Pyndep ka tnat Pulit ïa ki jingpynkhreh ban pyntreikam ïa ki lai tylli ki aiñ kam runar ba thymmai: Davis

U Marak u la ong ba kine lai tylli ki aiñ kin kham phaikhmat sha ka hok ym ka jingpynshitom bad ki thew ban ai ka hok ha ka por kaba stet.

Shillong, Jylliew 27

Ka tnat pulit ka long kaba la dep pynkhreh ban pyntreikam noh ïa ki lai tylli ki aiñ kam runar (criminal laws) ka ban pyntreikam naduh ka 1 tarik u Naitung, 2024.

Ïa kane la pyntip da u Deputy Inspector General of Police (Eastern Range) Davis NR Marak ha ka prokram ai jingpynshai ne ka workshop halor ki lai tylli ki aiñ thymmai ba la pynlong da ka Press Information Bureau na ka bynta ki nongpathai khubor ha ka jingïatreilang bad ka tnat Pulit ka Meghalaya.

Kine lai tylli ki aiñ thymmai (criminal laws) ki ban treikam naduh ka 1 tarik Naitung ki long ka Bharatiya Nyaya Sanhita (BNS) ka ban mih bujli ha ka jaka jong ka Indian Penal Code (IPC), ka Bharatiya Nagarik Suraksha Sanhita (BNSS) ka ban bujli ha ka jaka jong ka Criminal Procedure Code (CrPC) bad ka Bharatiya Sakshya Adhiniyam (BSA) ban mih bujli ha ka jaka jong ka Indian Evidence Act (IEA).

Ha ka jingai jingkren sha ki nongpathai khubor, u Davis NR Marak, DIG, Meghalaya, u la ong ba ka jingpyntreikam ïa kine lai tylli ki aiñ ba thymmai ka long kaba kyrpang bad ka tnat Pulit jong ka jylla ka long kaba la pynkhreh ban pyntreikam ïa ki. U la ong ba ki don baroh 2561 ngut ki pulit ha Meghalaya kiba la ïoh jinghikai pyntbit halor kine ki aiñ ba thymmai haduh mynta. La ai jinghikai ïa ki ophisar kumno ban pyntreikam ïa ki aiñ ba thymmai bad kumno ki dei ban ithuh ïa ki haba ki peit ïa ki kam beaiñ bad ki mukotduma ba ïadei bad ki, u la bynrap.

Haba kren shaphang kine ki aiñ kiba long ka jingpynkylla na ki aiñ kiba rim ba dei naduh ki por ka jingsynshar ki phareng, u la ong ba la saiñdur ïa kine ki aiñ ba thymmai bad ba la pyntreikam da ka sorkar hadien ba ki la sngewthuh ïa ka jingdonkam ban peit biang ïa ki aiñ bymman barim da ka jingthmu ban pynkhlaiñ ïa ka shongsuk-shongsaiñ.

U la ong ba ki aiñ ba thymmai ki wanrah ïa ka lynti bathymmai ha kaba ïadei bad ka aiñ jong ka ri. Ki aiñ ba thymmai ki phaikhmat ruh ban pynsuk ïa ki rukom ai jingbishar bad ban pynthikna ba ki aiñ ki ïahap bad ki jinglong-jingman ha kane ka juk mynta bad ban ai jingbishar ba sted ïa ki paidbah, u la bynrap. 

U Marak u la ong ba kine lai tylli ki aiñ kin kham phaikhmat sha ka hok ym ka jingpynshitom bad ki thew ban ai ka hok ha ka por kaba stet. U la ong, “La buh ïa ki pud ha kaba ïadei bad ka por na ka bynta ki jingjurip, jingbishar bad ka jingai ïa ki rai. La pdiang ïa ka rukom treikam kaba phaikhmat sha ka bha ka miat jong ki briew ha kaba ïadei bad ka jingai ïa ki kopi jong ki FIR, ba kynthup lyngba ki lad digital, bad la hap ban leh ïa ki ‘summary trial’ ne jingpyrshang lyngkot na ka bynta ki mukotduma barit. Ïa kiba shah kynnoh lah ban tohkit lyngba ki lad digital kum ka video conferencing bad ïa ki kam ba ïadei bad ki Magistrate ruh la pynïaid ryntih”.

Ha ka jingbatai shaphang ka Bharatiya Sakshya Adhiniyam, u Marak u la ong ba la pyntreikam ïa ka Indian Evidence Act ha u snem 1872 bad la pyndonkam ïa kane lem bad katto katne ki jingpynkylla hynrei ka IEA kam peit ïa ki jingkylla kiba ïadei bad ka teknoloji kiba la wan ha ka ri ha kine ki phew snem ba la dep. Ka aiñ ba thymmai, ka Bharatiya Sakshya Adhiniyam, 2023 lane ka BSA ka plie lad ïa ki sakhi lyngba ki lad digital bad ka plie lad ïa ka jingïakren bad ki nongsakhi, kiba shah kynnoh, ki riewshemphang bad ki lanot lyngba ki lad digital kum ka video conferencing. Kiwei kiwei ki jingpynkylla ki dei kiba la wanrah ban pdiang ïa ki jingkylla bapher bapher ha ki kam teknoloji, u la bynrap.

U la ong ba ka jingïaid na ki kam aiñ kiba rim sha ki kam aiñ kiba thymmai ka dei kaba donkam bha ha kaba ka kam aiñ ka kham phaiphang sha ka bha ka miat jong ki briew, ka kham bun lad ïa ki bad ka long kaba kham shai.

Ha ka jingïamur jingmut ba la pynïaid da u Ratul Barua, News Editor barim jong ka Meghalaya Guardian bad Communication Manager na ka bynta ka tnat Forest jong ka Assam, ki riewshemphang kiba kynthup ïa ka Kong Patricia Mukhim, Editor jong ka The Shillong Times, Bah Vivek Syiem, IPS, Assistant Inspector General of Police, Shillong, Khalid Khan, Additional Advocate General, Meghalaya, Bah RL Blah bad Kong Anita Nongkhlaw ki la ai ïa la ki jong jingmut.

U Bipul Das, DSP Crime, East Khasi Hills, bad Dr. Ravi Kant Mishra, Associate Professor, Department of Law, NEHU, Shillong, ki la ïashim bynta ha ki jingïamir jingmut bad ki la ai jingtip shaphang ki aiñ ba thymmai. U Debu Lyngdoh, Joint Secretary, tnat Law, Sorkar Meghalaya u la ban jur halor ka jingkongsan jong ki aiñ ba thymmai bad kumno kin ïarap ïa ka jingpyntreikam ïa ka aiñ bad ki kam kiba ïadei bad ka aiñ ha Meghalaya.