Ha Rome ïamir jingmut ka IPFSC bad ka IFAD halor ka rep ka riang tynrai

Hadien ka jingïakren bad jingïamir jingmut la bud sa ka jingpyni nam ïa ki jingbam ba la shet kyrpang da ki jait jingbam ba ïoh na ki shnong riewlum. Ïa kane la pynbit pynbiang bad...

Shillong, Risaw 16

Ka Indigenous Partnership for Agrobiodiversity and Food Sovereignty (TIP) ha ryngkat bad ka seng ba heh duh kata ka Indigenous Peoples Food Systems Coalition bad ka IFAD’s ki la pynlong ka jingïakynduh lang ban ïamir jingmut ha ka jaka treikam jong ka IFAD kaba don ha Rome, Italy.

Ka jingpynsngew halor ka jingmih lyngba ka jingwad jingtip da kaba pyndonkam ïa ka Tool for Agroecology Performance Evaluation (TAPE) jong ka FAO, ha ryngkat bad ka jingpynsngew ïa ki khana khnang ban wanrah ïa ka jingpynshisha halor ka jingmyntoi jong ka bam ka dih na ka rep ka riang tynrai jong ki riewlum bad ka jingïadei jong ki bad ka mariang ha ki 500 tylli ki ïing jong 4 tylli ki ri ha ki 16 jait, ha ka jingïalang ha IFAD headquarters ha Rome.

Ka TIP ka la pynsngew bad pynshai halor ka jingkhlaiñ jong ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai bad ka rukom im jong ki riewlum ha 4 tylli ki ri, kita ha Northeast India, Northern Thailand, Kenya bad Yucutan Mexico ha kane ka jingïalang ba la long ha ka 10 tarik mynta u bnai. Ïa ka jingïalang la pdiang da u President ka IFAD, u Alvaro Lario bad la pynïaid da u Bah Phrang Roy uba long u Coordinator ka TIP.

Ha ka kyntien lamphang u President u la ong, “Ngi baroh ngi tip shaphang ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai ka don ha ka jingma bad kam da don shuh kata ka jinglah ban pynneh pynsah bad ba skhem. Nga ngeit ba ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai kam lah ban ïaid lait na ka jingstad u longshuwa manshuwa ha kaba ïadei bad kumno ban ïada ïa u khun bynriew bad ïa ka pyrthei baroh kawei ha ryngkat ka jingud bad jingdonkam jong ka mei mariang”.

Ka jingïalang ka kynthup ïa ka jingïakynduhlang jong ki seng bapher bapher kiba don ha ka nongbah Rome, kiba na ri India, Mexico, Canada bad Finland. Kine ki kynthup ïa ka Director jong ka School Meals bad Social Protection Services ha ka World Food Program (WFP), u Director of Food Systems jong ka The Nature Conservancy (TNC), bad ki nongmihkhmat jong ka Global Networks kata kum ka  School Meals Coalition, Agroecology Coalition bad REGEN10 kiba dei ruh kiwei na ki nongïashim bynta. Ki nongïashim bynta kiba na North East India ki kynthup ïa u Dhrupad Choudhury, Ecologist, Indigenous Food Systems Expert, bad TIP’s Advisor, u Bah Pius Ranee, Executive Director, NESFAS, u Bah George B Lyngdoh, Senior Consultant, Livelihoods, NESFAS bad Kong Gratia E Dkhar, Senior Associate, NESFAS bad Coordinator jong ka TAPE Study.

Ka Kong Gratia E Dkhar kaba dei ka nongkhmih bad peit kumno ban pyntyllun ïa ka jingwad jingtip ka TAPE Study. Kane ka jingwad bniah la shim na 500 tylli ki longïing jong 4 tylli ki ri kiba hap ha 3 tylli ki dewbah ha ki 16 tylli jait jaka ba ki briew ki trei ki ktah da kaba pyndonkam ïa ka TAPE Methodology. Ka long kaei-kaei kaba sngewtynnad ba ïa kane ka jingwad jingtip kaba kham eh la lah ban pynurlong da ka jingïashim bynta jong ki khynnah samla na ki thaiñ rilum. Ïa kine ki samla la kyrshan da ki nongpeit bad nongkhmih na ka Food and Agriculture Organization (FAO), ka skul bah na Thailand bad Mexico bad ki riewshemphang na ka TIP kiba la kham don ka jingsngewthuh ba kham bniah halor ka bam ka dih ka rep ka riang tynrai jong ki riewlum na Khasi, Garo bad Karbi na ka jylla Meghalaya, India, ki Yucatec Mayans na Mexico, bad ki Karen na Northern Thailand bad ki Ogiek na Kenya.

Hadien ka jingïakren bad jingïamir jingmut la bud sa ka jingpyni nam ïa ki jingbam ba la shet kyrpang da ki jait jingbam ba ïoh na ki shnong riewlum. Ïa kane la pynbit pynbiang bad pynkhreh da u nongshet ba pawnaw kata u Chef Thomas Zacharias na Michelin Star Restaurant kaba don ha New York uba dei ruh u nongïalam jong ka kynhun “The Locavore”, Mumbai.