Ka ilekshon MP Lok Sabha ha ka Ri baroh kawei ka la kut noh ha ka 4 tarik Jylliew da ka jingpynbna ïa ki kyrtong kiba la jop ban leit shong hangtei ha Parliament. Napdeng ki hajar ngut ki kyrtong kiba la ïakhun, la hap ban pynbna jop tang ïa ki 543 ngut namar ka jaka shong ha Lok Sabha ka don tang katta. Kine ki 543 ngut ki MP ki dei na ki seng saiñpyrthei bapher-bapher bad ki don ruh ki MP khlem seng. Hadien ba ka President ka la pynbam smai ïa ka sorkar bathymmai hapoh ka jingïalam jong u Narendra Modi, kan sa don sa ka jinglum ïa ki MP khnang ba kin bam smai hashwa ban sdang ka Dorbar. Kiba bun ki la lyngngoh ïa ka jingmih na kane ka ilekshon namar ki la mutdur beit ba ka BJP kan jop kput kumba ka la jop, lane kham tam, ha ka ilekshon ha u snem 2014 bad 2019. Hynrei kam shym la long kumta. Ki seng kiba don ha ka liang pyrshah ki la ïoh lyer bad mynta ki don palat 200 ngut ki MP.
Ngi ïohi ba ha ka por ba ïalap ilekshon, ka la bun ka jingkren kob, jingkren beiñ kren khoh, bad jingñiew poh hapdeng ki seng bad ki kyrtong kiba ïakhun. Ki paidbah ki la ïohi lut ïa kine kiei-kiei bad ki la shu ap ïa ka pali ban thep ‘vote’. Ynda la dei ka por ban jied, ki la pyndonkam ïa la ka jong ka hok ban kren da ka sur kaba jam. Ka jingmih na kata, ngi la ïohi ha ka 4 tarik Jylliew. Ka jingshah rem ha ka ilekshon ka bha namar ka pynduna ïa ka jingsarong bad ka jingñiew beiñ khamtam ïa ki paidbah. Ki don ki nongïalam saiñpyrthei la ka dei ha kane ka jylla ne ha kiwei pat kiba la sarong shaba palat haduh bym long shuh ban ïakren. Ki klet pat ba ka bor ban long MP ne MLA kam shong ha ki, ka shong ha ki paidbah. Kumba ngi la ïohi ha ka 4 tarik Jylliew, ki la don bun ngut kiba dang dei ki MP bad kiwei ki bym pat dei, kiba la bna nam ba ki dei kiba sarong bad hangamei kiba la mad ïa ka jingshah rem. Ki paidbah ki la ai da ka jingsneng kaba tyngeh bha ïa ki. Mynta, kin hap ban shu shong sharud na ka bynta san snem bad ap biang ïa ka ilekshon bathymmai. Ngi ai khublei ïa kito ki paidbah kiba la ai jingsneng ïa kiba kum kito ki MP bad ki kyrtong. Ngi ngeit skhem ba ha man ki ilekshon, kin bteng ban leh kumta.
Ngi ïohi ruh ba ha kane ka ilekshon kaba dang shu dep, la ka dei ha Meghalaya ne ha kiwei pat ki bynta jong ka Ri, ka jingdon jong ki nongïalap ilekshon kiba laplah ha ka ktien bad suki ha ka kam ki bun. Dei kine ruh kiba la don bynta ban pynrem ïa ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei jong ki. Ki paidbah kim dei kiba biej ban shu pdiang kat kaba kren ki laplah ktien. Ki da thew da woh. Na kane ka ilekshon ngi sngewthuh shai ba kham bun na ki nongshong shnong kim sngewtynnad ïa kito kiba ai ding, kynshoit, pynïashrut para briew tang ban ïoh ‘vote’. Kane ka dei kaba shai. Kiba bun hi ki ieid ïa ka jingsuk, jingïatylli bad ka jingïalong kawei bad kim treh ban shah pynngop ha ki jingpyrshang jong ki seng bad ki ‘riew saiñpyrthei ban pynïapait ne pharia ïa ka Ri bad ki nongshong shnong.
Hadien ba ka la synshar marwei ha ki 10 snem, ha kane ka kynti, ki nongshong shnong ka Ri ki la ai tang 240 ngut ki MP ïa ka BJP, ym kum ha u snem 2014 bad 2019. Kane ruh ka dei ka jingai jingsneng jong ki paidbah. Sa shisien, hadien ka ilekshon 2009, ngi la ïohi ïa ka sorkar khleh khaw lang kaba shisha, ym kum ha u snem 2014 bad 2019 ha kaba ki seng kiba don ha ka National Democratic Alliance (NDA) ki khlem don dor eiei bad ki la shu long tang ha ka kyrteng na ka daw ba ka BJP marwei ka la biang briew ban synshar. Mynta, ka dei ka sien banyngkong ïa u Modi ba u hap ban ïatreilang ha ka rukom kaba dei bad kiwei pat ki seng saiñpyrthei. Un hap ban sngap ïa kiwei pat ki nongïalam hapoh ka NDA hashwa ba un shim ïa ka sienjam bakongsan. Un ym lah shuh ban shu leh katba u sngewmon kumba u la leh ha kine ki 10 snem kiba la leit noh haduh ba ki paidbah ki la syllang. Ka nuksa ka dei ka jingpynduh ïa ki lut T. 1,000 bad T. 500 ha u snem 2016 haduh ba ka la buh jingeh ïa baroh ki nongshong shnong lait noh tang ïa ki katto katne ngut. Ngi kyrmen ruh ba ki seng kiba don hapoh ka NDA kin ym ailad ïa ka BJP ba kan ïuhroit ïa ka hok jong ki nongshong shnong. Ki dei ban peit ba ka sorkar kan synshar katkum ki aiñ ki kanun bad ka Riti Synshar.
