Ki nongwanrah ïa ki nongbylla ki dei ban bah khlieh lang, wat ieh tang ha kiwei

Kam dei ban don jingmap bad pyni da ka nuksa kaba tyngeh khnang ba kan long ka jingsneng na ka bynta kiwei kiba don ïa kajuh ka jingthmu.

Ha kine ki sngi ba don ka jingkhynra ïa ki nongbylla kiba wan na shabar jylla, ngi shem ba long ruh kum ka jingsneng ïa ki nongwanrah ïa kine ki nongbylla kum ki kontraktor bad ki kompani. Ka dei ruh ka kamram jong kine ki nongwanrah ban pynrung kyrteng bad ka tnat Labour bad pynbiang ïa ki kot ki sla sha kine ki nongbylla khnang ba yn lah ban pynthikna ba kim dei kiba la shu wan rung khlem ka jingtip jong ki bor sorkar. Ym lah ban peitngor ïa uwei pa uwei u briew uba rung sha kane ka jylla, hynrei ha kaba ïadei bad ki nongbylla, ka aiñ ka la batai shai ba ki kontraktor lane kiwei-kiwei ki dei ban pynrung kyrteng ïa ki nongbylla jong ki bad ka tnat Labour. Ki bym bud thikna ïa kane ki la dei lypa ki nongpynkheiñ aiñ kiba hap ban mad ïa ka jingshah pynsaja.

Haba khot nongbylla, kino-kino kiba sngewdonkam ban wan kamai, ki mih shakhmat. Kumno u nongbylla uba shong ba sah ha Bihar ne Uttar Pradesh lane ha kiwei pat ki jylla un tip lut shaphang kata ka aiñ Meghalaya Identification Registration (Safety and Security) of Migrant Workers Act, 2020 kaba treikam hangne lane kiei ki kyndon jong kane ka aiñ lane kaei ka ban jia lada kim bud ïa kane ka aiñ? Kin tip shaei ïa ka kot kaba kumno kin hap ban ïoh nangno khnang ba kin lait shah beh na ki jaka bylla? Haba ka long kumne, lada u kontraktor ne ka kompani ki sngewdonkam ïa ki nongbylla kiba nabar, ka dei ka kamram ka jong ki ban pynbiang ïa ki jingdonkam baroh hashwa ba kita ki nongbylla kin jam shapoh Meghalaya. Namarkata, ka sorkar kan hap ban tangon tyngeh ïa ki kontraktor bad ki kompani kiba wanrah nongbylla.

Lehse kin don ruh ki briew kiba nabar kiba wan wad bylla hi shane, bad ïa kiba kum kita dei ban bat bad ban pynsngewthuh ba ka don ka aiñ kaba kum katei kaba treikam hapoh u pud u sam jong ka jylla. Lada kim pat lah ban pynbiang lut ïa ki kot ki sla kiba donkam, ki dei ban leit phai sha la ki shnong ki thaw, bad hadien ba ki la ïoh ïa ki kot ki sla, ki lah ban wanphai biang. Kata kan shong ha ka mon ka jong ki. Ngi kyntu ïa ka sorkar ba kan phah ïa katei ka aiñ sha baroh ki sorkar jylla kiba don ha ka Ri da ka jingkyrpad ba kin pynsngewthuh bad pyntip sha ki nongshong shnong ha kito ki jylla ba lada don kiba kwah wan bylla sha Meghalaya, kin hap ban bud ïa ki kyndon jong ka Meghalaya Identification Registration (Safety and Security) of Migrant Workers Act, 2020. Ïa kane ka aiñ dei ban buh ruh ha khyrdop ban rung sha Meghalaya da ka jingkhmih lynti ba haba ki nongpahara ki ïoh bat ïa ki nongbylla ki bym don kot don sla, kin pyni bad batai sha ki ïa katei ka aiñ hashwa ban pynphai pat ïa ki na kane ka jylla.

Ki don bun bah ki jingtei kiba ki kam ki dang ïaid ha kane ka jylla la ki dei jong ka sorkar ne ki ‘riew shimet. Haba ym don nongbylla kiba la tbit ha ka kam, la ki dei ki trai muluk ne kiba wan na shabar, ka don ka jingshah ktah kaba jur. Ki nongbylla ruh ki don bun jait bad ki don kiba la pyntbit ïalade ha kawei ka bynta jong ka kam shna ïing ne surok ne jingkieng. Ym don u nongbylla uba lah ban nang lut tang marwei ïa baroh ki jait jingtrei. Haba ym dap ne ym don na la ïing, ym banse ban hap ban leit thied na shabar lym kumta kito ki jingtei baroh kin shu kut bad hap ban shu ap sa tang lano ki phlang bad ki sla kin tap lup ïa kito ki jingtei. Ngi la ïohi bun bha ki jingtei khamtam jong ka sorkar kiba la shu shah ieh da ki phew snem khlem don ki nongpyndep ïa ka kam.

Sa shisien pat, ngi kyntu ïa ka sorkar ba kan pan jingkheiñ na baroh ki kontraktor bad ki kompani kiba don ha kane ka jylla halor ki nongbylla kiba nabar kiba ki la wanrah. Ym dei ban ailad ïa ki ba kin lait na ka jingbud ïa ki kyndon jong ka aiñ namar lada leh sting uwei u kontraktor, ka sorkar baroh kawei kan shah kynnoh. Balei ka sorkar ka ailad ïa kaba kum kane? Kam dei ban don jingmap bad pyni da ka nuksa kaba tyngeh khnang ba kan long ka jingsneng na ka bynta kiwei kiba don ïa kajuh ka jingthmu.