kaba ïadei bad ki aiñ ki kanun ban pynsaja ïa ki nongleh ïa ki kam bymman lane kita ki aiñ bad kyndon kiba la tip kum ka ‘Criminal Law’, ka don beit tang kawei. Ka jingpynsaja ïa ki nongpynïap briew ka long katkum ki kyndon jong ka Indian Penal Code (IPC) bad ka jingbishar ka ïaid hapoh ki kyndon. Ka jingpynsaja namar ka jingpynïap briew kam shong ha ka jingngeit ne jaitbynriew. Ka thong jong ka UCC ruh ka long ha kajuh ka nongrim.

Kumba ka long mynta, ki seng saiñpyrthei ha ka jylla kum ka Voice of the People Party (VPP) bad ka United Democratic Party (UDP) ki la dep ban pyllait ïa ki Mang Treikam jong ki, bad ki la kren shai ba kin pyrshah ïa ka UCC. Lada ka BJP kam ïoh palat 272 ngut ki MP tang marwei ha kane ka ilekshon, lehse kan kham jynjar ban wanrah ïa ka UCC lane ka jingthmu ban pynlong ïa baroh ki ilekshon ha kajuh ka por ha baroh kawei ka Ri (One Nation, One Election). Hynrei, kan ym don jingwit ïa ka ban ïaid beit shakhmat ban pyntreikam ïa ki jingkular jong ka lada ka jop palat 272 ngut ki MP tang marwei. Ngi la ïohi ba ha ki ilekshon MP ha u snem 2014 bad 2019, ka BJP, tang marwei, ka la lah ban jam palat 272 ngut ki MP tang nalade. Ka khlem donkam ïa kiwei pat ki seng saiñpyrthei kiba ka kdup hapoh ka shatri jong ka National Democratic Alliance (NDA) kum ka National People’s Party (NPP) bad kiwei-kiwei. Baroh ngin hap ban ap ïa ka 4 tarik Jylliew ban tip kaei ka rai jong ki nongshong shnong ka Ri bad hangta ngin sa sngewthuh kaei ka ban jia ha ki san snem ki ban wan.

Na ka bynta ka ilekshon MP Lok Sabha 2024 kaba ka jingthep ‘vote’ banyngkong kan long ha ka 19 tarik Ïaïong, ka Election Commission jong ka Ri India (ECI) ka la pynbna ba ki nongthep ‘vote’ ha ki 543 tylli ki konstitwensi ki don haduh 96.8 klur katba ha u snem 2019 ki la don 89.6 klur. Kane ka pyni ba hapoh san snem, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 7.28 klur. Ki don haduh 1.84 klur ngut ki nongthep ‘vote’ ha ka rta ba hapdeng 18-19 snem katba ki ‘Third Gender’ ki don 48,044 ngut.

Ha Meghalaya, ka jingdon jong baroh ki nongthep ‘vote’ ka long 22,17,100 ngut, bad na kine, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote, katba ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867. Mano ban ïoh synshar, kan sa paw ha ka 4 tarik Jylliew.