Ka burom bad jingïaroh sha ki paidbah nongthep ‘vote’

Ki ilekshon kin wan bad kin leit, hynrei ngim dei ban ïa saphret ruma tang namar ka jingïapher ha ka rukom kyrshan ïa ki kyrtong bad ki seng

Ka ilekshon khlem ki nongïakhun, kam dei ka ilekshon. Hynrei kaba kham kongsan ka long ba ka ilekshon, khlem ka jingïashim bynta jong ki nongjied, kam dei ka ilekshon. Ha kane ka kynti kaba mynta ban jied ïa ki arngut ki MP sha ka Lok Sabha na Shillong bad Tura Parliamentary Constituency, kham bun na ki nongthep ‘vote’ ki la pyndep ïa la ka hok bad ka kamram bad khyndiat ki khlem lah ban leh kumta. Ngi ai ka burom bad ka jingïaroh sha phi ki paidbah nongthep ‘vote’ kiba la ïa mih ryntih ha ka 19 tarik Ïaïong, 2024 ban jied ïa ki MP sha Lok Sabha. Khlem ka jingïashim bynta ka jong phi, kane ka ilekshon kan jin da kylla long lehnohei nadong shadong – naduh ki kyrtong, seng saiñpyrthei, nongïalap ilekshon bad ki nongpynïaid ïa ka jingthep ‘vote’. Kiba bun ki la pynshong nongrim halor ki mat ki jura jong ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei hashwa ba kin ai ïa ka rai kaba ki sngewdei ba ka long kaba bha tam.

Haduh kane ka khyllipmat, katba ym pat ïoh ïa ki jingkheiñ bakhatduh, ka jingwan jong ki nongthep ‘vote’ ha ka jylla baroh kawei ka la kot sha ka 74.50% ba kynthup ïa ka 72.26% na ka bynta ka Shillong bad 78.31% na ka bynta ka Tura Parliamentary Constituency. Ha ka Shillong Parliamentary Constituency, ka la don ka jingkiew ha ka jingwan ki nongthep ‘vote’ haba ngi ïanujor bad kaei kaba la long san snem mynshwa katba ha Tura, ka la don ka jinghiar kaba tang katto katne ha ka jingwan ki nongthep ‘vote’ sha ki Polling Station.

Ka jingdon ki nongthep ‘vote’ baroh ha ka jylla jong ngi, kata, shynrang, kynthei bad ki ‘Third Gender’ ka long 22,17,100 ngut. Na kine, 10,94,947 ngut ki dei ki shynrang, 11,22,150 ngut ki dei ki kynthei bad lai ngut ki dei ki ‘Third Gender’. Ka jingdon ki kynthei kum ki nongthep ‘vote’ ka tam da 27,203 ïa ki shynrang. Na kitei ki 22,17,100 ngut, ha ka Shillong Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 36 tylli ki konstitwensi MLA, ki don 13,96,054 ngut ki nongthep vote. Ki nongthep ‘vote’ ha Tura Parliamentary Constituency kaba kynthup ïa ki 24 tylli ki konstitwensi MLA ki don 8,21,046 ngut ki nongthep ‘vote’. Kane ka long katkum ka thup kyrteng jong ki nongthep ‘vote’ kaba la pynmih ha ka 5 tarik Kyllalyngkot, 2024. Ha Shillong, ki shynrang ki don 6,81,769 ngut bad ki kynthei ki don 7,14,283 ngut. Ha Tura pat, ki shynrang ki don 4,13,178 ngut katba ki kynthei ki kham duna ban ïa ki shynrang bad ki don 4,07,867.

