Ka Pliang Ja Bah

Ka lah trei bor bah, haduh ba ka kaiphot kaba ka ai, ka dei kaba janai bha, bad ka la pynsuk ïa ki sorkar jylla ha ka Ri.

D. Pakyntein

Don bun bah tylli ki skhim ba la pynmih da ka sorkar kmie, bad na kita, ka don ka Central Sector Scheme kaba ka sorkar kmie ka bei pisa 100 na ka 100. Nangta sa ka Centrally Sponsored Scheme ha kaba ki jylla ki hap nohsynñiang lang tang khyndiat kata 10 ne 20 ne 30 na ka 100. Barabor ki jylla shatei lam mihngi kin hap noh synñiang tang 10 na ka 100.

Dang shen ka Indian Council of Medical Research (ICMR) National Institute of Nutrition, ka lah pynmih ka kaiphot, bad ki kyndon jong ka Expert Committee Members, kaba ïadei bad ka bam ka dih kaba ki khot “My Plate for the Day for 2000 Kcal”.Ha jylla Meghalaya, kumba 90 na ka 100, ki bam da ka ja, doh bad jhur, te yn ai kyrteng kumne “Ka pliang ja ha ka shisngi ban ïoh 2000 ka bor”. Kane ka pliang ja ka dei ban don 250 gm ki Cereals (u khaw, u kew, u riewhadem, ter ter) 85gm ki Pulses (Rymbai ja, shyieng phrisbin ter ter, bad 30 gm lah ban ïoh na ka doh, dohkha bad pylleng). 300ml ka dud/doi, 400gm ki jhur, 100gm ki soh, 35g ki shana bad symbai, 27 gm ka khleiñ bad umphñiang. Kane kam mut ban bam shisien bam, hynrei baroh shisngi, bad ki jingthew ki long kat kum ka rta.

Katno tharai kane ka pliang ja kan shongdor? Hynrei hap pyrshang ban bam ba ha katei ka kaiphot ka ICMR ka ong ba 56.4% ki nong India ki ïoh pang, namar bym biang ka bam ka dih. Ka dei hangne ka sorkar kmie ka don ka Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana (PMGKAY) Scheme, ka ICDS kaba tip kum ka Saksham Aganwadi and POSHAN 2.0 na ka bynta ki khyllung / khynnah ka Pradhan Mantri Poshan Shakti Nirman (Ka bam ja sngi ki khynnahskul) bad kiwei kiwei, ki skhim, kiba ïadei halor ka koit ka khiah. Namarkata, la pyllait paidbah ïa ki jingbam babha ba don kita ki bitamin / dawai pohkhyndew (minerals) batei ym tang ïa ka met hynrei ka pynproh jabieng ruh (fortified food) lyngba ki dukan rashon.

Ha kane ka Committee, ki don ki briew kiba kynsai na kiba kynsai tam. Ka lah trei bor bah, haduh ba ka kaiphot kaba ka ai, ka dei kaba janai bha, bad ka la pynsuk ïa ki sorkar jylla ha ka Ri. Ka don palat spah sla. Ha kane ka dorbar mang tangka (Interim Budget) ka Ri India ba dang shu dep, ka jingmang tyngka, ka duna palat, lehse ka lah ba ym dap lada hap ban bud ïa katei ka kaiphot, hap ruh ban peit ruh ïa kiwei ki jongdonkam. Ka Ri jongngi ka dei kaba donbok bha, namarlah jan mar shiteng la tawiar da ki duriaw bah. Ki dohkha duriaw ki don ka dawai bah.