Shillong, Ïaïong 29
Ka Hynñiewtrep Youths’ Council (HYC) ha ka Lah Sngi U Blei ka la pynpaw ïa ka jingsngew lyngngoh halor ka jingkyndit bad bym don jingtip jong u Symbud Myntri Rangbah ka jylla u Bah Prestone Tynsong ba na kita ki 342 tylli ki longïing ha Them Metor, dei tang 194 tylli kiba dei shisha ki nongtrei sorkar.
Kane ka la paw pen ryngkew ha ka Lah Sngi U Blei hadien ba ki nongïalam ka HYC Sengkmie ki la leit ban ïakynduh ïa u Bah Prestone na ka bynta ban ïakren halor ka mat jong ki Harijan kiba shong ba sah ha Them Metor bad ruh halor ki briew ba shong be-aiñ ha Lum Survey.
Haba kren sha ki lad pathai khubor hadien ba la dep ban ïakynduh ïa u Bah Prestone, u President ka HYC u Bah Roykupar Synrem u la ong, na ka por sha ka por la ïohi ba na ka liang ka Sorkar ka la ai jingkheiñ ba ki don 342 tylli ki longïing jong ki Harijan ha Them Metor ba la donkam ban pynkynriah noh. Pynban katkum ka aiñ Right to Information (RTI) ba la pan da ka seng, la lap ba ki longïing ha Them Metor kiba dei ki nongtrei sorkar ki don tang 194 longïing.
Halor kane, une u nongïalam ka HYC u la buh jingkylli ba hato mano ba thok mynta ne ka dei ka jingleh bakla da ka Shillong Municipal Board ban ai jingkheiñ kaba biang sha ka Sorkar?
“Katkum ka RTI ba pan na ka ophis SMB, ka paw shai ha ki jaka ne ki bynta kaba ngi kylli la ki trei hapoh kano kano ka tnat, bun na kine ki jaka ne bynta ki la shu ieh thylli bad kim ïathuh ki trei haei haei bad ki don pat kiba thoh ‘Private Service’, don ba thoh religious and social worker, ka mut ba kim dei ki nongtrei jong ka sorkar,” la ong u Bah Roykupar.
U la ong ba ka seng ka la buh da ka jingthoh bad dawa ruh ban pynshai ba lada ka SMB hakhmat u Symbud Myntri Rangbah lane hakhmat ka ïingbishar ki ong ba 342 longïing ki dei ki nongtrei sorkar katba ha ka seng pat haba jubab, lap ba 148 longïing na ki 342 longïing kim dei ki nongtrei sorkar.
U la ong ba ka HYC ka la dawa ruh na ka Sorkar Jylla ba ïa kine ki 148 longïing dei ban shu kyndang beit na Them Ïew Mawlong bad ym dei satia ban pynkynriah ne ai jaka sha wei, namar ba kine ki dei kiba shu shong be-aiñ bad kim dei satia ki longïing jong ki nongtrei Sorkar.
U la ong ba katkum ka RTI ba la ïoh na ka SMB, ka jingkheiñ jong kiba sah ha Them Metor kiba dei ki nongtrei sorkar ba trei ha Municipal bad ha kiwei ki tnat Sorkar ka long tang 194 napdeng ki 342 tylli ki longïing ba la paw katkum ka Affidavit ba la ai da ka SMB sha ka ïingbishar Meghalaya High Court na ka bynta ban pynkynriah noh ïa ki sha kiwei ki jaka, katba ki 148 tylli longïing pat ki dei kiba shu shong be-aiñ.
“Hadien ba ngi la ïoh pdiang ïa ka RTI na ka SMB, ngi la pyrshang ban ïakynduh ïa ka Sorkar hynrei namar ka jingdon ka ilekshon MP, ngim shym la ïoh ban ïakynduh hynrei namar ba ngi la ïohi khubor ba kan sa don shen ka jingïalang hapdeng ka Sorkar bad ki nongïalam Harijan, ngi la wan noh mar-mar ban ïakynduh ïa u Symbud Myntri Rangbah ban phah tuklar mardor bad ruh ban phah kyndang mardor ïa ki 148 tylli ki longïing ba sah be-aiñ ha Them Ïew Mawlong namar ka jingkylli ban kynthup ïa ki ha ka jingpynkynriah sha kiwei ki jaka kam mih satia,” la ong u Bah Roykupar.
U Bah Roykupar u la ong ba u Bah Prestone Tynsong u la pynpaw ïa ka jingkyndit bad jinglyngngoh halor ki jingtip ba la ai lyngba ka RTI bad u la kular ba un sa pan jingpynshai na ka Shillong Municipal Board ha shuwa ba ka Sorkar kan shim ïa ka rai ba khatduh halor kane ka kam.
Shuh shuh u la ong, ka seng ka ïeng beit halor ka nongrim ba dei ban pynsah ha ki ‘quarter’ ïa kitei ki nongtrei sorkar hynrei ym ban ai da ka jaka shawei, namar ki dei tang ki shakri sorkar bad katba ki dang trei ki lah ban sah ha ki jaka sah ba pynbiang ka sorkar ym ban ai jaka bad na ka liang ka seng ruh kan nym ailad ne shah da lei-lei ruh.
U la ong, tang ki nongtrei ka SMB bad kiwei ki tnat Sorkar kiba don ka hok ban pan jaka sah, kiwei pat kiba sah be-aiñ ha Them Metor, kata ki 148 tylli ki longïing ki bym dei kiba trei ha ka Sorkar, kim don satia ïa ka hok ban buh ïa kane ka jingdawa ne pan jaka sah na ka Sorkar.
Ha kawei pat ka liang, une u nongïalam ka HYC u la ong ba la pyntip ruh sha ka seng ba bun na ki nongtrei ka SMB ki dei kiba shu trei part-time lane trei bylla sngi bad kiba bun na ki, ki dei kiba la shu thung khlem kano kano ka jingpynbna laitkam bad don ruh napdeng ki nongtrei kiba la khlad hynrei ki bahaïing hasem ki dei kiba sah ha katei ka jaka.
U la ong ruh ba ka rukom thung kam, kam long satia kaba shai namar katkum ka jingtip, ka jingthung kam imat ka la long beit kum ka nongkynti jong kine ki briew; kata da la dep u paieid, ïoh u kpa, da la dep u kpa ïoh u khun bad kumta ter ter. Kumta ka seng ka kyntu ba nangne shakhmat dei ban khot ha ka rukom kaba dei, namar ki paradoh parasnam ruh mynta ki la mih shakhmat bad nud ban trei ïa kine ki kam namar ka kyrduh kam kyrduh jam.
