Hato phim kwah ban ïa tip lem

Ka dei ka jingïalang kaba kyrpang na ka bynta ban ïit ban wad ïa ki daw ki dong jong kane ka jingrem kaba jah burom ka jong ka (NPP).

D. H. Kharkongor

Ka don ka jingong ba ki nongshah rem kim kut shuh ka jingsngewrem, ka jingsngewsih bad ka jingïai batai ïa ki daw ki dong jong ka jingshah rem noh ka jong ki, wat haba ki nongjop donburom ki lah hun hi jrut bad ki lah keiñ noh hi ruh ïa ka jingïalehkmen ka jingïaleh sngew-bha ka jong ki. Kaba katno tam kat ban dang ïai ïaitei pap pynban ïa kiwei. 

Ka seng saiñ pyrthei NPP, myn ha kane ka sngi saitjain kaba dang shu dep, ka la pynlong ïa ka jingshong jingïalang kaba kyrpang ka jong ka halor ka jingshahrem noh ka jong ka ha kane ka Lok Sabha Election – 2024, kaba dang shu dep shen. Katta, ka jingremkput jong ka M Ampareen Lyngdoh, nangne na ka Shillong Parliament Constituency, bad ka jingrem noh jong ka Agatha K Sangma, nangtai na Tura Lok Parliamentary Constituency. Ka dei ka jingïalang kaba kyrpang na ka bynta ban ïit ban wad ïa ki daw ki dong jong kane ka jingrem kaba jah burom ka jong ka (NPP).

ïa kata ka jingïalang la pynlong hangta hapoh ka ïing Sorkar ba la mang kyrpang ïa u Conrad Sangma, kum u Myntri Rangbahduh jong ka Jylla. Ha kata ka jingïalang la ïa don lang ym tang ki MLA ki jong ka (NPP) hynrei la ïa don lang ruh naduh ki nongai buit ki jong ka (NPP) tad haduh uta u dkhot u jong ka uba hapoh ka Rajya Sabha. Hynrei ym tip lada ka NPP ka da khot kyrpang ne em ïa ki MDC ki jong ka. Ha kata ka jingïalang la ïakren ïa khana ruh de da kumno ba ka NPP kan pynkhlaiñ, nangne sha khmat, ïa la ki jong ki ‘Unit’, kiba don ha man la ki Assembly Constituency jong ka Meghalaya. Ym sngewphylla ïa kata wei ba ka ‘Election MDC’ kam slem shuh. Hana ka la ïa kren ïa khana ruh de da kumno ba yn lah ban pynïajan ïa ka jingïadei kaba hapdeng ka Sorkar bad u paidbah. Ha kata hi ka juh ka jingïalang ka NPP ka ïakren ka ïa khana ne twad jingmut ruh de dano ba kanseimadan, kum u kyrtong u jong ka, na ka Gambegre Assembly Constituency.

Wei ba ka ïadei bad ka kam saiñ pyrthei ba ym lah khlem da kwah ban ïa tip lem ïa kita ki daw ki dong, jong ka jingrem jahburom ka jong ka (NPP), kiba kat kum ka jingshem bad ka jingsngewthuh ka jong ka. Ha ka jingïadei bad ka jingshahrem noh ka jong ka (NPP) ba kwah ruh ban tip lada don ne em napdeng jong ki kiba tei pap ïano ïano napdeng jong ki hi. Kiba da leh pat ruh ïa kata tang da kaba ki shu phai suki jai ban peit tang da ka khmat, kaba ha ryngkat ka jingrymmuiñ.Ka rukompeit bad ka rukom rymmuiñ kaba kum ban ong ‘dei namar jong phi ba ngi sa rem jahburom kumne’. Te kumta ym lah khlem da kwah ban tip mano, napdeng kiba ju pdiang, kiba dang nud pynban ban dang ïai padiah bad ruh mano pat de ba lahsngewthuh shai ïa la ka jong ka jingbakla bad ba yn dei shuh ïa kiba kin dang ïaipadiah shong shitbiej. Kwah ban tip mano napdeng jong ki kiba dang nud ban dang lehmeng bad mano pat de ba lah shemphang kat ban sdang syndon noh ïa ka jingsngewrit bad ïa ka jingleh rit. Kwah ruh ban tip mano napdeng jong ki kiba lahngiah noh shoiñ ïano ïano napdeng jong ki.

