Na surok, sha thanat: Ym dei ban ailad ïa kiba ñiah khyllew ha surok

Na ka liang ki pulit ki dei ban teh lakam ha ka rukom kaba dei ïa kiba kum kine ki kam khyllah namar ka pynthud shikatdei ïa ka jinglong shngaiñ ha lynti syngkien.

Ka sienjam ba la shim da ki pulit ka Ri-Bhoi pyrshah ïa kito kiba pynher sted bad ñiah khyllew ïa ki ar shaka da kaba tan ïa ki na surok sha thanat ka long kaba dei ban ai jingïaroh, bad ki pulit jong kiwei pat ki distrik ki dei ban shim nuksa ban leh lang kumjuh. Kita ki nongleh ïa ki kam khyllah bad khyllew kum ki ‘stunt’, jingpynher ba khlem tip shuh ban poi shano, bad kiwei ki rukom pynkiew skong dalade ïalade kiba isaidmet, ki dei ban poi sha thanat manla ka por khnang ba kin kham thanda noh ka jingleh khyllew. Ka thanat, bunsien, ka dei ka shlem kaba pynthanda jai ïa ka jingkhyllew kaba kiew skong haduh bym ithuh ithaw shuh. Ki kmie ki kpa bad ki bahaïing hasem jong kiba kum kine ki nongñiah kali ne ar shaka ki dei ban da phikir bha ïa la ki jong ki khun ki kti khnang ba kin lait na ka jingmynsaw kaba lah ban jia ha kano-kano ka khyllipmat khamtam ha ki surokbah.

Hynnin ka sngi, kita ki khyndai ngut ki samla kiba ñiah ar shaka na Shillong, ki la wan ban pynlong ïa ka surokbah (National Highway 6) ha ki bynta kiba dang hap ha ka shnong Jyntru kum ka jaka ban ïa pyni khyllew ïa kaei-kaei ka bym sngewïahap. Hynrei kane ka jingleh khyllew jong kitei ki nongñiah ka la buh jingma shikatdei ïa kiwei pat ki kali kiba pyndonkam lang ia katei ka surok bah kat haduh ba ki hap ban pyntip noh ïa kane ka jingleh kitei ki nongñiah ar shaka sha ki bor pulit ka thanat Nongpoh. Ki pulit ki la leit mar-mar sha katei ka jaka bad ban rah noh ïa kitei ki nongñiah ar shaka sha thanat Nongpoh. Na ka liang kitei ki nongñiah ki la panmap noh ïa ki bor pulit da kaba ai ruh da ka jingthoh bad soi kyrteng ba kim ym mlien shuh ban leh biang ïa kitei ki kam ‘stunt’ ïa ki ar shaka ki jong ki nangne shakhmat. Kane ka dei ka sien banyngkong ba kitei ki khyndai ngut ki la shah bat, hynrei ki kyrteng jong ki, ki la don bad ki pulit. Lada lap biang ha ka sien kaba ar ba ki khyllew bad buh jingma ïa kiwei ha surok, dei ban shu kem beit ïa ki khlem jingmap.

Ka jingñiah kali da ka jingkhyllew ha surok ka buh jingma ym tang ïa kiwei, hynrei wat ïa kito kiba ñiah. Kha-ma-kha, bun ki la duh ei ïa la jingim tang namar ka jingpynher sted bad ka jingbym phikir ha surokbah. Ha kajuh ka por, ka jingbuh jingma ïa kiwei kiba ñiah da ka burom ka akor, ka long kaba ym lah satia ban pdiang. Kane ka jingleh khyllew ha surok bad ki lynti syngkien kam dei kaba jia khyllah tang ha Meghalaya, hynrei wat sha kiwei ki jylla. Shisien ba la ïoh bat ïa u ‘steering’, ki bun ki sngew ba ki la don sha kawei pat ka bynta jong ka pyrthei, bad ym shuh ha surok. Ka jingpynher bad ka jingñiah da kaba ïaid kynriang ka la pynïap ïa kiba bun ngut ha India. Ki don lei kiba shisien ba la ïoh ban ñiah da ki ar shaka ne saw shaka kiba kham remdor, ym long shuh tang ban ïakren ruh. Ki sngew ba tang ba ki la don da ki kali rem, kiwei kin hap ban shu pyndem beit haba ïaid ma ki. Ki sngew ba ki la dei ma ki kita ki trai jong ka surokbah ha kaba ki lah ban leh katba ki sngewbit. Mano ba ong ba tang kiba don ha ka bor synshar ki leh katba ki mon? Ngi ïohi ba kiba shong ha ki kali remdor ki kham palat ban ïa kiwei.

Ryngkat bad ka jingñiah ar ne saw shaka da ka jingsarong bad jingkhyllew, ki don ruh kito kiba pynheh sa da ki sur jingtem hapoh kali haduh ba la sngewtriem sa ban sngap. Ngim tip na kaei ka daw ki ïa pynheh sur jingtem. Ngim tharai kin dei kiba kyllut. Hangne ka poi biang sha kata kajuh ka daw bad ka dei ka jingsarong ïa kiei-kiei ki bym ler khaw hangno-hangno ruh. Ki sarong bad khyllew ïa kiei-kiei ki bym dei bad kiba wanrah pynban ïa ka jingshah tim shah tla ha kiwei. Kim pyrkhat shuh wat haba ki ïaid ha ki surok shnong ba bun ki tymmen ki kro bad ki khyllung khynnah kiba thud noh namar ka jingtem kaba sawa jam haduh ba khih sa ki jingkhang ïit jong ki ïing ki sem kiba don harud surok ba ïaid kine ki kali. Ka la dei ka por ïa ki bor shnong ba kin ïa mih paidbah ban bat ïa kiba kum kine ki kali namar ki long shisha ka jingpynthud ka bakhraw ïa kiwei. Kim don hok ban pynthud khamtam ha ka por miet.

Na ka liang ki kmie ki kpa bad ki bahaïing hasem jong kiba kum kitei kim dei ban sngewsarong ba ki khun ki kti jong ki, ki nang ban ‘stunt’ ne ban pynher sted ne ban pynheh jingtem. Ki dei ban leh eiei hashwa ba ka aiñ kan trei borbah pyrshah ïa ki khun ki kti jong ki. Ki surok bad kiwei pat ki lynti syngkien kim dei ki nongkynti jong kiba kum kine ki ‘riew sarong. Ki dei jong ki paidbah salonsar. Bad haba ki dei jong baroh lang, ngi dei ban ïa bud lang ïa ki kyndon bad ym ban ïa leh ïa ki kam khyllah kiba ktah lang. Na ka liang ki pulit ki dei ban teh lakam ha ka rukom kaba dei ïa kiba kum kine ki kam khyllah namar ka pynthud shikatdei ïa ka jinglong shngaiñ ha lynti syngkien.