U Nongsaiñ Hima, 1990
Hapoh ka mariang don ka aiñ ha kaba ym don bastad u ban lah ban pule ïa ka, namar ka dei ka kti jong u Nongbuh Nongthaw. Lada u jingthaw baim ula lah ban pule ïa kane ka aiñ jong ka mariang, yn ym don shuh u ban ïap namar la lah ban ïada ïa ka. Haba ong “don ka por ïa kiei kiei baroh,” ka por ban kha ka por ban shitom, ka por ban samla ka por ban tymmen bad phuh ñiuhlieh, bad ka por ban iap ban leit phai sha ka mariang. Kine kiei kiei baroh la shah synshar ha ka aiñ jong ka mariang (kti U Blei). Kane ka aiñ ka trei ryng-kat ryngkat bad u Nongbuh Nongthaw ban kyrsoi ïa kiei kiei baroh kiba don jingim ha sla jong ka, ban khie ban san bad ban tor noh.
Kumta ngi ki briew hala ka jingbiej bym tip ïa ka saiñdur jong kane ka aiñ, ngi la shah synshar salonsar hapoh ka jylli jong ka. Te man ka jaidbynriew kane ka aiñ ka shah ba kin thaw hala ki jong ki jong ki riti dustur, bad ïa ka rukom khein jait hala ka mon ba laitluid. Namar kata haba don ban kha ba pun lyngba ka aiñ jong ka mariang kaba ïa trei bad ka, ka wan mih ka kynhun ha kata ka thymmei bad la khot ka kur. Haba phai ha ka liang ki jingthaw badon jingim baroh don kynthei bad shynrang, u shynrang u long tang u nongbet ïa la u symbai kumba la ioh pateng na u Nongbuh Nongthaw uba la ai ha u, bad ïa ka kynthei pat ka ban pdiang ïa ka eh ka shon ha ka long doh, kane ka aiñ jong ka mariang, ka ïa trei lang kyrpang khnang ban im, ban plung, ban koit, bad ban khie koit, bad ban khie ban san hapoh ka pneh jong ka.
Kane ka aiñ jong ka mariang ka aiti kyrpang ha ki kynthei ïa kata ka sap ban bsa ïala ki khun naduh kpoh haduh shabar, ha kaba ki shynrang hi kin ym lah ban leh ïa kata. Ha ka juh ka rukom ïa ka jingïaieit ba ka Kmie ka don ban sam hala ki khun ka long kaba kyrpang, namar ka aiñ ka mariang kala aiti kyrpang ha ka ïa kata, ha kaba u shynrang un twad ïa kata un ym ioh nym lah. Namar kata kane ka jingieit ba ki kynthei ki ioh pateng na ka aiñ ka mariang, ki sam shala ki jong ki khun, bad ki khun ki ithuh bad ieit nyngkong eh ïala ki kmie, kaba dei ka jingieit tynrai bala ai da ka aiñ ka mariang ha ki. Te kum ka long briew man breiw ba ka jingieit ïa la ka kmie ka kham long kyrpang ban ka jingieit sha u kpa. Te ka dei hok ban a ki kynthei mih ka kynhun briew ba la sop la spain lang ka juh ka jingieit bad sa wan mih ka kur ka jait, lymba na ka jingieit ba la ioh pdiang kyrpang na ki kmie bad na ka aiñ ka mariang. Kumba ka kmie ka don ka jingieit ba kyrpang ïa ka kmie, te ka dei ruh ki khun ki ieit kyrpang ïa ka kmie, te ka dei ka hok ba ka jait ka kynja kan long ka jong ka.
Katba ha ka pyrthei rhah, la ioh roit ha slajait, ïa ka hok long trei jong ki kynthei, namar ki kynthei bat lot kim lah kyrda, ban ïaleh pyrshah ha ka mon jong ki rangbah, Ki rangbah ki thaw ki aiñ ki kanun (temporal law) ban shimti noh halade ïa bhah hok jong ki kynthei kaba long pyrshah ia ka aiñ ka mariang (the law of nature). Bad ym dei tang kata ka jingkam trai noh ia ka hok ki kynthei ki shu long tang ki tiar ïaleh kai ki rangbah ha ka por thma, bad kim dei ki briew ba la thaw shynna ïa ki, la shu pynkhreh tang na ka bynta ki rangbah.