Ki kyrtong ha kane ka ilekshon! Ki kyrtong kiba la tyrwa ïalade ban long ki MP Lok Sabha na Shillong Parliamentary Constituency ki kynthup ïa u MP ba mynta, u Bah Vincent H Pala na ka seng Congress, ka Kong M Ampareen Lyngdoh na ka National People’s Party (NPP), u Dr Ricky Andrew J Syngkon na ka Voice of the People Party (VPP), u Bah Robertjune Kharjahrin na ka United Democratic Party (UDP) da ka jingkyrshan lang ka Hill State People’s Democratic Party (HSPDP), bad ki arngut ki kyrtong khlem seng lane ‘Independent’, u Dr Lakhon Kma bad u Bah Peter Shallam. Na Tura Parliamentary Constituency, ki nongïakhun ki kynthup ïa ka MP ba mynta, ka Agatha Kongkal Sangma na ka NPP, u Saleng A Sangma na ka Congress, u Zenith M Sangma na ka All India Trinamool Congress (AITC), bad u Labenn Ch. Marak kum u kyrtong khlem seng (Independent).

Ha ka ilekshon MP ha u snem 2019, na ka 1-Shillong Parliamentary Constituency, ki la don 11,97,806 ngut ki nongthep ‘vote’, bad na kine, 7,84,279 ki la ïashim bynta ban ‘vote’ katba na ka 2-Tura Parliamentary Constituency, na ka 7,16,990 ngut ki nongthep ‘vote’, 5,83,480 ngut ki la thep ‘vote’. Haba la kheiñ kyllum, ka jingwan thep ‘vote’ ha kato ka snem ha baroh artylli ki konstitwensi ka la poi sha ka 13,67,759 ngut na ki 19,14,796 ngut lane 71 na ka 100 (71 per cent). San snem mynshwa, na ka Shillong Parliamentary Constituency, u Bah Vincent H Pala na ka Congress, u la long u lahduh ha kaba u la tam da haduh 1,52,443 ‘vote’ ïa u kyrtong uba wan ba ar na ka seng United Democratic Party (UDP), u Bah Jemino Mawthoh, katba na Tura, ka Agatha K Sangma na ka NPP ka la jop bad ka la tam da 64,030 ‘vote’ ïa u kyrtong ka seng Congress uba la wan ba ar, u Dr Mukul M Sangma. Ha kato ka ilekshon, u kyrtong ka BJP na Shillong, u Bah Sanbor Shullai, u la ïoh kumba 75,790 ‘vote’ katba u Rikman G Momin na Tura, u la ïoh tang 31,384 ‘vote’.

Na ka liang jong ki paidbah ki la dep ban rai ïa la jop ka rem jong ki kyrtong. Tangba ngin hap ban ap haduh ka 4 tarik Jylliew, 2024 ban tip mano ba dei ki nongjop lane kita ki arngut ki MP Lok Sabha. Namar ka jingïalap ilekshon bad ka jingthep ‘vote’ ka la poi sha kaba kut, ngi kyntu ïa ki nongshong shnong ba kin ym buh khoh ne buh shun iwei ïa iwei pat tang namar ka jingïapher ha ka jingai jingkyrshan. Ngi don tang kane ka khyndew ka shyiap bad ka jylla. Ngim lah ban ïa phet sha kiwei pat ki jylla. Ynnai pynlong jingïashun iwei ïa iwei pat tang namar ka ilekshon. Ka la dei ka por ba ngin ïa klet noh ïa ki jingsngew ïapher seng bad ban ïa long biang kawei. Ki ilekshon kin wan bad kin leit, hynrei ngim dei ban ïa saphret ruma tang namar ka jingïapher ha ka rukom kyrshan ïa ki kyrtong bad ki seng. Ngi dei ban long rangbah ha ka jingmut jingpyrkhat bad ban ïa buh noh shadien ïa kaei kaba la dep. Ngi dang don bun kiwei pat ki kam kiba ngi hap ban ïa khmih ha ki sngi bad ki por kiba dang wan bad ngi donkam ïa ka jingïatylli hapdeng ki nongshong shnong. Sa shisien pat, ka jingïaroh bad ka jingai burom sha baroh kito kiba la pyndep ïa la ka hok bad ka kamram ban jied ïa ki MP.