Kwah namar kata ban tip mano ba dang sngewshit katban dang ïaineh bad ka NPP bad mano pat de ba lah sdang ban pjiah noh kat ban don jngmut ban mih noh na ka NPP. Kumta mano kita ki rhah ‘paw khmatshriew’ kiba dang ïai tur biej sha khmat sha khmat kat ban ioh ïa kyrshut tyrpeng bad la u jong u ‘Kynrad’ bad mano pat de kiba lah sngewthuh ba ki dei ban ran noh suki pa suki sahdien. Kine kiei kiei kim lait ha kum kata ka jait jingïalang. Kaba katno tam ynda haba ki kynmaw ba kat ka ‘Titanic’ ruh ka dang ngam syndon jlang, shaduh sha trai jong ka duriaw. Nga ngeit ka long kumta kumjuh wat ha ka jingïalang, kaba kum katei, ka jong kita kiwei pat de ki sengsaiñ pyrthei, kiba mad kumba mad ka NPP ïa ka jingshah rem kaba jahburom.

Hana, ïa mynta kumne kumne ka NPP ka dang don hapdeng ar ki jingmut, ha kaba ïadei bad ka jingthmu ka jong ka ban sei la u kyrtong na ka Gambegre Assembly Constituency. Hana, kam pat lah ban rai ïano kan sei madan, kum u kyrtong u jong ka.Kam pat lah rai la kan sei madan da ka Mehtab Chandee, kaba dei ka tnga ne ka kurim ka jong u Conrad Sangma ne kan sei madan da u James K Sangma, uba dei u hynmen trai jong u Conrad K Sangma. La katta kampher, ïano napdeng kitei ki ar ka NPP kan sei madan wei ba kan dang ïa idei hi ka ‘Dynasty Politics’ jong ka longïing ka jong u Purno A Sangma, bam kwar ha dwar u Blei. Ka ‘Dynasty Politics’ kaba ym ïapher ei ei ruh em na ka ‘Dynasty Politics’ ka jong ki ‘Gandhi’ jong ka Indian National Congress (INC), kaba u Purno A Sangma hi, mynba u dang don hangne ha sla pyrthei, u ju kren pyrshah bha. Ka ‘Dynasty Politics’ ka jong ki ‘Gandhi’ kaba dei ka daw tynrai balei ba u Purno A Sangma u mih noh blait na ka INC. Ka daw ka dong ba u sa leit pynïasoh pat de bad ka NCP, kata, ha shwa ba un seng syndon beitnoh da ka NPP.  Tip shuh katno napdeng kine ki jong ngi kiba ithuh shai ïa kane kaei kaei bad katno pat de kiba ym pat shemphang, wat haduh mynta mynne,ïa kane kane kaei kaei.

Ha kaba ïadei bad ka NPP ba nga thikna ba ki jong ngi, kiba kyntiew bad kyrshan shkem ïa ka, kin nym nud ban saham ei ei ruh em halor ka bhah thung kam thung jam ne ka ‘Meghalaya State Reservation Policy -1972’. Kin nym nud ban pynthut pynsngewsih ïa ki paralok A’chik. Kin nym nud wei ba ki tip shai ba kin nym lah ban thaw Sorkar lymne pynkhlem Sorkar khlem kitai ki A’chik, jong ka Ri Lum Garo. Ka dei halor kata ka juh hi ka nongrim ba, long katba long ne jia katba jia, kin nym nud ban saham ei ei ruh em halor kano kano ka jingdaw ‘A Separate State’,na ka bynta jong ngi bad na ka bynta kita kiA’chik. Kumba nga juong ba mynba u rwai u Mukul Sangma u dei u jong ngi uba kiew rynsan ban shad mastieh bad thap, kti nyngkong nyngshap.Ynda kumne mynta pat ruh u dei hi u juh, u jong ngi, uba kiew rynsan ban shad mastieh bad thapkti nyngkong nyngshap, ynda haba rwai sa une u Conrad K Sangma.