Ki surok ha kiba bun ki bynta jong ka nongbah Shillong ki la sniew bad dap da ki thliew ki syar haduh ba ka pynpangmet ïa ki nongshong kali. Na ka 100, kumba 70 eiei na ki surok ha kane ka nongbah ki la donkam ïa ka jingmaramot kaba janai bad ka ban neh kham slem. Ngi sngewthuh ba ha kine ki sngi, namar ka jingther jong u slap, kiba bun na ki surok ki la shah ktah. Hynrei kata kam dei pat ban long kum ka jingai daw namar ka jingjulor jong ki surok kam dei tang mynta bad ka la neh la katto katne bnai. Ka long ka jinglehraiñ ïa ka jylla ba kin don ki surok khohruh khohram wat ha kata ka ‘Smart City’ ne ka ‘Smam City’ (namar ka jingjubor ka jingkhapngiah bad ka dheng kali). Kane ka ‘Smart City’ ka dei kaba pdiang ruh ïa ki nongwankai na kiwei pat ki jylla bad ki Ri. Ym lah ban shu ïa pynbhabriew tang da kaba siang da kita ki ’tiles’ ha ki lynti ïaid kjat. Ki surok ïaid kali ruh ki hap ban shah maramot khnang ban suk ka leit ka wan.
Ha u snem ba la lah, ka kaiphod u Comptroller & Auditor General ka la pyni ba 102 tylli ki projek jong ka tnat Public Works Department (PWD) ki la sahteng bad don ba ka jingsahteng ka long palat 10 snem eiei. Ngi ïohi ba ki surok, la ki dei ha sor ne ha nongkyndong, ki la jot lut bad kane ka wanrah ruh ïa ka dheng kali kaba jur. Ha ka jaka ba ki kali kin ïoh ïaid sted, kim banse ban kham ïaid suki noh namar ki thliew ki syar kiba bun. Kiba bun na ki nongñiah kim kwah ba ki kali jong ki kin shu kylla mar jot tang namar ki surok bad namarkata ki antad ha ka rukom ñiah ynda ki poi ha ki surok ba sniew.
Ka kam shna surok kam dei jong ki MLA ne ki MDC, ka dei jong ka tnat PWD (Roads & Bridges). Ki MLA, MDC ki lah ban shu leit ïasaid hakhmat u Myntri PWD lane ki heh jong kane ka tnat. Na ka skhim MLA ruh yn ym lah ban pyndap ban shna surok namar ka dei ka kam kaba remdor bha. Ngin khmih lynti aiu na ki MLA haba ka skhim ba ki ïoh ha ka shi snem ka long T. 2.5 klur. Tang haei yn ai surok na kane ka T. 2.5 klur? Ki bun kiba sngewthuh bakla ba ka dei ka kamram jong ki MLA, MDC ban shna surok. Lada ki pynlang ïa ka pisa T. 2.5 klur baroh san snem ruh, ka jingmih ka long tang T. 12.5 klur. Lehse tang ban maramot malu mala ïa kawei ka surok, ka la dap. Hynrei ha ki konstitwensi, ki bun bah ki shnong ki thaw kiba donkam surok. Yn ai tang ïano bad yn kyntait tang ïano.
Namarkata, ka PWD ka dei ban kham trei smat trei sting. Ngi tip ba ka dei kawei na ki tnat treikam ba bun bah ka pisa. Nalor ka pisa jong ka sorkar jylla, ka pisa na ka Sorkar Pdeng ruh ka wan ban pyntreikam ïa ki surok PMGSY. Ka sorkar kam dei ban kmen tang ba ïoh ïa ki projek ba heh kum ka jingshna ïa ki surok ‘two-lane’ lane ‘four-lane’. Kine ki projek heh ki wanrah shibun bah ka pisa kiba da ki spah bad hajar klur tyngka. Hynrei ki paidbah ki donkam ruh ïa ki surok ki barit na ka bynta ka jingdonkam ba man la ka sngi. Ka sorkar ka dei ban pynleit jingmut ruh ban shna pynbha ïa ki surok kiba la jot rathai haduh ba tang ban ïaid kali ruh ka la jynjar. Haba ki paidbah ki la siew khajna ka dei ka kamram jong ka PWD ban ai ïa ka jingshakri kaba bha tam bad ym dei ban shu ïa kmen toh hoh tang bad ki kontraktor heh spah.
Ka sorkar ka dei ban peit ruh sa ïa kiwei ki surok kiba don ha jylla bad ym ban pynleit jingmut tang ha ki surok heh. Ka jingjynjar jong ki nongshong shnong namar ka jingjot ki surok kam dei ka kamkai. Nalor ba ki hap siew khajna sha ka sorkar halor ki kali kiba ki pyndonkam, nalor ka jinglut ban maramot ïa ki kali namar ka jingsniew palat ki surok. Haba la siew khajna, ka sorkar ka dei ban pynbha ïa ki surok sha baroh sawdong. Ym dei ba ka sorkar kan hap leh ïa kano kano ka kam isynei ïano ïano. Ka dei ka kamram jong ka namar ka la dep shim pisa na ngi ki nongshong shnong.
Haba maramot ne shna surok, ym dei ba ka PWD ka leh ïa kano kano ka kam leh isynei. Kam ju don kum kata. Lada kam leh, ka mut ba ka PWD ka la kyntait noh ïa ka jingkitkhlieh kaba ka don. Lada hap ban ïa leit tynruh man la ka sngi bad kane ka tnat na ka bynta ki surok, ka mut ba ki karikor bad kiwei pat kiba trei ha kane ka tnat kim pyndep hok ïa la ka kamram. Lada ka tnat ka ai surok tang shaba mon da kaba wanrah ïa ka kam saiñpyrthei, la dei ban ïa leh eiei da kaba tyngeh khnang ba kan pynduh ïa ka jingmlien basniew ban leh shiliang khmat. Ka tnat PWD ka dei jong ki paidbah baroh bad ym jong kano kano ka seng saiñpyrthei. Kiba donkam surok kim dei tang kiba don ha ka seng kaba bat ïa ka jingsynshar.
