Haba tang shisien ha ka san snem ruh, ailad beit ban ïashad paidbah ha ka sngi jop

Hooid, donkam ban pynthikna ba kan ym don ka huri-hura da kaba pynmih ïa ki jingmana tangba kam dei ban shu long salonsar kumtei

Ki ilekshon ki la wan bad ki la leit. Ki la bun kiba mad ïa ka jingkmen bad jingïam kthang ha ka sngi ñiew ‘vote’ la ka dei ha Shillong ne ha kiwei pat ki jaka. Ynda la jop, kito kiba ïoh rah ïa u ‘nam tam ki ïashad ïakmen bad ïaid shirup-shirup. Hynrei kaba phylla ka long ba ym ju kham don kino-kino ki jingjia ba sngewsih, lait noh kiba malu-mala ha ki katto katne ki jaka, namar ka jop ka rem kam dei tang shi bynta jong ka ilekshon, hynrei ka dei ruh shi bynta jong ka jingim briew. Kyndit kynsan pat, u District Magistrate ka East Khasi Hills, u SC Sadhu, u la pynmih da ka jingmana na ka bynta kito kiba kwah ïashad ïakynhoi ha ka 4 tarik Jylliew, 2024 kaba dei ka sngi ban tip mano ban jop ha ka ilekshon MP sha ka Lok Sabha. Kane ka hukum ka la pynkyndit bad ka la pynbitar ruh ïa kiba bun kiba la ap beit kliaw ban ïoh ïashad sngewbha ha katei ka sngi.

Kum shi bynta ban pynneh ïa ka shongsuk-shongsaiñ bad ban tem ïa kino-kino ki huri-hura kiba lah ban mih ha ka sngi ñiew vote jong ka ilekshon MP ka ban long ha ka 4 tarik Jylliew, u District Magistrate ka East Khasi Hills District ha ka Sngi Palei u la pynjari da ka kyndon 144 CrPC ban khang pyrshah ïa ka jingïaid ‘rally’ hapoh ka East Khasi Hills District. U District Magistrate ha ka hukum kaba la pynmih u la ong ban ban pynneh pynsah ïa ka shongsuk-shongsaiñ bad ban tem ïa kino-kino ki huri-hura ha ka sngi ñiew vote, la mana ban ïaid paidbah (Procession) bad ban pynmih ïa ki jingpyrta hapoh ka jaka ñiew ‘vote’ tad haduh ba da dep ñiew lut ïa ki ‘vote’.

Nalorkata, la mana ban pyndonkam ïa ki tynghung pynsawa bad ban leh kmen da kino-kino ki seng saiñpyrthei ne ki kyrtong hapoh ka jaka ñiew vote bad la mana ban ym shah ban rah dieng, lathi, tiar siat, ïaid paidbah ne ïalum briew hapoh shi kilomitar na ka jaka ñiew vote. La mana ruh ban thang bom pataka ha surok ne ha ki jaka paidbah ha ka sngi ñiew vote. Ym shah ban ïaid ‘rally’ jingjop da kino kino ki kyrtong ne ki seng saiñ pyrthei hadien ka jingpynbna ïa u nongjop hapoh u pud u sam jong ka East Khasi Hills. Ha kajuh ka por, yn ym shah palat arngut ki briew ban synran ïa u kyrtong ba jop ne ïa u/ka nongmihkhmat ba la ïoh jingbit ban pdiang ïa ka ‘certificate of election’ na u Returning Officer.

Na katei ka hukum, ngi tip ba ym dei ban leit leh kulmar ha ka jaka ñiew ‘vote’ namar hangto ki don ki kor ki bor ban hap ban ïa peit mano ba ïoh katno ‘vote’. Ngi tip ba ym dei ban ïa leit tur shaduh sha ka kamra ba don ka jingñiew ‘vote’. Ngi tip ba ym dei ban rah ïa ki tiar pynmynsaw. Ngi tip ba ym dei ban ïaleit shad hakhmat u Returning Officer. Hynrei, haba la dep ñiew bad pynbna ïa kiba jop, balei yn khang wat ïa u nongjop ba un lehkmen lang bad ki nongkyrshan? Balei ki nongkyrshan kim bit ban ïa ïaid shirup-shirup ban ïashad ïa duhoi namar ka jingjop? Balei yn mana ïa kata ka jingïaid ‘rally’ ne ‘procession’ ha baroh kawei ka East Khasi Hills? Lehse lah ban mana ha ki jaka ba don hapoh shi kilomitar na ka jaka ñiew ‘vote’, hynrei ban mana lut ha baroh ki jaka, ka long ka bym lah ban sngewthuh. Mano hi ki ban kwah thaw jingkulmar bad ban shah kem? Ban shu teh shu khum ïa ki briew da ki aiñ halor ki nongrim ki bym shongnia ka long kamkai.

Ka ilekshon (General Election) kaba kum kane, ka wan tang shisien ha ka san snem. Ka dei ruh ka por ba ki paidbah nongkyrshan bad kiba shongshit ha ki kam saiñpyrthei ki kwah ban lehkmen. Haba ïa ka aïom ilekshon ha Ri India la ju sin ba ka dei kata ka ‘Festival of Democracy’ lane ka tamasa jong ka jingsynshar paidbah, balei ban ïa pynmih ïa kitei ki jingmana ki bym don nongrim bad kiba khanglad ïa ka hok jong ki paidbah ban lehkmen? Na ka liang u District Magistrate u dei ban peit bniah biang ïa katei ka hukum ba u la pynmih. Ngi kyntu ruh ïa ki seng saiñpyrthei ba kin ujor sha ka Election Commission jong ka Ri India (ECI) ban phah weng ïa ki katto katne ki bynta ki bym ïahap na katei ka jingmana. Hooid, donkam ban pynthikna ba kan ym don ka huri-hura da kaba pynmih ïa ki jingmana tangba kam dei ban shu long salonsar kumtei. Buh katto katne ki jingmana tang ba kan ym pynthut ha ka jaka ñiew ‘vote’, hynrei lait nangta, ailad ïa ki paidbah ba kin lehkmen da jop mano-mano ruh.