Namar katta kim don hok ban dawa ei ei, hynrei kin long tang ki mraw ha ïing u Rangbah. Don na ki jaitbynriew kiba la pynlong ia ki kynthei tang ki lad thaw pisa ban ioh spah bad mar khaiï hapoh ïing u rangbah. Namar katta sniew bok ïa kiwei pat ki jait bynriew ha kaba ïa kata ka jingieit kyrpang ba ki ioh pdiang ki kynthei na ka aiñ ka mariang ki la duh noh. Hajar hajar ki kynthei ha ka pyrthei ki sngew duh ei ïa katta ka jingieit kyrpang jong ki shala ki khun, bad ki khun shaki. Haba ki sngew pynban ka jingieit jong ki ïa ka ki khun kam dei shuh ban duh noh ïa ka hok long trai ha ki, hynrei shi sien ba la long riti ym lah shuh ban nang pynkheiñ pat.
Haba phai pat hapoh kane ka bri u hynñiew trep ka dei shisha ka ri ki blei, ha kaba u nongbuh nongthaw u da ieit kyrpang ïaka, namar haduh kane ka pateng ruh ym shym pat pynkheiñ ïa ka ain tynrai jong ka mariang ha kaba ki kynthei ki la ioh pdiang na ka. Dei hangne keiñ ka tynrai bah ba sa neh haduh kine ki sngi ïa ka ktien “Tip briew tip Blei.” Namar ba kumba ka mariang ka la saiñdur kumta ïa ki kynthei te ki rantgbah ruh ki kloi ban aiti ïa kata ha ki, namar ki sngewthuh ba kane ka jingieit ba ki kmie ki don, ka ïa pher bak li bak bad ka jong ki rangbah, kumta ka dei hok ka jong ki kynthei ban ioh ïa ka kur ka jait baroh.
Nalor kata ka nongrim tynrai jong ki kynthei ba ki la ioh pdiang ha ka aiñ ka mariang, ki don ka mon ba laitluid ban jied ïa ka jingieit nylla sha ki rangbah ym ban pynbor, ba kin long ki nongsam symbai loem ha ka juh ka por ba kin long ki Nongkit nongbah hapoh ki ïing ki sem jong ki. Ki shynrang ruh kim pat niew poh ïa ki kynthei, ne ki kynthei ruh kim pat sngew poh dor ha ki rangbah namar ki dang ioh ïa kata ka hok tynrai. Bad haduh kine ki sngi ruh ym pat don na ki rangbah hynñiewtrep ban pynlong jingkynshew spah ïa ki kynthei ha ka por shongkha shongman ban ñiew ïa ki kynthei kum ki mraw ne ki tiar ïalehkai jong ki rangbah.
Pynban ha kane ka juk shah rah kla ka la sang ban pur kata ka rhah noh ïa ka hok tynrai jong ki kynthei bad wat ki kynthei ruh ki kloi ban kubur noh ba kin long kiba kloi ban wan long mraw noh hapoh ïing ki rangbah, da kaba shim haba la hiar ka jaitbynriew sha ka ñiamra. Ka jinghiar dor ka jaitbynriew ki dang don shibun kiei kiei kiba yn ïa kren kiba ym don jingïadei eiei bad kane ka thymmei kheiñ jait. Lada ki kheiñ jait. Lada ki kynthei ki sngewthuh ïala ka dor ba ki ïeng bad ka aiñ ka mariang ryngkat u Nongbuh Nongthaw ba ki la ioh tynrai ïa kane ka jingieit ba shisha ba ki la ai bad kin sa ai sha la ki jong ki khun te kan ym wan jia da lei lei ruh ïa ka jingpynkheiñ ïa katei ka jingïasnoh jong ki bad ka aiñ ka mariang ryngkat u Nongbuh Nongthaw. Ha kaba yn aiti noh baroh ïa kata ka iktiar ba ki la ioh pateng na ka aiñ tynrai sha ki rangbah.
