Ban jubab ïa ka jingsniew da ka basniew kan ym wanrah jingbha

Ngi kyrmen ba baroh kin shim ïa katei ka jingjia kum ka jingsneng, ym kum ka nuksa, khnang ba ngin lait na ka jingshim hi halade ïa kaei ka bym dei, bad ban ieh ha...

Ka jingjia ha kawei ka shnong ha Eastern West Khasi Hills ha kaba arngut ki nongbylla ki la shah bom shah tied ha u paidbhur, ha kaba uwei u la khlad hashen bad uwei shwa ban poi sha ka jaka sumar ha Shillong, hadien ba ki la shah kynnoh ba ki la thmu ban batbor ïa kawei ka khynnah, ka la pynkynmaw biang sa shisien ïa kito ki jingjia kiba kham mynshwa ha kaba u paidbhur u la shim hi ha ka la kti ïa ka jingbishar bad ka rai. Kaba kum kane ka jingjia kam dei ka banyngkong ne bakhatduh. Hynrei ka jubab ïa ka jingsniew da ka basniew kan ym lah ban wanrah jingbha da lei-lei. Lehse ka la don ka jingpyrshang na ki bor pynïaid shnong ban tem ïa ka jingbitar jong u paidbhur ïa kitei ki arngut ha Eastern West Khasi Hills hadien ba la mih katei ka jingkynnoh ba ki la thmu ban batbor. Tangba hakhmat u paidbhur, ym don pulit, ym don aiñ, ym don nongïalam shnong. Kaei kaba rai u paidbhur ka dei ban long kaba khatduh.

Ïa ki kam batbor ne ki kam thmu batbor ym lah ban ailad satia ha kano-kano ka imlang-sahlang ne ka shnong ka thaw ne ka jaitbynriew. Ka jingpynjot ïa ka longrynïeng ka manrynïeng jong ki kynthei khynnah ne longkmie ka long kaei-kaei kaba pynsngewsih haduh katta-katta. Ngi ïohi ïa kiba kum kine ki jingjia ha kylleng ha kaba ym don jingmap shuh wat ïa ki khyllung. Ka jingkwah brai jong ka doh ha ki katto katne ka la long shaba palat liam haduh ba ka ju wanrah ïa ka jingshah pynïap jong kito ki lanot kiba ngat ha ka jingshah batbor. Kim tip shuh ïa ka sang ka ma. Kim tip shuh ïa kaba dei bad kaba lait. Kim tip shuh ïa ka rain ka rem. Kim tip shuh ïa ka jingïatiplem. Kim don shuh ka mynsiem sngewlem. Kim don shuh ïa ka mynsiem sngewsynei ïa ki lanot. Ki thom beit da ka bor wat lada ki sngewthuh ba kin ngat ha ka jingshah pynshitom jong ka aiñ. Kiba kum kine ki briew kiba thombor ïa ka longrynïeng ka manrynïeng jong ki kynthei khynnah bad longkmie ki dei ban shah pynsaja ha ka rukom kaba dei ha ki bor jong ka aiñ bad lyngba ka rai jong ka ïingbishar.

Hynrei yn leh kumno ha kaba ïadei bad kiba kum kitei ki jingjia ha Eastern West Khasi Hills? Ha ka jingshisha, kaba bha tam ka long ban aiti ïa kitei ki arngut sha ki pulit ba kin tohkit bad ban ieh ha ka ïingbishar ban rai la ki la donkti shisha ne em ban thmu batbor ïa katei ka khynnah. Kane ka dei ka rukom ha ka pyrthei bad ka juk shai. Ban shim hi halade ïa ka aiñ ka long kaba bakla shibun. Ha kiba kum kitei ki jingjia, lehse ki don ruh ki nongpynshit, nongai ding ha ka jaka ban pynjai-jai ïa ki paidbah kiba bitar. Ha ka jingtohkit jong ki pulit, lehse kin sa lap ïa kita ki nongpynshit bad ki pulit ki dei ban kem bad pynsaja ïa ki. Ka jingbishar bad jingshim rai hangto-hangto da u paidbhur ka long kaba bakla palat. Ki briew kiba dang ngeit ha ka aiñ bad kiba bud aiñ, kin ym kyrshan da lei-lei ïa kiba kum kine ki jingleh jong u paidbhur.

Hooid, ki paidbah ki la leh ïa kaba bha tam ban bat ïa kitei ki arngut. Hynrei kaba sngewsih pat ka long ba ka la ïalam shaduh u pud jong ka jingtied jingbom haduh ba kin da khlad na kane ka sla pyrthei. Ngim don hok ban shim ïa ka jingim jong-no-jong-no kumba ngim don hok ban pynjot ïa ka longrynïeng ka manrynïeng jong-no-jong-no. Lada baroh-baroh ngi shim ïa ka aiñ ha ka kti, kaei ka ban jia? Ngim lah shuh ban batai ïa kata. Mynta ka la jia ha kawei ka shnong ha Eastern West Khasi Hills. Lashai ka lah ban jia sa ha kawei pat ka shnong. Ha ki sngi ki ban wan, sa ha kawei pat. Shano kan kut kane ka jingshim hi ïa ka aiñ ha ka kti? Ka kput kam ju ïalam sha ka jingbha. Lada kwah ba kiba donkti kin shah pynsaja ha ka rukom kaba dei, ai sha ka aiñ ba kan leh ïa kaba donkam bad ym ban shu rai hi da ka jingbitar.

Da shisha ka por ka la dier palat ban leh eiei ha kaba ïadei bad katei ka jingjia ha Eastern West Khasi Hills. Ngim lah ban leh eiei shuh. Kaei kaba ngi lah ban leh nangne shakhmat ka long ban pynsngewthuh ïa ki nongshong shnong jong katei ka shnong bad kiwei pat ba ka long be-aiñ bad bakla ban shim ïa ka aiñ halade lane ban bishar hi bad rai hi. Baroh ngi dei ban bud ïa ki kyndon aiñ namar ngi im ha ka juk kaba la shai. Lada ki bor jong ka aiñ kim leh eiei ne ki leh sting ban pynshitom ïa kiba donkti, hangta ki don da kiwei pat ki lad ban ïakhun khnang ban ïoh ïa ka hok. Ka jingbom jingtied haduh ban da khlad kam dei ka jubab ha kane ka juk. Ngi dei ban shim ïa katei ka jingjia kum ka jingsneng khnang ba ngin lah ban ïada ïa kiba kum kitei kijuh ki jingjia hadien habud. Ngi dei ban pynsngewthuh lem ïa kiwei ba ka long kaba bakla ban shu bom shu tied ïa ki briew namar ka aiñ ka don ban leh ïa kaba dei ban leh. Ngi kyrmen ba baroh kin shim ïa katei ka jingjia kum ka jingsneng, ym kum ka nuksa, khnang ba ngin lait na ka jingshim hi halade ïa kaei ka bym dei, bad ban ieh ha ka aiñ ba kan bishar bad ban rai.