Ka Khasi Students’ Union (KSU) ka dei ban ïoh jingïaroh namar ka jingpyrshang ka jong ka ban sei madan ïa ka jyrsieh kaba don ha katei ka shlem Meghalaya Public Service Commission (MPSC) kaba dei ka shlem ne ka ktem kaba ju ngat barabor ha ki jingshah kynnoh ha kaba ïadei bad ka rukom pynrung kam. Ka jingkylla ktien jong ka MPSC halor ka jingpyllait paidbah ïa ki ‘marks’ jong kito kiba la ïakhun ïa ka Meghalaya Civil Services (MCS) Preliminary Examination ka la nang pynbun ïa ki jingkylli. Ki jingkylli ba kane ka shlem thung kam ka dei tang na ka bynta kiba don ha ka bor lane tang kiba don spah don phew lane tang kiba don jingïadei bad ki heh ki haiñ ki ju mih na ka por sha ka por. Bad ka jingleh kyllaiñ ha kaba ïadei bad kane ka eksamin bakongsan ka kdew ba ka lah ban don eiei sha lyndet. Hynrei buhrieh katba buhrieh ruh, shisien ka sngi, ka hok kan sa paw shabar.
Ka KSU ka la ong ba ha ka jingïakren bad u Chairman ka MPSC, u Bah PR Marweiñ, ha ka 1 tarik Nailar, ka jingkular ka long ban pyllait paidbah ïa kita ki ‘marks’. Tangba shi sngi hadien pat, la ong ba ym lah ban pyllait namar don kiba ïakhun ïa katei ka eksam ki pyrshah namar ka pynkheiñ ïa ka Article 21 jong ka Riti Synshar ka Ri India (Constitution). Katkum ka KSU, ki la don hynriew ngut ki nongïakhun ïa kane ka eksamin ba kynthup ïa ka khun u Secretary ka MPSC kiba la soi ïa ka kot ban pyrshah halor ka jingpan ban pynbna paidbah ïa ki ‘marks’. Namarkata, ka KSU ka la wer syndon ïa baroh kiba la ïakhun ïa ka MCS Preliminary Exam kiba don 13,000 ngut eiei ban ïatreilang bad ka seng ha ka jingïaleh ban pynduh ïa ka jingthung kam bym khuid ka MPSC kata da kaba kin thoh aplikeshon ban dawa sei madan ïa ki ‘marks’. Kine ki 13,000 ngut ki dei ban ïatreilang khnang ba kan long ka sienjam ban pynkhuid ïa ka jyrsieh kaba la sop la spaiñ ïa ka MPSC.
Ka jingleh jong ki nongpynïaid ïa ka MPSC ka long thik kumba kane ka shlem ka dei ka nongkynti jong ki. Ha ka jingshisha, ka MPSC ka dei jong ki paidbah. Khlem ki paidbah, ngim rat da donkam ïa kane ka shlem. Ka pynsuba sniew ruh ba kumno tang hynriew ngut ki la mih ban pyrshah ïa ka jingdawa ban pyni ïa ki ‘marks’? Kumno kiwei kim pyrshah? Ki dei kiei kita ki hynriew ngut? Balei ki tieng ba kiwei kin ïohi ïa ki ‘marks’ jong ki? Tang na kane ka jingleh jong ki ka la pynsuba sniew lypa ba ka lah ban don eiei kaba kham heh bad kaba kham shyrkhei sha lyndet. Hynrei ngi kyrmen ba ka KSU kan ym shong kli kti halor kane, hynrei ba kan ïai dawa ba ka MPSC kan pynshai khnang ba kiei-kiei baroh kin mih shabar kumba ki dei ban long. Kiwei ki seng ruh ki dei ban ïatreilang bad ka KSU halor kane ka mat namar ka dei kane ka lad ban ïoh shim biang ïa ki sienjam ban pynkhuid phar ïa ka MPSC.
Na ka liang ka sorkar haduh mynta kam pat da kren than ha kaba ïadei bad ka kynrum kynram kaba la mih na ka jingpynbna arsien ïa ka ‘Result’ jong katei ka eksamin MCS (Prelims), hynrei ha kawei ka sngi kan hap ban leh eiei. Ngi ïohi ba ki nongpynïaid ïa ka MPSC kim don mon ban leh eiei na ka bynta ka jingbha. Ka jingpynshai ha kaba ïadei bad katei ka ‘Result’ ruh ka la nang pynsuba sniew pynban. Ha ka jingshisha, ïa kane ka eksamin baroh kawei la dei ban shu pyndam noh shi syndon. Hynrei lada leh kumta, kan jia aïu ïa kiba la ‘pass’ da ka lynti ka bakhuid bad ba hok? Ka lynti ka dei ban weng noh shwa ïa kato ka ‘Result’ kaba ar ba la pynmih ha u bnai Naitung bad ban pyndam noh ïa ka jingpynbna sa ïa 62 ngut kiba la ‘pass’ ïa katei ka eksamin. Ailad beit noh tang ïa kito kiba la pyndep hynñiew ne phra bnai mynshwa ba kin ïakhun sa ha ka MCS (Mains).
Ha kajuh ka por, ka dei ban don da ka jingtohkit kaba khlaiñ pyrshah ïa ka MPSC baroh kawei. Ngi la ïohi kaei kaba la jia bad ka Union Public Service Commission (UPSC) ha kaba ïadei bad ka jingthung IAS ïa kawei ka briew kaba la pyndap ïa ki kot ki sla eksamin da kaba shu thok. Ha kine ki khyndiat sngi, kawei ka ïingbishar ha Assam ka la ai ruh ïa ka jingpynsaja pyrshah ïa kito ki heh barim ka Assam Public Service Commission (APSC) bad kiwei halor ka jingshukor ha kaba ïadei bad ka rukom thung kam thung jam. U Chairman barim ka APSC, u Rakesh Kumar Paul, u la ngat ha ka jingshah pynsaja da kaba hap shong patok 14 snem ha kaba ïadei bad ka jingshim pisa ban thung kam thung jam ïa ki Agriculture Development Officer ha u snem 2015. Ngim tip ki jyrsieh kiba shyrkhei haduh katno kin mih na ka MPSC lada don da ka jingtohkit kaba khlaiñ bad ka bym shah liang.
