Hap peitngor hadien ba kut ka jingïalap ilekshon ïoh poi ki jingpynbiej

Ka shong ha ka jinglah jong ki paidbah ban ïai shah bad ban kyntait beit ïa ka pisa bym hok kaba dei tang ka jingthmu ban pynlong mraw sah ïa ki bad ban ring sdot...

Sa tang katto katne kynta, ka jingïalap ilekshon MP Lok Sabha ha Meghalaya, kata, ha Shillong bad Tura Parliamentary Constituency, kan poi noh sha kaba kut. Ka jingïalap ilekshon kan kut noh ha ka por 4 baje janmiet jong ka Sngi Balang ha baroh kawei ka jylla, nad hadien kata, yn ym don shuh ki kyrtong ne seng saiñpyrthei ki ban lah ban leit rung sha ki shnong ki thaw ban pynlong jingïalang. Kiba leh kumta, kin ngat hapoh ki kyndon jong ka jingpynkheiñ ïa ka Model Code of Conduct (MCC) ba la pynjari da ka Election Commission of India (ECI). Lah ban kdew ba ka ECI ka la pynbna ïa ka ilekshon ha ka 16 tarik Lber ban jied ïa ki 543 ngut ki MP ka Lok Sabha. Ka bynta banyngkong jong ka jingjied ïa ki MP kan dei ha ka 19 tarik Ïaïong, 2024.

Ha kane ka bynta banyngkong, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ki 102 tylli ki Lok Sabha konstitwensi, ha ka bynta kaba ar, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ka 26 tarik Ïaïong ha ki 89 tylli ki konstitwensi, ha ka bynta kaba lai, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ka 7 tarik Jymmang ha ki 94 tylli ki konstitwensi, ha ka bynta kaba saw, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ka 13 tarik Jymmang ha ki 96 tylli ki konstitwensi. Ha ka bynta kaba san, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ka 20 tarik Jymmang ha ki 49 tylli ki konstitwensi, ha ka bynta ba hynriew, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ka 25 tarik Jymmang ha ki 57 tylli ki konstitwensi bad ha ka bynta ba hynñiew, ka jingthep ‘vote’ kan long ha ka 1 tarik Jylliew ha ki 57 tylli ki konstitwensi.

Ha ka jylla jong ngi, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 55,971 ngut ha ka shi snem, kata, hapdeng u snem 2023 bad u snem 2024. Ka jingdon ki nongthep ‘vote’ baroh, kata, shynrang, kynthei bad ki ‘Third Gender’ ka long 22,17,100 ngut. Na kine, 10,94,947 ngut ki dei ki shynrang, 11,22,150 ngut ki dei ki kynthei bad lai ngut ki dei ki ‘Third Gender’. Ka jingdon ki kynthei kum ki nongthep ‘vote’ ka tam da 27,203 ïa ki shynrang. Na kitei ki 22,17,100 ngut, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote. Ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867.

Ki ar sngi shwa ka jingthep ‘vote’ ki long ki bakongsan bha khamtam ba ngi dei ban long kiba peitngor ha ki shnong ki thaw lajong ïoh don kiba wanrah da ki jingpynbiej ne jingbyrngem ne baroh ar. Na ka liang ka ECI ka la dep ban pynmih ïa kiei kiba shah bad kiei ki bym shah ha kane ka ilekshon. Tangba ka ECI kam don briew ban phah sha man la ki shnong ki thaw ban pynlong ïa ka jingpeitngor. Namarkata, ka dei ka kamram jong ki nongïalam shnong, ki ban hap dei ki bym ïa shah liang, bad ki paidbah, ba kin peitngor hi bad ban ym ailad ïa ki briew kiba nabar ba kin wan tuklar hashwa lane ha ka sngi thep ‘vote’ ka ban long ha ka Sngi Thohdieng. Ngi la ïohi ba naduh ka 16 tarik Lber, ka la don ka jingpeit bniah ïa ki kali ïoh ba ki kit pisa palat ïa ka T. 50,000 lane ka jingkit ïa kiwei pat ki mar ki mata ba lah ban pyndonkam ban pynbiej ïa ki nongshong shnong ha ka ilekshon. Ngim pat ïohsngew ba kan don ka jingkurup pisa kaba heh ha kane ka jylla haduh mynta. Lehse kam don ka jingkit pisa. Lehse kiba kit pisa ki la long kiba donbok bad lait na ka jingshah peit bniah ne jingshah kem.

Ngi kwah ban pynkynmaw ïa ka ECI bad kiwei ba kam don jingmut ban don kyndon lada ym pat lah ban khanglad ïa ka jingrung jong ka pisa sha ki shnong ki thaw bad ki longïing longsem. Ngi kyrmen ba ka ECI kan khyrwit da kaba tyngeh ïa baroh ki kyrtong, seng saiñpyrthei bad ki nongïalam ilekshon kiba pynkheiñ kyndon. Lada kam lah ban leh kumta, kam don jingmut ban pynsyrwa kai ïa ka por jong ki nongshong shnong. Ki paidbah ki kwah ban ïohi ïa ka ECI kaba trei laitluid, ïeng pdeng, bad ka bym salia ïano-ïano namar ka ilekshon ka dei ban long ka bakhuid bad kaba lait na ki jingshah kynthoh ba bun jait. Ka dei ka kamram jong ka ECI ban pynthikna ba ka ilekshon kan ïaid beit ha ryngkat ka jingshai bad jingkhuid.

Na ka liang ki paidbah nongthep ‘vote’ ruh ki dei ban shlur ban kyntait ïa ka pisa bad ha kajuh ka por, ban pyntip sha ka ECI ïa ka jingwan jong ki briew kiba thong da ka pisa ban ïoh ‘vote’. Ngim dei ban ailad shuh ïa kiba kum kine ki jait kam namar ngi la ïohi na ki ilekshon kiba la leit noh ka jia aïu ïa ki konstitwensi kiba la ngop ha ka spah ka phew kaba shu ïoh ei na ka bynta shi sngi. Lada ma ngi ki paidbah hi ngi kyntait, yn ym don ba lah ban pynbor. Hynrei lada ma ngi hi ngi wan shakhmat ban ïaknieh ïa kata ka spah ïoh ei, kan suk ban pynbiej. Ka shong ha ka jinglah jong ki paidbah ban ïai shah bad ban kyntait beit ïa ka pisa bym hok kaba dei tang ka jingthmu ban pynlong mraw sah ïa ki bad ban ring sdot ïa ki baroh shirta.