Raphael Warjri
Ka snap longblei ba ïar bad maïan katkum ka saiñpyrkhat bad saiñniam Khasi ka long kaba la pynshong nongrim ha ka akor ban kamai ïa ka hok, tipbriew tipblei bad tipkur tipkha. Ki longshwa manshwa ki la saiñdur ïa kata ka jingngeit ka ba long salonsar ïa ka longbynriew manbynriew ha ka pyrthei shityllup. Hynrei la antad bad suba jur ba kumba long kiwei kiwei ki niam ki ba sngew kyrpang bad pynksan tang ïa ka lajong, ka Seng Khasi ruh lehse kan ym pdiang ïa kata bad yn sa pynkhim tang ha jylli jong ki paidbynriew Khasi kiba ngeit ha ka niam tynrai. Ki niam baheh paid tam ha pyrthei katno katno ruh ki sngew kyrpang bad pynksan ïa ka lajong bad kheiñ dewthala ïa kiwei, kumjuh ruh kiwei kiwei ki niam ba la kynrei ha sla pyrthei ki pynksan beit kumjuh tang ïa ka lajong. Kaba kham kynshia lei lei ka long hapdeng ki balang Khristan ki ba la saphret da ki phew hajar tylli ha pyrthei, hynrei man la kawei pa kawei ki pynksan ïa ka lajong bad ñiew beiñ ïa kiwei kiwei pat ki para balang Khristan kiba ngeit blei ha U Jisu. Kata ka long ka jingshisha wat lada ka lah ban pynmong ïano ïano ruh, ym lah pat ban len ne ban ïasaid da kumwei pat. Ka lah ban long ka kam thala ïa kawei ka kynhun, hynrei ka long ruh ka kam shida na ka bynta kiwei pat ki ba sngur ka pyrkhat ban ym skhem ha ka jingngeit kaba sur matlah.
Lada phai biang sha ka dorbar blei katkum ka khanatang Khasi, ha ka Dorbar Blei ba nyngkong la kdew shaphang kaba la phah ïa ki hynñiewtrep hynñiewskum ban wan sharai ïa ki jynthaw ha shityllup ka pyrthei. Hynrei la mih ka huri hura ba don napdeng ki jynthaw kiba ym suitñiew ïa ki khunbynriew ban long kynrad halor ki jynthaw baroh. Na kata ka daw la dei sa ka pali ban khot ka dorbar blei ba-ar. Ha ka Dorbar Blei Ba-ar ka Meihukum ka la sam bhah ha baroh ki jynthaw katkum ka hukum blei. Ki don ki jynthaw kiba la ioh da ka bormet kaba khlaiñ, ki don kiba ioh da ka buit ba sianti, ki don kiba ioh da ka bih ban ïada ïa lade na kiwei kiwei kiba thombor, ki don kiba ioh da ka sni ban kynthah ïa kino kino kiba pynwit ne thombor pyrshah, ki don ruh kiba ïoh da ka dkhotmet ka don ki atiar ban ïada ïa lade na kito kiba thmu ban thombor. Hynrei tang u khla bad u thlen kiba atnud ïa u bynriew namar ba ki dei ki longsan mansan ha ka dorbar blei. Na ka daw ba ki la atnud naduh ka Dorbar Blei ba nyngkong, kumta ki khlem thiahthai ban aireng ïa u bynriew ha kano ma ka kynti ba ki ioh ka kabu. Hadien katto katne u khla u la kham jynsur mynsiem, hynrei thlen te u dang shun thlong mluh thlong sying ïa u bynriew. Kumta la ju don ki khep ba u khla u dei u ryngkew u basa jong u bynriew ban ïada ïa ka Ri ka raij namar ba u dang shong-neh ha khlaw ha btap, hynrei u thlen u ïai ingtyrkhong ïa u bynriew ba u la shah shop sha krem sha kroh sha thliew sha syar. Ka juban ‘Ban kamai da ka longspah bad bam da ka longbriew’ ka dang ïai im ha ka janor jong u thlen bad kan dang ïaineh shi-ryta.
Kine ki khanatang ki long ki pharshi kiba phalang ïa ka jinglong jingman ha ka imlang sahlang na ka por sha ka por lyngba ki ryta. Ka juk ka wan bad ka leit, hynrei ki pharshi ki ïai im ha ka imlang sahlang bad ki ïai ïahap ha kano kano ka bynta jong ka juk khlem kylla. Ka erkylla ka kaweh katba mon ha ka imlang sahlang, hynrei ki symboh pyrkhat na ki khanatang ki puriskam ki ïadei dur barabor ha ka jingkylla jong ka juk. Ka bha ka miat bad ka sniew ka smeh ki ïai sah kumba ju long naduh mynnor haduh mynta bad ki shu kylla dur tang ha ka rukom ban pynïahap tar bad ka jingïaid jong ka juk. La ju iohsngew na ka por sha ka por ba ka nong babha ka ju siew kylliang da kaba bha, bad kaba sniew ka siew kylliang da kaba sniew katkum la ki kam lajong ha ka imlang sahlang, ka longbriew manbriew. Ki briew ha ka imlang sahlang ki dei ban sngewthuh ba kita ki pharshi na ki khanatang ki puriskam ki long tang ki symboh pyrkhat ba dei ban puson katkum ka jinglong jingman jong ka juk. Kaba shitrhem ïa la ka niam tynrai ka long kaba donkam tang katba lah ban adkar bad tyng-kan ban ym kylla pat sha ka shitniam. Kaba pdiang ïa ki dak ki shin ba paw lyng-ba ka shat ka kheiñ ka dei ban long da kaba sngewthuh pura, khlem da antad ne skhem khlem nongrim. Kawei na ki erkylla jong ka juk mynta ka long ba ha satlak ka Ri Khasi kiba dang dei na la ka niam tynrai kim ju khar shyieng shuh jong ki baïap, lait noh tang ha Lamin, Nongjri bad Sohbar. Kumta da ki hajar tylli ki kur ki jait Khasi kiba mih naduh mynnor kim tip shuh ïa la u mawbah. Kiba dang neh haduh mynta ki don ha kylleng ki thaiñ ba dang ïa tip pateng bad uba shynna tam eh dei u mawbah ka Mei Khmah ki kur Nongsai ha rudnong jong ka Lawkyntang Mawphlang. Kawei na ki daw ba ka la jia kumta ka long ba byllai na ki parakur parakha ki la kylla sha ki niam Khristan bad kito kiba dang neh ha la ka niam tynrai ruh ki la nang synjor na ka por sha ka por.
