Shillong, Nailar:
Ka KSU South West Khasi Hills District, KSU Lawbah Border Area Circle lem bad ka KSU Mawsynram Unit ki ai ka jingkyrshan ba pura ïa ka rai jong ka Dorbar Shnong Mawsynram ban pyrshah ïa ka jingwan lehniam ha ka krem Mawjymbuiñ da kawei ka kynhun niam.
Ka KSU ha ka kyrwoh khubor ka la pynpaw ïa kajuh ka jingmut bad ka ïeng ha kajuh ka nongrim kumba ka shnong Mawsynram ka ïeng bad ka seng ka long ruh kaba la kloi ban mih shakhmat lem bad ki nongshong shnong ka Mawsynram lada ka kam ka dawa.
“Ka krem Mawjymbuiñ ka dei ka jaka jngoh kai pyrthei. Namarkata kum ka seng ngi don kajuh ka jingpyrshah ban pynkylla ïa kane ka jaka jngohkai pyrthei kum ka jaka lehniam jong kano-kano ka kynhun niam. Ka seng ka maham ruh ïa kita ki kynhun niam ba kim dei ban wan thombor ne pynlong jubor ïa kum kita ki jinglehniam haba ka shnong Mawsynram ka pyrshah ïa kata ka jingwan lehniam,” la ong ki nongïalam ka seng ha ka kyrwoh khubor.
Ki la ong ruh ba ka jingthmu ban thombor ne pynlong jubor ïa ki jinglehniam ha katei ka jaka ka dei ka jingïuhroit ïa ka hok longtrai jong ki trai jaka bad ka seng kan ym pdiang lano-lano ne ïano-ïano ban wan leh jubor ïa ki trai khyndew khlem da pyrkhat ïa ka jingsngew jong kiba bun balang – ki nongshong shnong katei ka thaiñ.
Haba kdew ba ka Mawjymbuiñ ka dei ka jaka jngohkai pyrthei bad dei ban pynneh ïa ka kum ka jaka jngohkai pyrthei, ka seng ka la ong ba kane ka krem ka don la ka jong ka khana pateng kumba la ngeit da ki trai shnong bad namarkata ka jingpynkylla ïa ka kum ka jaka lehniam kan sa wanrah pynban ïa ka jingïalam bakla halor ka khana pateng jong ka.
“Ka jingpynlong jaka lehniam ïa kane ka jaka khlem pep kan sa pynsniewdur ruh ïa kane ka jaka kaba dei kawei ka jaka ba paw hapoh ka thaiñ. Ki mawjymbuiñ ha katei ka krem kim dei kiba don bynta ha kano-kano ka jingngeit ne ba shu wan dur phylla kumtei, hynrei dei lyngba ka jingïaid ka um ha sad jong ki krem bad pynkha ïa kitei ki dur maw kiba ha ka saïan ki ong ki ‘stalactites’. Ka um kaba hap na ki ‘stalactites’ pat ka jaw ha madan jong ka krem bad pynkha ïa ki juh ki dur maw kiba la tip kum ki ‘stalagmites’,” la ong ki nongïalam.
Kumta dei ban sngewthuh ba ki ‘stalactites’ bad ‘stalagmites’ kim dei ki kam phylla jong kano-kano ka niam hynrei dei ki kam phylla jong ka mariang bad ïa kine ym dei ba lap kyrpang tang ha ka Bri U Hynñiewtrep hynrei ki don ha satlak ka pyrthei baroh kawei, la ong ka seng.
Shuh shuh ka seng ka la kren shai ba kan ïatreilang bad ka shnong ban kan ym shah ïano-ïano ban wan thombor ne leh jubor pyrshah ïa ki trai-ri trai-muluk ne ïa ki trai shnong ïoh kan ktah pat ïa ka hok longtrai nangne shakhmat.
“Ka seng kan ïai kyrshan ruh haduh ba kut ïa ka Dorbar Shnong Mawsynram halor ka nongrim kaba ka ïeng haba ïadei bad ka krem Mawjymbuiñ,” la pynkut ka kyrwoh na ka seng.
“Yn myntoi ki samla bad yn kiew ka Jylla ha ka ïoh ka kot lyngba ki kam jngoh kai”
