Myanmar, Naitung:
Katkum ki khubor, la iathuh kumba katto-katne ngut ki heh nongkhaii ka Myanmar ki la shah kem tang namar ba ki pynkiew tulop ia ki nongtrei jong ki wat hapdeng ka jingkiew dor hapoh ka ri baroh kawei. Uwei na ki 10 ngut ki nongkhaïi uba la shah kem u dei u Pyae Phyo Zaw, ha kaba lai tylli ki dukan mobile phone jong u ruh ki la shah khang noh syndon ha ki shipai da ka jingbthah jong ka sorkar Myanmar namar ba utei u nongkhaïi u pynkiew tulop ia ki nongtrei jong u ha kum kane ka por kaba eh. Namarkata, ki bor ka aiñ jong katei ka ri, ki la pynngat kyndon pynkheiñ aiñ ruh ia u halor ka jingthaw jingkulmar hapdeng ki paidbah.
Kumta la ong ba ki bor pyniaid ki la wah ia kawei ka jingthoh habar jong kawei na ki dukan jong u kaba la pyni shai ba la khang ia katei ka dukan namar ka la wanrah jingkulmar bad pynthut ia ka shongsuk-shongsaiñ ha katei ka thaiñ.
Katba, uwei u stad aiñ pat u la batai ba kam shym don kano kano ka kyndon ne jingkhang ban pynkiew tulop ha ka ri.
Uwei na ki nongtrei jong u Mr Zaw u bym shym treh ban pynpaw kyrteng, u la iathuh ba u sngewnguh shibun eh ïa ka jingpynkiew tulop jong utei u nongkhaïi uba long u trai jong kitei ki dukan heh ha katei ka ri, hynrei mynta ba la khang ia ka dukan, ki nongtrei baroh kim ïoh tulop shuh bad da ei pat kin bsa ha iing- ha sem. U la ong ruh ba ki briew kiba rit paid kum ma u kin hap ban mad ia ka jingkiew dor ki mar- ki mata bad kane ka la pynduh jingkyrmen ia kiba duna ha ka jingmih bad ka ioh-ka kot.
Ki nongkynthoh ki la ong ba kane ka jing-leh jong ka sorkar ha kane ka por, ka long ban pyn kohnguh bad pynngeit jubor ia ki paidbah ba ka jingkiew dor hapoh ka ri ka la jur.
Kumjuh ruh uwei u nongiasaid aiñ naka bynta ka hok longbriew-manbriew, u Kyee Myint u la ong ba ka jingphah kem ia ki trai dukan tang namar ka jingkiew dor, kam long kaba don hok bad kam shym don kano- kano ruh ka kyndon aiñ ka ban aibor ia ki bor pyniaid ba kin kem ia ki nongai kam- ai jam bad khamtam lada ki lah lei-lei ban siew tulop bha ia ki nongtrei jongki. Namar, kum ha kane ka pyrthei kyrduh kam bad ka pyrthei jong ka jingkiew dor, ka jingpynkiew bainong jong ki nongkhaïi ia ki nongtrei jongki, ka long ka jingiarap kaba khraw ban kyntiew ia ka ioh- ka kot ha ka iing- ka sem jongki.
Katkum ka kaiphod jong ka World Bank, ka jingmih ha ka ioh- ka kot jong ka Myanmar ka la hiar kumba 9% naduh u snem 2019, bad ka jingduk ka la kiew shaduh ki kyrdan bym pat ju iohi la jan shisnem. Shi bynta na ka lai bynta jong ki nongshong shnong mynta ki im hapoh u lain jong ka jingduk.
Hynrei la ong ba ka ïoh- ka kot jong ka Myanmar hadien u snem 2021 ka la sdang ban khie im bad ka la bteng ban ïaid shakhmat na ki rai eh- rai dam kiba katei ka ri ka iakynduh ha kine ki snem, katei ka ri ka la ïaid lyngba ia ki kynrum- kynram kiba bun bad mynta ka la poi sha ka sien jam kaba kham biang.
