Katta nang pynbhabriew, katta nang pait pdang & bthuh ka sor Shillong

Ngim artatien ba ha kata ka jingkwah pynbhabriew jong ka sorkar, kin sa nang mih shuh kine ki 'Slum' ha ki snem ki ban wan ki ban buh jingma ïa ka jinglong shngaiñ, bad ka...

Sa shisien pat, ka sorkar Meghalaya ka la pynbna ba kan pyntreikam ïa ki projek bapher-bapher da ka jingthmu ban pynkylla dur ïa ka nongbah, pynbhabriew kumjuh ban pynduna ïa ka jingkhapngiah. Kane ka long hadien ba u Myntri Rangbah, u Conrad K Sangma, ha ka Sngi Saitjaiñ u la pyntip ba ka sorkar ka la ithuh kumba 25 akar ka jaka ban pyntreikam ïa kita ki projek. U Conrad, uba la jurip ïa ka ophis ka PWD, Phan Nonglait Park, Brightwell Bungalow ha Barik Point, Anjali Point bad Polo, u la ong ba ka sorkar ka dang pyrkhat bad thaw ïa ki lynti ïaid kjat bathymmai, ka ‘Green Park’, bad ki jaka pynbyrngia ban kyntiew ïa ka jingitynnad ka Shillong, ha kajuh ka por, ban pynbiang shuh ïa ki jaka paidbah sha ki nongshong shnong. U la ong ruh ba ha Barik Point, yn sa pynïeng ïa ka jingtei ka ban kynthup ïa ka jingpynïeng ïa ka lama ka ri ka ban ïohi kyndiang na ki bynta bapher-bapher jong ka nongbah – ka ban long ka dak jong ka jingïatylli bad ka jingsarong.

Nalorkata, u Myntri Rangbah u la ong ba ïa ka jaka kaba don, yn sa pyndonkam ha ka ban shna ïa ki jaka paidbah kum ki jaka bam, jaka pynïeng kali lem bad kiwei-kiwei ki ban pynbiang ïa ki nongwan jngoh kai bad kiba na ka Jylla kumjuh. Ka projek kan sdang da ka jingpynkynriah ïa ki ophis kiba la don lypa na Barik Point ha u Naitung, bud sa ki jingtei thymmai ka ban sdang ha u Nailur. Haba kren shaphang ka jingkhapngiah kali ha Shillong, u Myntri Rangbah u la ong ba ka sienjam ka kynthup ha ka ban shna shuh ïa ki jaka pynïeng kali ha ki jaka ba la pynithuh ba kynthup ïa ka jaka pynïeng kali kaba un mala ne ka ‘Multi-Level Car Parking’. U la ong ba kane ka sienjam ka thmu ban pynduna ïa ka jingdon jong ki kali kiba pynïeng ha surok, ha kawei ka liang ban pynsuk ïa ka ïaid ka ïeng jong ki kali. Yn sa shna ruh ïa ka surok thymmai lyngba ka NEFA Secretariat sha Military Hospital ban pynduna ïa ka jingdheng kali ha Anjali Point.

Kam dei tang kane ka sorkar kaba la pynbna ban pynbhabriew ïa ka sor Shillong bad kiwei, hynrei ngi ïohi ba kat ba nang ïakren halor kata ka jingpynbhabriew bad kiwei-kiwei, ngi shem ba kane ka sor ka la nang pait pdang bad bthuh. Ha u Kyllalyngkot mynta u snem, ka Ministry of Housing & Urban Affairs jong ka Sorkar Pdeng ka la sam ïa ki khusnam Swachh Survekshan jong u snem 2023 ha nongbah New Delhi, bad la pynbna ba ka sor Shillong ka la ïoh ïa ka kyrdan kaba 436 napdeng ki 446 tylli ki sor ha ka jingkhuid jingsuba. Ki sor kiba khuid tam ki kynthup ïa ka ka Indore kaba don ha ka jylla Madhya Pradesh bad ka Surat kaba don ha Gujarat bad ka sor kaba wan ba lai ka dei ka Navi Mumbai ha Maharashtra. Ka sor kaba wan sha trai duh ka dei ka Haora kaba don ha West Bengal.

Katkum ka kaiphod jong kane ka Swachh Survekshan 2023 na ka bynta ka Shillong, ka jinglum ïa ki jaboh jabaiñ na ki ïing ki sem ka long 26 na ka 100, ka jingpynïakhlad ïa ki ñiut hapdeng kiba pyut bad bym pyut ka long tang 2 na ka 100, ka jingkhuid ki jaka ba sah briew ka long 54 na ka 100, ka jingkhuid ki jaka ïew ka long 53 na ka 100, ka jingkhuid ki um ki wah ka long 100 na ka 100 bad ka jingkhuid ki jaka leit bar kiba long paidbah ka long 33 na ka 100. Kaba pynlyngngoh na ka kaiphod halor ka Shillong ka long ka jingkam ba ki um ki wah ki long kiba khuid 100 na ka 100 watla baroh ki sakhi ïa ka jingjaboh jong ka Wah Umkhrah bad ka Wah Umshyrpi kiba tuid na kane ka nongbah. Haba kheiñ kyllum, napdeng ki 27 tylli ki jylla, ka Meghalaya ka la wan ha ka kyrdan kaba 21. Shuh shuh ka sor Tura ka la wan nyngkong napdeng ki 8 tylli ki jaka sor ha Meghalaya. Lait noh ïa ka Shillong, kine ki phra tylli ki jaka sor ki long ka Tura, Baghmara, Nongstoiñ, Resubelpara, Mairang, Nongpoh, Williamnagar bad Jowai.

Lehse kane ka jingpynbna ban pynbhabriew ka dei sa kawei pat ka lad ban pynsyrwa kai ïa ka pisa paidbah kumba ka la long ha kito ki snem ba la pyntip ba la pynbhabriew ïa ka Khyndailad. Bhabriew ne khlem bhabriew, hynrei ngi ïohi ba ka sor Shillong ka la nang kylla kum ka jaka theh rieh tngen jong ki briew kiba nabar bad kiba shong ba sah ha ki jaka kiba ym don satia ba poi pyrkhat tangba ki la lah pat ban pynkylla ïa kito ki jaka kum ki ‘Slum’ ki bashyrkhei haduh ba la itriem sa ban peit. Ngim artatien ba ha kata ka jingkwah pynbhabriew jong ka sorkar, kin sa nang mih shuh kine ki ‘Slum’ ha ki snem ki ban wan ki ban buh jingma ïa ka jinglong shngaiñ, bad ka jingkhuid jingsuba.