Sa tang shi wat ka jingthep ‘vote’. Yn bteng u Modi? Yn wan u Rahul?

Ha kato ka sngi, kin don ki ban ïam pait dohnud, bad kin don ki ban shad kmen. Ka por kan sa batai mano ki ban ïam bad ki ban shad.

Ka jingthep ‘vote’ ban jied MP Lok Sabha ka la jan poi artad sha kaba kut bad ka sah sa tang shi wat ha ka 1 tarik Jylliew, bad hadien lai sngi, yn sa tip ïa ki kyrteng jong ki 543 ngut ki MP bathymmai bad mano ki ban ïoh thaw sorkar bad khamtam eh mano ban long u Myntri Rangbahduh. Ha ka 1 tarik Jylliew ha ka por janmiet, ki lad pathai khubor na ri thor, kin sa pynmih ïa ki jingkheiñ antad ba ki la lum naduh ka wat banyngkong jong ka jingthep ‘vote’ kaba la long ha ka 19 tarik Ïaïong bad kin sa batai mano ban ïoh katno ngut ki MP. Na kine ki jingbatai, ngi la ïohi ba don kiba ïahap bad kaei kaba long ka sngi ñiew ‘vote’, bad don kiba lait. Bunsien, kine ki jingbatai bad jingïathuh lypa ki long tang kum ki kam pynbyrngia ïa ki nongpeitkai bad bun hi kim ju kham ngeit, bad ki ap beit ïa ka sngi ban ñiew ‘vote’.

Ka long shisha ka ilekshon kaba jrong khlem nongrim. Ka Election Commission jong ka Ri India (ECI) ka la bakla jur ha ka rukom pynbeit ïa ki tarik thep ‘vote’ namar ngim I don jingmut ba ïa ka ilekshon yn pynlong haduh hynñiew bynta hapdeng ka jingshit kyrang jong ka sngi khamtam sha ri thor. Ka ECI ka la pynbna ba ki nongthep ‘vote’ ha ki 543 tylli ki konstitwensi ki don haduh 96.8 klur katba ha u snem 2019 ki la don 89.6 klur. Kane ka pyni ba hapoh san snem, ka jingdon ki nongthep ‘vote’ ka la kiew da 7.28 klur. Shuh shuh ki don haduh 1.84 klur ngut ki nongthep ‘vote’ ha ka rta ba hapdeng 18-19 snem katba ki ‘Third Gender’ ki don 48,044 ngut. Kiba sah ban thep ‘vote’ mynta ki long ha ki 57 tylli ki konstitwensi ha ki phra tylli ki jylla (Uttar Pradesh, Bihar, Himachal Pradesh, Punjab, Odisha, West Bengal, Jharkhand bad Chandigarh), bad ki kyrtong ki don haduh 904 ngut. Uwei na kine ki kyrtong u dei u Myntri Rangbahduh ba mynta, u Narendra Modi, na Varanasi konstitwensi ha Uttar Pradesh kaba u la jop naduh u snem 2014.

Ha kane ka ilekshon, ki don ki arliang mamla kiba kham khlaiñ ha ka jingïakhun bad kita ki kynthup ïa ka National Democratic Alliance (NDA) ba la ïalam da ka Bharatiya Janata Party (BJP) bad ka INDI Alliance lane ka ‘Indian National Developmental Inclusive Alliance’. Kane ka kynhun INDI Alliance ka don palat 25 tylli ki seng saiñpyrthei bad kiba pyrshah ïa ka BJP. Ha kiba bun ki konstitwensi, ka jingïakhun kan long beit hapdeng ki kyrtong ka NDA/BJP bad ki seng kiba don hapoh ka INDIA. Ngi la ïohi ïa ki Mang Treikam bad jingkular jong ka BJP bad ka INDI Alliance ha kane ka ilekshon. Ngim tip haduh katno ki paidbah kiba bun ki pynshong nongrim ïa ka jingjied ne jingkyntait ka jong ki katkum kine ki Mang Treikam bad jingkular.

Don kiba ong ba ka jingkylla kan wan ha kane ka ilekshon ha kaba ka kynhun INDI Alliance kan ïalam ïa ka sorkar bathymmai katba ki don pat kiba pynksan ba u Modi un sa ïoh ban long Myntri Rangbahduh ha ka sien kaba lai. Kita ki jingpynksan bad jingpynrem ki mih na ki nongkyrshan kiba don ha ki seng bad kynhun bapher-bapher. Don ruh kiba ym kwah shuh ïa ka sorkar u Modi ba kan wanphai sha ka bor synshar, hynrei don pat kiba thrang ba kane ka sorkar ba mynta kan bteng ïa ka jingsynshar. Don kiba la dep rai bad ki ban sa rai ïano ban jied katkum ka jingtreikam jong ka sorkar BJP/NDA ha kine ki 10 snem bad don ruh ki ban rai katkum ka jingpeit thuh ïa ka kynhun synrop INDI Alliance. Hynrei ka rai kaba shai kdar yn sa tip paidbah ha ka 4 tarik Jylliew ynda la ñiew lut ïa ki ‘vote’ baroh. Ha kato ka sngi, kin don ki ban ïam pait dohnud, bad kin don ki ban shad kmen. Ka por kan sa batai mano ki ban ïam bad ki ban shad.

Na ka liang ka INDI Alliance kam pat pynpaw shai mano ban long nongïalam lane Myntri Rangbahduh lada ka wan sha ka bor synshar watla na ka liang ka BJP/NDA ka la shai ba u Modi un shimti biang ïa kane ka shuki lada ki paidbah ki ailad ïa u. Kan long shisha kaba itynnad ban peit kai naduh ka 4 tarik Jylliew khamtam lada ka don ka jingïakhaid hapdeng kine ki arliang mamla kiba la ïakhun tyngeh. Ha u snem 2014 bad 2019, ka BJP ka la ïoh bun tam ki MP bad ka la synshar da kaba suk ha ki 10 snem. Ka liang pyrshah ka la jan jah sa ka sur jong ka namar ka jingbun palat ki MP sha ka liang synshar. Ha ka jingsynshar paidbah, ngi donkam ïa ka sorkar bad ïa ka liang pyrshah kaba khlaiñ bad ym ban noh shiliang than namar ka ktah ïa ki paidbah hadien habud. Ngin ïa ap shitom sa katto katne sngi ban tip kaei ka jubab jong u paid baïar ka Ri India.