Ha ka sngi ba ki dkhot ka Khasi Students’ Union (KSU) ki la leit ïakynduh ïa u Myntri Rangbah, u Conrad K Sangma, ha Secretariat ban ïakren halor ki mat ki jura kiba ïadei bad ki nongbylla kiba nabar bad ki mynder ri, u President ka KSU, u samla Lambokstarwell Marngar, haba kren sha ki lad pathai khubor, u la ong ba kaei kaba ka seng ka la lap ka long ba ki don ki briew ki bym don wat tang ka EPIC, PAN-Card, ‘Aadhaar’ bad ynda la beh ïa ki, ki leit sha khyrdop peitngor ha Byrnihat bad ki siew T. 300 bad ki ïoh ka ‘pass’. Namarkata, u la ong ba ka aiñ ka la long thik kum ka tiket ‘Lucky Draw’ bad ka long kaei-kaei kaba ym lah ban pdiang bad ym sngewïahap.
Nalorkata, ngi ngi ïohi ba ki pulit ha Shillong bad ha kiwei pat ki bynta jong ka Rilum Khasi ha kine ki sngi ki la bunkam ban khot ïa ki dkhot ka seng Khasi Students’ Union (KSU) namar ka jingleit khynra ïa ki nongbylla ki bym dei ki trai ri trai muluk. Kata ka dei ka kamram jong ki pulit ban leh. Hynrei ka dei ruh ka kamram jong ki pulit ban peitngor ïa ka rung ka mih jong ki briew kiba wan nabar jong ka jylla ha khappud kum ha Byrnihat kaba long kawei na ki khyrdop bah khyrdop san ban ïa rung ïa mih sha kane ka jylla. Ki la don bun ngut kiba la shah khot hajir, bad lehse kin sa nang don shuh ki ban hap leit mih hakhmat ki pulit.
Lada tang T. 300 la lah ban ïoh ïa kata ka ‘pass’ na Byrnihat, kan myntoi aïu ban don ki aiñ ki kanun kiba kren halor ka jingïakhun pyrshah ïa ka jingwanrung kyrthep ki briew kiba nabar? Lada kat na ka khyrdop bah khyrdop san la lah ban siew tang T. 300, ngin sngewpher leh aïu lada lap wat sa ïa ki nongshnong shnong na Bangladesh ba ki shong ki sah ha ki shnong ki thaw ha Ri Khasi? Lada tang T. 300 la lah ban ai kum ka bai tiket ban ïoh wan shapoh u klongsnam jong ka jylla (Shillong), ngin ïakren sa ïa kaei pat? Kita ki aiñ ki lah ban shu don tang ha ki kot ban ïa pule kai, hynrei ki dei ki bym don bniat bad ki bym lah ban teh lakam ïano-ïano. Hynrei lada ngi peit bniah, ki aiñ barabor, haba pule, ki long kiba biang bha. Tangba ynda la dei bad ka jingpyntreikam pat, kim poi shano-shano.
Kane ka ïasyriem bad ka jingjia ha Manipur ha kaba dang ha ki khyndiat sngi, ki pulit ka Manipur ki la kem ïa khyndai ngut ki briew, ba kynthup ïa uwei u nongtrei sorkar ha ka kyrdan Lower Division Clerk (LDC) ka tnat Labour, halor ka jingkynnoh ba ki la donkti ban ai da ka ki kot kiba thok ha kaba ïadei bad ka Inner-Line Permit (ILP). Katkum ki khubor ba la wan na Manipur, la ong ba ka jingtohkit ba dang sdang da ki pulit ka pynpaw ba ka jingai ïa ki ILP ba shu shna thok ka la kot sha kumba 3,500 eiei. Na ka liang ka sorkar ka la thung da ka Special Investigation Team (SIT) ban pynlong da ka jingtohkit kaba bniah bad yn pynshitom da kaba tyngeh ïa kiba donkti. Ha kaba ïadei bad katei, na ka liang ki pulit ki la dep ban pynrung da ka FIR.
Haduh katne ki briew ki lah ban leh thok tang namar ka pisa? Kim kheiñ shuh ïa kiei-kiei tang ban biang ïalade. Kim tieng kim smiej ban ïalehkai bad ka jingim jong ki para briew la ki dei kiba wan donkam hok shisha sha Manipur bad ban leit phai noh lane bad ki trai ri trai muluk kiba donkam ïa ka jingïada. Ngin hap ban peit ïa kiba kum kine ki nuksa ruh khnang ban sngewthuh ba tang ba don ki aiñ ka la biang. Wat haba la don ruh, ki don pat kiba pyndonkam bakla na ka bynta ka jingmyntoi shimet. Teng-teng ka tyrsaiñ ka jingmut jingpyrkhat haba ïakynduh bad kine kiei-kiei. Hynrei haba kut, kaei ka bakongsan ka long ban husiar hi dalade ïalade naduh na ïing bad haduh habar ba kynthup ki shnong ki thaw ba ngi shong ngi sah. Lada ym lah ban peitngor hi dalade, ngim I don jingmyntoi ban syrtap da ki aiñ kiba bun jait.
