Bunkam ka sorkar ban thied khyndew ban pynïar ïa ka New Shillong

Ha kajuh ka por, ka dei ban don ka jingshai bad jingkhuid ha ka rukom pyntrei ïa ki projek bapher-bapher bad ban pynthikna ba ka bamsap bamngem kan ym ïoh ban shong kulai.

Sa shisien pat, ka New Shillong Township Development Agency (NSTDA) ka kwah ban thied khyndew shuh nalor ka khyndew kaba ka la don lypa ha ka thaiñ New Shillong ba kynthup ïa ka Mawdiangdiang, Mawkasiang, Umsawli bad Mawpdang khnang ban pynheh ïa ka New Shillong Township. La ong ba ka khyndew ba ka NSTDA ka kwah ban thied ka dei ban don ha ka thaiñ Tynring, Mawkasiang, Mawdiangdiang, Umsawli, Sawsiej, Mawlong, Mawkhanu bad kiwei. Hynrei kiba kwah ban die ïa ka khyndew ki dei ban pynthikna ba ka jaka kam dei ban duna ïa ka 100 Acre. Nalorkata, ka jaka ka dei ban long kaba biang ban ïaid na surok Shillong Bypass/Main Road. Kino-kino ki trai kiba kwah ban die jaka kumba la kdew, bad khamtam kito kiba don khyndew ha ka jaka ba la dep ban thied da ka NSTDA, bad ba ka khyndew ka ïajan na ka surok Shillong By-Pass ki lah ban phah ïa ki kot khyndew, Survey Map jong ka khyndew bad ka dor ba ki tyrwa sha u/ka Secretary ka NSTDA ha lane shwa ka 20 tarik Nailar, 2024.

Ka jingshim khyndew da ka sorkar jylla, Sorkar Pdeng bad kiwei pat ki tnat sorkar shatei sha New Shillong ka dei kaba la ïaid la bun snem. Ngi la ïohi ba la don ki ïing bad ki shlem sorkar kiba la ïeng, don kiba dang hapdeng ka jingshna, bad don ba ki jingtrei kam pat sdang. Kawei na ki jingtei ba baroh ki ap khmih lynti ban pyndep ka dei ka Ïingdorbar Thawaiñ bathymmai ha Mawdiangdiang. Hadien ka jingkhyllem jong ka tnum pyllun jong kane ka Dorbar ki MLA ha u snem 2022, kiba bun ki peit kliaw sha kane ka jingtei bad lano yn lah ban pyndep noh ïa ka. Ngi kyrmen ba kan ym don shuh kano-kano ka kynrum kynram ha kaba ïadei bad kane ka jingtei khnang ba ki MLA kin ïoh noh da ka Ïingdorbar Thawaiñ bapura bad ym kaba shu shong wai kumba ka la ïaid naduh u snem 2001 hadien ba la pluh noh ka Ïingdorbar Thawaiñ ha Khyndailad.

Ki don bun bah ki jingtei jong ka sorkar hangtei ha New Shillong. Lah ban pynkynmaw ba haba wanrah ïa ka Mang Tyngka jong u snem 2024-25 ha u bnai Lber mynta u snem, u Myntri Rangbah, u Conrad K Sangma, u la ïathuh ba ka sorkar ka la shim ïa ki sienjam ban tei ïa ka New Shillong Township. U la ong ba la dep ban mang ïa ka jaka kaba 232 Acre ban tei ïa ka New Shillong Administrative City ha kaba kan don ka Secretariat bad kiwei pat ki shlem treikam jong ka sorkar. Ka dor jong kane ka jingtei kan long kumba ? 550 crore. Nalor jong ka Administrative City, ka sorkar kan shna ruh ïa ka Knowledge City ha Mawkhanu-Mawpdang ha ka khyndew kaba don 808 Acre bad ïa kane ka khyndew, ka sorkar ka la dep ban thied. Kane ka New Shillong Knowledge City kan pynleit jingmut ha ki kam ïalehkai, Information Technology, kam jngohkai pyrthei bad kiwei. Ïa ka Detailed Project Report (DPR) ban tei ïa kane ka Knowledge City ha ka jinglut kaba T.5,400 klur la dep ban phah sha ka Sorkar India.

U Conrad u la ong ba ïa ka jingshna ïa kiba bun ki projek ha katei ka Knowledge City yn beit tyngka da ka sorkar jylla, Sorkar India bad na ki ‘riew shimet. La khmih lynti ba lyngba ka Administrative City bad Knowledge City, yn lah ban thaw ïa kumba 50,000 tylli ki kam. Na ka bynta ban shna surok ban pynïasoh ïa ka Shillong bad ïa ka Administrative City ha Umsawli bad hapdeng ka Administrative City bad ka Knowledge City ha Mawkhanu, la mang kumba T.520 klur.  Ha kajuh ka por, u Conrad u la pynbna ba na ka bynta u snem 2024-25, ka sorkar ka la mang T.365 klur ban tei ïa ki projek bapher-bapher ha ka Administrative City bad ka Knowledge City.

Kine ki pyni ba ka sorkar ka thmu ban nang pynïar shuh-shuh ïa ka New Shillong, hynrei ka jingkhmih lynti ba kane kan ym dei sa kawei pat ka nongbah Shillong kaba khlem don ka jingsaiñdur kaba biang bad kaba shu khapngiah lynter na ka snem sha ka snem. Katei ka New Shillong ka dei ban biang lut nadong shadong – surok, umbam, bording, skul, kolej nalor kiwei pat ki jingdonkam khnang ba ki paidbah kin suk hadien habud. Ngi sngewthuh ba katba nang bun u bynriew katta ki jingdonkam kin nang mih, jingkhangiah kan nang jubor, jingban khia ïa ka mariang kan nang kiew bad kumta ter-ter. Ka sorkar ka dei ban saiñdur ha ka rukom kaba dei khnang ban lait ïa mad jingeh hadien habud. Ha kajuh ka por, ka dei ban don ka jingshai bad jingkhuid ha ka rukom pyntrei ïa ki projek bapher-bapher bad ban pynthikna ba ka bamsap bamngem kan ym ïoh ban shong kulai.