Na ki 54,134 ngut ha ka Matrik, lait 30,208 ngut; ‘pass’ tang 8,797 ngut ha Ri-Lum Garo: Shano ka lawei?

Ngi kyrmen ba kito kiba wad jaka pule kin ym ïakynduh jingeh than ha ka jylla lajong bad ba ki nongpynïaid kin peit ba kin pdiang shwa ïa ki khynnah kiba na kane hi ka...

Ka Meghalaya Board of School Education (MBoSE) ha ka Sngi Thohdieng ka la pynbna ïa ka risol jong ka eksamin Secondary School Leaving Certificate (SSLC) lane Matrik kumba ïatip paidbah, bad ha kane ka kynti, baroh ki khynnah pule kiba ïakhun ïa kane eksamin ki don 54,134 ngut ba kynthup ïa 31,358 ngut ki kynthei bad 22,776 ngut ki shynrang. Na kine ki nongïakhun, ki khynnah pule kiba ‘pass’ ha ka SSLC ki don 30,208 ngut ba kynthup ïa 17,551 ngut ki kynthei bad 12,657 ngut ki shynrang, bad namarkata, ka jingdon jong ki khynnah pule kiba ‘pass’ mynta u snem ka long 55.80%. Hynrei, na R-Lum Garo, ym shym la don wat tang kawei ruh ka distrik kaba lah ban kot ne tam ïa kane ka 55.80%. Haba ïanujor bad u snem ba la dep, ka jingdon jong ki khynnah pule kiba ‘pass’ ha kane ka eksamin ka long 51.93%.

Haba phai sha Ri-Lum Garo, la shem ba ha ki san tylli ki distrik kiba don ha Rilum Garo, ki khynnah kiba la ïakhun ki la don haduh 24,257 ngut bad na kine, kiba ‘pass’ ki don tang 8,797 ngut katba kiba ‘fail’ pat ki don haduh 15,460 ngut. Ha East Garo Hills, na ki 2,946 ngut kiba la ïakhun, kiba la pass ki don 1,117 ngut katba ha West Garo Hills, na ki 10,604 ngut kiba la ïakhun, kiba la pass ki don tang 4,524 ngut. Nalorkata, ha South Garo Hills, na ki 2,714 ngut kiba la ïakhun, kiba pass ki don tang 957 ngut katba ha North Garo Hills, ki la don tang 1,100 ngut kiba la pass na ki 4,606 ngut kiba la ïakhun. Ha South West Garo Hills, na ki 3,657 ngut kiba la ïakhun, kiba pass ki don tang 1,039 ngut.

Haba peit bniah, la shem na ki 54,134 ngut, kiba khlem lait ha kane ka eksamin ki don haduh 23,926 ngut, bad na kine kiba khlem lait, haduh 15,460 ngut ki dei na ki skul kiba don ha ki san tylli ki distrik ha Ri-Lum Garo. Ka long shisha kaba sngewshyrkhei ba haduh katne ngut kin shah bat ha ka eksamin! Shaei kitei ki 30,208 ngut bad ki 23,926 ngut kin ïaleit? Kham bun na kiba lait, kin bteng ïa ki jingpule ha ka Class XI. Don ruh ki ban iehnoh na ki daw bapher-bapher. Don ruh ki ban jied da kiwei pat ki lynti kum ka jingpyntbit ïa ka sap kaba ki don. Bad na kitei ki 23,926 ngut, kin don ki ban leit pule kot biang khnang ban ïakhun ha ka eksamin SSLC ha u snem ban wan. Don ruh ki ban iehnoh syndon ïa ki jingpule. Kine kiba ngi kdew hangne ki dei tang ki khynnah kiba don hapoh ka MBoSE. Ngim pat ïakren sa ïa kito kiba la pule hapoh ka CBSE bad ICSE.

Ngim tip haduh katno ki skul (Higher Secondary) kiba don ha jylla ki lah ban pdiang ïa ki khynnah ban pule ha ka Class XI la ka dei hapoh ka jingpynïaid ka MBoSE lane CBSE lane ISC. Tangba ym baroh na ki 30,208 ngut kin don ha kane ka jylla namar kin don ki khynnah ki ban bteng ïa ki jingpule jong ki sha kiwei pat ki jylla lane shabar ri. Ngi kyrmen ba kito kiba wad jaka pule kin ym ïakynduh jingeh than ha ka jylla lajong bad ba ki nongpynïaid kin peit ba kin pdiang shwa ïa ki khynnah kiba na kane hi ka jylla khnang ba kin suk kin saiñ.

Na ka liang ki khynnah pule ki dei ban ïa pynleit jingmut bha haba ki jied ïa ka lawei. Ha kane ka pyrthei mynta, ngi ïohi ba kata ka ‘Artificial Intelligence’ lane ‘AI’, ka la jan synshar lut nadong shadong. Ki bun ki kompani kiba la hap ban beh kam noh ïa ki briew namar ki la kham sngewïohnong ban pyntrei da ki ‘Robot’ watla ïa kita ki ‘Robot’ la thaw hi da ki briew. Namarkata, u briew u pynïap ja hi dalade ïalade da kaba wanrah ïa ka ‘AI’ ba kan trei lut nadong shadong. Wat ïa mynta ka la long kumne, ngim tip kaei pat ka ban jia tad haduh ba kitei ki 30,208 ngut kiba la lait ïa ka Matrik ha u snem 2024 kin pyndep lut ïa ki jingpule ki jong ki. Ha kata ka por, ka jingpyntreikam ïa ka ‘AI’ ka lah ban nang kham ïar lane ka lah ban duh. Ngim tip ïa ka lawei. Hynrei ki khynnah ki hap ban pynkhreh bha khnang ba kin ym ïakynduh mawsiang hadien habud.

Ha kajuh ka por, ngi kyntu ïa ki khynnah ba kin pynleit jingmut ban shut bad pyntbit ïalade ha ka sap kaba ki don. Bun na kiba la pyndep ïa ka Matrik ki la shu leh jubor tang ban ïoh syrnod watla kim don sap ha ka pule ka dangle. Ïa kum kine ki khynnah, ki dei ban pynnep ïa ki sap ki phong ba ki don la ka dei ha ka kam ïalehkai phutbol ne ka kam shet kam tiew ne ka kam suh kam thaiñ. Ynnai pynkhia jingmut ïalade da kaba pynbor ban leit pule kot. Ka bha ba kyntait lypa naduh mynta bad ban shim da kiwei pat ki sienjam ki ban tei bad ki ban lah ban pynïoh kamai hadien habud.