Sylla Ki Kynhun Parum Pareh, Wat Ban Iuhroit Ïa Ki Thab Ki Dab

Ha ki seng niam ne ki balang ruh bunsien ym da pynpaw than ïa kata ka jingsngew ban kyntiew tang ia la ki parajait parakynja.

Raphael Warjri

Lada ki nongïalam ha ka khaiï pateng ki lah ban ïa tehsong shitylli ban mih pyrthei kum u siej u shken, u kdait u tyra, u nar u isbad, u khlieng u kbeit ha kaba yn lah ban thaw ryntieh, yn thaw saibsiat, yn thaw khnam, ban thew lang shirup ha kawei ka sohpdung, katta hi ki khar lum ne khar thor kin ym iohlad shuh ban leh trai khlieh ha ka kamai kajih bad khaiï pateng ha ki ïew ki hat bad kumta ter ter. Lada ki nongïalam niam ki lah ban tehsong shitylli ha kawei ka shlem ban dwai ban phirat ban kyrkhu kyrdoh ïa la ki paradoh parasnam ban mih pyrthei kum u siej u shken, u kdait u tyra, u nar u isbad, u khlieng u kbeit ha ka ba yn lah ban thaw ryntieh, yn thaw saibsiat, yn thaw khnam, ban thew lang shirup ha kawei ka sohpdung, katta hi ki khar lum ne khar thor kin ym iohlad shuh ban leh trai khlieh ha ka kam riewblei kam riewniam. Ha ka khaiï pateng bad ha ka niam ym ju kham don kata ka jingsngew ban iada ïa la ki paidbah na kano kano ka jaitbynriew, hynrei ha lyndet ka don ka jingïaleh ka ba khraw ban kyntiew tang ia la ki parajait parakynja. Ha kine ki phew snem ba la leit ki la don byllai ki nuksa ba lah ban jer kiba paw tyngkreiñ bad kiba ym lah ban len ïa ka jinglong jingman ba shisha ha ka imlang sahlang. La ju shem barabor ba ki dkhar ki sdang ban khaiï madan da ki sohmyntoi barit baria bad suki suki ki sdang ban kiew irat haduh ban da seng da ka seng khaiï bakhraw kaba la tyllep lut phar ha kano kano ka liang jong ka kam khaiï. Ha kawei pat ka liang la shem barabor ba ki heh saipan ne sengkhaiï Khasi kiba heh bad khraw palat liam haduh ba ki la tam palat pud ban ïa ki dkhar, hynrei katba dang mih ki sngi ki nang swai nang hiar arsut ka kamai kajih haduh ban da kylla kyrduh kum ki riew madan. Ym lah ban jer tiak pa tiak ïa kata hynrei ki paidbah ki tip shai kdar ba kiei kiei baroh ki long kumta. Na kata ka daw la nang kiew irat ki dkhar bad la nang hiar arsut ki Khasi ha ka khaiï pateng. Lada don ka khaiï pateng kaba ïaineh bad ïai kyrsoi ha kino kino ki seng khaiï Khasi, lah ban buddien ba bunsien ki dei na ka tyllong ba dei kpa ia u dkhar kum u nongseng ban kyntiew ïa ka khaiï pateng ha la ka longïing longsem.

Ha ki seng niam ne ki balang ruh bunsien ym da pynpaw than ïa kata ka jingsngew ban kyntiew tang ia la ki parajait parakynja. Hynrei ka jingshisha ka paw ba ha lyndet ki don ki riewniam kiba pyrshang ban kyntiew ïa la ki parajait parakynja bad ban iuhroit ïa kiwei wat lada ki kham tbit katno katno ruh. Kaba phylla pat ka long ba don ki niam kiba dei tynrai na Ri Khasi ki sdang ban rieh tngen ha ki mynder kiba pynbieit ban shitrhem ha kata kaba ki don ka daw ban khring kylla sha lade. Kumta haba bishar kyllum hi ka paw ba ka dawbah jong ka kynhun ka long ban kyntiew ïa la ka jingthmu ba kongsan ha ka kynhun niam. Ka la jia ha kata ka rukom ha ki seng khaiï bad seng niam ba kino kino ki paidbynriew ki buh ka thong kaba long kumta kumba ki angnud ban long wat lada dei ban kyntait ïa la ka jait ka kynja bad ban kdup ïa ki mynder ki nongwei. Hynrei ha ka saiñpyrthei bad ha ka khih pyrthei ka paw shai ba ka dawbah hi ka dei ïa la ki parajait parakynja. Jar la katta ki don ki seng saiñpyrthei bad ki seng bhalang kiba pynpaw ïa la ka nongrim ban kdup salonsar ïa ki paidbah kiba dei ki nongshongshnong ka Ri India bad ki pyrshang ban kdup ïa kiwei kiwei ruh kiba ym dei ki trai jylla. Lada kino kino ki kynhun saiñpyrthei, kynhun khih pyrthei, kynhun khaiï pateng ne kynhun niam ki pyrshang ban pynpaw ïa la ka rukom ban shah liang, ka ju don ka jingpyrshang na kawei pat ka liang ban pynksan lane wat ban aireng ruh na ka bynta ki paidbah salonsar ha ka imlang sahlang. Hynrei ka ba isaitmet than eh ka dei haba ka khun ranab sha ka jingpyrshang ban khwan myntoi kaba lah ruh ban lam sha ka rhah, lada dei ïa ka bor ka iktiar, ka spah ka phew ne kino kino ki snap ki ba dei ban pynbha ïa lade shimet wat lada dei ban ïuhroit ïa kiwei.

Kaba shynna hi ka long ba ka thong ka dei ban buh shwa ïa lade ha khlieh duh ban bat lakam ïa ka bor ka iktiar, nangta ïa ka spah ka phew, nangta ïa ka sur ki paidbah kat lah kat ïai, khnang ban poi sha ka thong lajong kaba thmu ban ïaineh barabor. Kaba pyrshang ban bat lakam jubor ïa ka bor ka iktiar bad ïa ka spah ka hajar, hynrei lada kam ïahap bad ka jingangnud na ka sur u paidbah ka lah ban kylla lieng bad troiñ suki suki. Kumta la shem bunsien ba ki seng saiñpyrthei, sengbhalang kim lah shan lada ki ïaid lait ïa ka jingthrang jong ki paidbah, tangba ka jingïaleh ka long da ka buit kumno ban tehmraw ïa ki paidbah da ka mynsiem shitrhem lane da ka bam sap bam pong. Ha ki seng niam ka kham ryntih ïa kito kiba bat lakam ïa ka bor ka iktiar lyngba ka jingpule ha ka stadtip riewblei ba ki ioh ka kyrdan ha la ki seng niam ban bat lakam ïa la ki parabangeit lane ban khring ïa kiwei pat kiba na sha bar. Kumjuh ruh ha ki seng khaiï pat ka shong ha kaba kyrsoi ka spah ka hajar bad lada ka roi ka kamai kajih shimet ne kum ka kynhun, ka suk ban bat lakam ïa ki paidbah bad ki paidbah ruh ki ñiewkor ïa kito ki ba lah ban bei pisa katba don ka jingdonkam ha la shimet, ha ka longiïng longsem ne ha ka imlang sahlang.